آتش گرفتن مناطق جنگلی و سرسبز لبنان و پخش مستقیم این رویداد از رسانه های ارتباط جمعی و القای ناکارآمدی دولت در حفظ محیط زیست، وضع مالیات بر واتساپ و افزایش میزان مالیات ها ، تورم، بیکاری و مشکلات معیشتی موجب آغاز اعتراض های فراگیر مردمی علیه فساد مقام ها و مسوولان در ۲۵ مهر ماه ۹۸ شد.
اخبار بین‌الملل- اعتراض های خیابانی موجب شد تا دولت سُنی به ریاست سعد حریری، خسته از درگیری و دلگیر و دلسرد از برخی وزیرانش و سیاستمداران کهنه کار لبنان، از صحنه ی سیاست کناره گیرد و میدان را به سود مخالفانش و حامیان آن ها خالی بگذارد.
پس از این استعفا، بحران ارزی لبنان (کمبود ارز) ، تعطیلی پمپ بنزین‌ها، کمبود سوخت، افزایش قیمت مواد غذایی، اعتراض های مدنی و خیابانی، بستن خیابان ها و جاده های ارتباطی به سمت جنوب و شمال و درگیری های موردی که به کشته شدن یک نفر و زخمی شدن چند نفر منجر شد، ادامه یافت.
تداوم این وضع ، خیلی از مخالفان حریری را قانع کرد که او به دلیل ارتباطاتش با غرب و جلوگیری از تحریم احتمالی لبنان، برای پست نخست وزیری مناسب تر است اما حریری پذیرش این پست را به تشکیل کابینه ای متشکل از کارشناسان و فن سالاران – به جای سیاسیون – مشروط کرد؛ شرطی که مورد پذیرش منتقدانش از جمله نبیه بری رییس مجلس قرار نگرفت. از این رو او سه شنبه پنجم آذر در بیانیه ای اعلان و تاکید کرد که دوباره نخست وزیر نخواهد شد.
پس از آن میشل عون رییس جمهوری لبنان روز دوشنبه هیجدهم آذر ماه جاری را روز رایزنی فراکسیون ها و نمایندگان مجلس برای معرفی نامزد نخست وزیری جایگزین حریری اعلام کرده و نام چند شخصیت اهل سنت از جمله «سمیر الخطیب» که بازرگان، مهندس و مدیر عامل یک شرکت مالی است در فهرست نامزدهای احتمالی برای پست نخست وزیری قرار دارد.
کارشناسان، لازمه ی حل مشکل اساسی تشکیل کابینه و دولت در لبنان را همکاری، رایزنی و گفت و گوی داخلی میان رهبران احزاب و گروه های سیاسی و فراکسیون های مجلس دانسته اند که لازمه ی رایزنی و گفت و گو، تکیه بر مشترکات و تقلیل مناقشه های درونی است.
با این همه، شماری از رهبران احزاب و اعضای جامعه ی سیاسی و فراکسیون های مجلس لبنان از رایزنی های پارلمانی، گفت وگو و تکیه بر مشترکات و تقلیل مناقشه ها استقبال نمی کنند زیرا شکل و ماهیت دولت آینده و مصداق و ترکیب آن را (دولت تکنو – سیاسی) که مورد نظر میشل عون و سمیر الخطیب ، نامزد احتمالی است، نمی پسندند و در پی تشکیل دولت تکنوکرات (فن سالار) هستد.
برای نمونه :
الف – شورای مرکزی حزب «میهن پرستان آزاد» به ریاست «دوری شمعون» در نشست هفتگی اش که عصر پنجشنبه در بیروت برگزار شد از تصمیم دیرهنگام میشل عون برای آغاز رایزنی های پارلمانی انتقاد کرد و آن را «نمایش» خواند که به پیچیدگی اوضاع و تعمیق بحران می انجامد.
این حزب خواستار دولت مستقل و فن سالار (تکنوکرات) است و آن را تنها راه نجات لبنان از فساد، سقوط، ناامیدی مردم و جلوگیری از تعطیل شدن شرکت ها و موسسه های مالی و تجاری می داند.
