هرچه به انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند ۹۸ نزدیک‌تر می‌شویم، احزاب و گروه‌های مختلف، برنامه‌های خود برای کسب کرسی‌های بیشتر در مجلس شورای اسلامی را با جدیت بیشتری دنبال می‌کنند و در این میان گاهی با طرح‌ها و ایده‌های جدید مواجه می‌شوند که حواشی و ماجرا‌های جدیدی برای آنها به همراه دارند.
اخبار سیاسی- اصلاح‌طلبان که در این ایام، روز‌های پر تنش و چالشی را سپری می‌کنند، در ایستگاه جدیدی، طرح «سرا» یا همان سامانه رای‌سنجی اصلاح طلبان را در مرحله اجرا قرار دادند؛ طرحی که از ابتدای تصویب آن در شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، حواشی زیادی با خود همراه داشت و سر و صدای زیادی به پا کرد؛ طرحی که به نظر می‌رسد آخرین تلاش‌های شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان برای تدوین بدون دردسر لیست انتخاباتی است.
گفته می‌شود این طرح توسط حزب اتحاد ملت به شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان پیشنهاد شده و با موافقت رئیس جبهه اصلاحات همراه شده است و براساس آن بدنه اصلاحات یا همان فعالان سیاسی این جناح، با عضویت در یک سامانه رای‌سنجی می‌توانند در گزینش نامزد‌های خود برای شرکت در انتخابات مشارکت داشته باشند.
موافقان سرا به دنبال اجرای دموکراسی بیشتر در بین اصلاح طلبان
این طرح هم مانند هر طرح دیگر، موافقان و مخالفانی دارد؛ موافقان آن غالباً از جنس شورای عالی و حزب اتحاد ملت و معتقد هستند و این طرح گامی جدید و جدی در راستای حرکت اصلاح طلبان به سمت دموکراسی و عادلانه‌تر کردن گزینش اعضا است.
به گفته آذر منصوری، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان، انتخاب نامزد در این طرح به شیوه مشهور رای‌دهی ترجیحی (با امکان تعیین اولویت‌های بعدی) و «مرحله دومی سریع» یا «دور حذفی سری» (instant run-off) برگزار می‌شود که عادلانه‌ترین و کارآمد‌ترین شیوه رای‌گیری برای پرهیز از دو مرحله‌ای شدن رای‌گیری است.
برخی اعضای شورای عالی این طرح را گامی جدی و هدفمند به سمت انتخاب دموکراتیک‌تر، شفاف‌تر و کارآمدتر نامزد‌های جبهه اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس می‌دانند و معتقدند این طرح پس از آزموده شدن در ادوار گذشته در میان احزاب، به موفقیت‌های خوبی رسیده است و کاهش فساد و لابی بازی سیاسی، افزایش مشارکت و استفاده از فرصت‌های جدید انتخاباتی اصلاح طلبان را به همراه خواهد داشت.
حمیدرضا جلایی پور، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان و از حامیان طرح سرا، آن را سامانه تصمیمات مهم اصلاح طلبان در اتفاقات آینده خواند و گفت: این امکان را به جریان اصلاحات می‌دهد که نه فقط انتخاب کاندیداها، بلکه هر تصمیم مهمی را در فرآیند اصلاحات بتوان با مشارکت هزاران اصلاح‌طلب در سراسر کشور اتخاذ کرد. به بیان دیگر سرا در خدمت تقویت دو اصل مشارکت و نمایندگی است؛ لذا «سرا» یک اقدام دموکراتیک و صادقانه اصلاح‌طلبان است و از این نظر یک اقدام ویژه و ابتکاری نسبت به دوره گذشته است. اصلاح‌طلبان می‌خواهند به مخاطب خود این پیام را بدهند که اگرچه دستاورد «قانونی» و حقوقی اصلاح‌طلبان در بیست سال گذشته در دموکراتیک‌کردن نظام‌سیاسی کم است و راه بلندی را در پیش داریم، ولی اصلاح‌طلبان از دموکراتیک کردن فرایند تصمیم‌گیری‌ها در خود جریان اصلاحات غافل نیستند. به بیان دیگر، سرا اقدامی است در برابر «اندک‌سالاری» در میان خود جریان اصلاحات.
همچنین حسن رسولی از اعضای شورای عالی سیاستگذاری و از حامیان طرح سرا در خصوص این طرح گفت: سامانه سرا بنا دارد ما را از روش‌های سنتی کمتر دموکراتیک و مشارکتی دور کرده و با تکیه به این تکنیک به روشی مشارکتی و دموکراتیک مجهز شویم که مهمترین مرحله انتخابات که نامزدگزینی است از حیث هواداران جریان اصلاحات در حوزه‌های انتخابیه مختلف قابلیت اقناع کنندگی و دفاع بیشتری داشته باشد؛ رسولی همچنین از وجود پیشنهاداتی مبنی بر اجرای این طرح به صورت پایلوت در چند استان خبر داد.
این طرح از نظر برخی اصلاح طلبان به قدری خوب و مفید است که به رقبای خود نیز توصیه کردند که این طرح را در احزاب و جناح‌های خود به اجرا درآورند؛ مثلاً حسین نورانی‌نژاد، سخنگوی حزب اتحاد ملت که از حامیان طرح سرا است، گفت: فکر می‌کنم برای تعمیق سیاست ورزی در ایران و جدی‌تر شدن سیاست ورزی و اثربخشی بیشتر آن، دیگر جریان‌ها مانند اصولگرایان هم شبیه این طرح را در بین خود اجرا کنند تا بدنه نیرو‌های اجتماعی جریان‌های سیاسی در فرایند‌های سیاسی دخالت بیشتری داده شوند.
مخالفان سرا به دنبال اجرای عدالت
تصویب طرح سرا شاید به خودی خود سروصدای زیادی به پا نمی‌کرد و امری عادی و رایج در میان احزاب بود؛ اما چیزی که این طرح را تا حد زیادی در رسانه‌ها مطرح کرد و آن را به تیتر یک برخی رسانه‌ها تبدیل کرد، واکنش‌ها و انتقاداتی بود که از جانب احزاب بزرگی مانند کارگزاران سازندگی، اعتماد ملی و پیشرفت اصلاحات نسبت به این طرح وارد شد.
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی که از احزاب پرطرفدار و با نفوذ اصلاح طلبان محسوب می‌شود، در توئیتی نوشت: واگذاری تهیه لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان به بدنه اجتماعی: آن چه انتخابات را معنادار می‌کند و به مردم رغبت رای دادن می‌بخشد، نتیجه‌ی رای دادن است و نه مناسک آن. شکل‌گرایی و مناسک‌گرایی سیاسی چه برای حکومت چه برای اصلاحات بیراهه است. به فکر کارآمدی اصلاحات باشیم؛ بدنه اجتماعی اصلاحات از پایین به بالا شکل می‌گیرد، نه از بالا به پایین! چه کسی حق دارد بدنه اجتماعی اصلاحات را انتخاب کند؟ آنان باید ما را انتخاب کنند یا ما آنان را؟! بگویید در مجلس یازدهم چه می‌کنید تا مردم درباره‌ی رای دادن و ندادن به شما تصمیم بگیرند. برای مردم اهمیتی ندارد که چگونه نامزد شده‌اید، مهم این است که چه می‌کنید.
اعلام موضع حزب اعتماد ملی توسط اسماعیل گرامی مقدم، سخنگوی این حزب در خصوص طرح سرا و مخالفت با این طرح، از دیگر مواردی بود که سروصدای زیادی در بین اصلاح طلبان به راه انداخت و حدس و گمان‌هایی در خصوص خروج حزب اعتماد ملی از شورای عالی سیاستگذاری را رقم زد. گرامی مقدم این طرح را به نفع احزاب اقماری خواند و کارگزاران را در این طرح، بازنده شمرد و اظهار کرد: در این طرح، شائبه فامیل‌بازی وجود دارد و تدبیری برای کاندیدا‌های رد صلاحیت شده توسط شورای نگهبان وجود ندارد و همچنین امکان دارد افراد ناشناخته راهی وارد مجلس شوند.
گرامی مقدم همچنین گفته بود که با اجرای طرح سرا هم بحث ائتلاف میان اصلاح طلبان منتفی است و هم نحوه نظارت شورای عالی مشخص نیست؛ به صراحت عرض می‌کنم کل انگیزه موجود پشت این طرح این است که بتوانند لیست را به نوعی سازماندهی کنند تا افراد خاص خودشان خروجی آن باشند.
حسین کمالی، دبیرکل حزب اسلامی کار نیز در مخالفت با این طرح گفته است: اگر قرار باشد طرح سرا یا هر طرح مشابهی اجرا شود بهترین شیوه آن است که نامزد‌ها با معرفی برنامه‌های پیشنهادی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خودشان را در معرض سنجش و گزینش عمومی قرار دهند در غیر این صورت اگر مبنای انتخاب مقبولیت شخصیتی و ظاهری نامزد‌ها باشد راه به جایی نخواهیم برد.
محمد عطریانفر، حزب کارگزاران سازندگی نیز این طرح را بی‌توفیق خواند و گفت: در رابطه با طرح سرا از مجموعه سه حزب موثر و عملیاتی در شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان دوحزب اصلی یعنی اعتماد ملی و کارگزاران مخالف این طرح هستند و تنها حزب اتحاد ملت که پیشنهاد دهنده این طرح است، موافق آن است؛ از این روی، نمی‌شود با یک رأی موافق درباره این موضوع تصمیم گرفت؛ نظر سایر گروه‌ها نیز درباره این طرح برای ما قابل احترام است، ولی این گرو‌ها بیشتر نقش اقماری دارند؛ از این رو، به نظر می‌رسد این طرح توفیق چندانی نداشته باشد.
اعتماد ملی و کارگزاران؛ نواصلاح طلبی یا خروج اصلاحات از رویکرد کلاسیک
این اولین باری نیست که شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان با سایر احزاب به مشکل می‌خورد؛ قبل‌تر نیز این شورا بر سر مسائلی همچون بستن لیست امید، با حزب کارگزاران سازندگی، مشکلات زیادی داشت.
این بار نیز، با قرار گرفتن احزاب قدرتمند و صاحب نفوذی همچون کارگزاران سازندگی، اعتماد ملی و حزب پیشرفت اصلاحات در کنار یکدیگر در نقطه مقابل شورای عالی سیاستگذاری و پیش‌بینی‌هایی که در خصوص خروج اعتماد ملی از شورای عالی انجام می‌شود، پیش‌بینی‌ها را به این سمت می‌برد که شاخه جدیدی در جبهه اصلاحات در حال رشد و نمایان شدن است؛ شاخه‌ای که به نظر قدرتمندتر از شاخه‌های گذشته آن است و مسیری متفاوت از شورای عالی را در پیش گرفته است.
با این فرض به نظر می‌رسد جبهه اصلاحات وارد مرحله جدیدی از فعالیت حزبی و جناحی خود شده است و باید در روز‌های آینده شاهد اتفاقات جدیدی برای شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان و سایر احزاب این جناح باشیم.