ب -«ایلی محفوظ» رهبر «جنبش تغییر» روز جمعه در صفحه ی توییتر خود نوشت: به همه ی نمایندگان به خصوص همفکرانم نصیحت و توصیه می کنم که در رایزنی های پارلمانی برای معرفی نخست وزیر مشارکت نکنند زیرا این کار یک نمایش است و مردم معترض آن را نمی پذیرند.
ج - «الیاس الزغبی» عضو شورای رهبری «نیروهای ۱۴ مارس» گفت: مردم در خیابان ها و میدان ها با حضور و شعارهایشان اصرار و درخواست کردند که دولت جدید مانند دولت های ۳۰ سال گذشته، «سیاسی» نباشد.
به گزارش خبرگزاری ملی لبنان، وی روز جمعه گفت: در صورت اصرار بر تشکیل کابینه ای سیاسی ، این کابینه قبل از روی کار آمدن سقوط خواهد کرد.
د - «نجیب میقاتی» نخست وزیر پیشین لبنان روز جمعه در یک گفت وگوی رادیویی در بیروت نامزدی سمیر الخطیب را برای تصدی پست نخست وزیری رد و تاکید کرد: پس از ۳۰ سال ، دیگر جای آزمون و خطا نیست و در فضای خاص سیاسی و مرحله سختی که لبنان با آن دست به گریبان است باید فردی بیاید که کشور را نجات دهد.
ه – اعضای فراکسیون «جمهوری قوی» در مجلس ملی لبنان روز جمعه در بیانیه ای اعلام کردند: در رایزنی هایی که نمایندگان روز دوشنبه برای معرفی نامزد نخست وزیری انجام می دهند شرکت نخواهیم کرد.
در این بیانیه آمده است: لبنان به دولتی نیازمند است که بتواند مردم را از بحران مالی و اقتصادی و معیشتی برهاند و آن دولت فن سالاران است.
«میشل ظاهر»عضو فراکسیون یاد شده روز جمعه در صفحه ی توییتر خود نوشت: اگر سمیر الخطیب تنها نامزد باشد در رایزنی ها شرکت نمی کند.
شماری از فعالان سیاسی و معترضان لبنانی پنجشنبه شب روبروی منزل الخطیب در بیروت تجمع کردند، شعارهایی علیه او سر دادند و از وی خواستنند نامزد پست نخست وزیری نشود.
و - «فیصل کرامی» رهبر «جریان الکرامه» و نماینده ی مجلس در تلمیح و طعنه به الخطیب و عون، در توییت روز جمعه ی خود نوشت: زمان، زمان رشید کرامی نخست وزیر پیشین و مانند او نیست که از ستون های وحدت ملی بودند و روح و مفاد قانون اساسی را حفظ می کردند و به موقعیت و جایگاه نخست وزیری اعتبار مضاعف می بخشیدند. اکنون زمان افراد سطحی و کم مایه است.
رشید کرامی نخست وزیر لبنان و از رهبران سیاسی اهل تسنن در سال ۱۹۸۷ میلادی در حالی که از طرابلس ۹۰ کیلومتری شمال بیروت به این شهر باز می گشت در جریان انفجار در بالگرد حامل وی، جان باخت.
ی - «ندیم الشمالی» دبیر کل حزب «جوانان لبنان» گفت: نمایندگان در تعیین نامزد نخست وزیری دقت کنند و کسی را برگزینند که برآیند خواسته های این مردم باشد که در شرایط بد اقتصادی به سر می برند و بتواند اقتصاد لبنان را به سلامت به ساحل نجات برساند.
در مقابل، افراد و احزاب و گروه های طرفدار میشل عون و منتقد سعد حریری رهبر جریان «المستقبل» و هوادارانش قرار دارند که علاقه مند به تشکیل دولتی مرکب از شخصیت های سیاسی و تکنوکرات ها هستند.
برای نمونه :
الف - « جمیل السید» نماینده ی مجلس و وزیر پیشین کشور پنجشنبه شب در حساب توییتری خود نوشت: سعد حریری، خود وخانواده و همپیمانانش ۳۰ سال است که بر لبنان حکومت می کنند. او خود ریاست دولت تکنو – سیاسی را نمی پذیرد اما می پذیرد که شخصی را برای این پُست نامزد کند؛ کسی که اسمش در خفا مطرح شده و برای رسیدن به قدرت لحظه شماری می کند.
ب - «هانی قبس» عضو شورای سیاسی «جنبش امل» و نماینده مجلس روز جمعه در مراسمی در نبطیه در جنوب شرقی لبنان گفت: برخی حکومت تکنوکرات (فن سالار) بدون حضور سیاسیون و احزاب مدافع محور مقاومت می خواهند ؛ دولتی متشکل از افرادی که مدعی همراهی با مردم در اعتراض ها و مخالف فساد هستند و در میدان ها و تظاهرات شرکت می کنند اما مجری طرح های غربی – صهیونیستی برای ضربه زدن به مقاومت لبنان هستند. این چیزی است که ما نمی پذیریم.
به گزارش خبرگزاری ملی لبنان، قبس افزود: این افراد در روند تخریب کشور شرکت می کنند، مواضع مشکوک دارند و با عث تاخیر در تشکیل دولت شده اند؛ دولتی که باید اقتصاد را نجات دهد.
ج - «حسن المصری» رییس دفتر سیاسی جنبش امل هم گفت: اکنون فرصت تاریخی برای احزاب و نمایندگان فراهم شده تا روز دوشنبه نامزدی برای تشکیل کابینه ای قوی، سالم و مسئول برگزینند و اعضای کابینه ای را انتخاب کنند که مانند مردم زندگی کنند.
د - «جِبران باسیل» رهبر «جریان آزاد ملی» و از طرفداران میشل عون هم ابراز امیدواری کرد که روز ۱۸ آذر نامزد قوی و توانا برای اجرای اصلاحات جدی اقتصادی، مبارزه با فساد و عینیت بخشیدن به خواسته های مردم برگزیده شود.
و - «علی دعموش» نایب رییس شورای اجرایی «حزب الله لبنان » در خطبه های نماز جمعه جنوب بیروت خواستار تسریع در تشکیل کابینه ای منسجم برای خارج کردن لبنان از بحران شد و گفت: لبنان ظرفیت بازی های سیاسی و وقت تلف کردن احزاب و نمایندگان ندارد.
وی افزود: روز دوشنبه روز آزمون مسئولیت شناسی ملی برای آغاز خروج از بحران است.
ه- «ولید جنبلاط» رهبر حزب «سوسیالیست ترقی خواه» که پیش از این و به نقل از وی نوشته بودند اگر حزب الله در کابینه آینده ی لبنان مشارکت کند حزب او هم شرکت می کند جمعه شب در صفحه توییتر خود به شکل تلویحی و غیرمستقیم شخص جدیدی را به عنوان نامزد پست نخست وزیری معرفی کرده است.
وی نوشت: «رامی الریس» یکی از مبارزان خوب لبنان است که حزب سوسیالیست ترقی خواه او را می شناسد و در شدیدترین مراحل مبارزه همراه من بوده و در این مرحله ی سخت و پیچیده و در میانه ی این فشارهای رسانه ای، همراه و کنار من خواهد ماند.
ی - «اسامه سعد» دبیرکل «سازمان ملی گرای ناصری» در گفت وگو با رادیو صدای آزادی در بیروت، ضرورت درمان ریشه ای و نه موقت اقتصاد، حل بحران سیاسی و معرفی نخست وزیر و اعضای کابینه را یادآور شد و نسبت به خلاء قدرت و تبدیل بحران اقتصادی به بحران اجتماعی و سپس بحران امنیتی هشدار داد.
ممکن است این مسابقه ی طناب کشی و بی نظمی طایفه ای و قبیله ای و ضعف ساختار سیاسی (دموکراسی توافقی) در لبنان مانع معرفی نامزد نخست وزیری و تشکیل دولت در روز دوشنبه شود و تخم خشونت و ناامنی و افراط گرایی (رادیکالیسم) و تعمیق شکاف های اجتماعی و سیاسی را در جامعه بارور کند.
