بامداد امروز یک فروند پهپاد متجاوز خارجی با آتش سامانه پدافند هوایی «مرصاد» نیروی پدافند هوایی ارتش در منطقه بندر ماهشهر سرنگون شد.
اخبار سیاسی-فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش نیز با اشاره به سرنگونی پهپاد متجاوز خارجی توسط سامانه‌های بومی پدافند هوایی در منطقه عمومی ماهشهر، تاکید کرد: پهپاد متجاوز قبل از رسیدن به اماکن حساس با هوشیاری کامل شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور منهدم شد.
سامانه پدافند هوایی «مرصاد» در حقیقت نسخه بومی سامانه آمریکایی MIM-23 هاوک است که با مهندسی معکوس در داخل کشور، تولید شده است و از آن میتوان بعنوان اولین گام‌های کشورمان برای ساخت سامانه‌های پدافند هوایی بومی یاد کرد. سامانه پدافندی هاوک پیش از انقلاب ستون فقرات و سامانه اصلی پدافند هوایی کشور بود که پس از پیروزی انقلاب و در دوران دفاع مقدس نیز، در دفاع هوایی از مناطق عملیاتی، تاسیسات نفتی و شهرها، رکوردهای خوبی از خود به جای گذاشت.
سامانه پدافند هوایی مرصاد از ۳ بخش اصلی موشک و لانچر، رادار کشف و رادار درگیری تشکیل شده است که در نسخه‌های اولیه تمام این محصولات مهندسی معکوس سامانه پدافندی هاوک بود.
موشک‌های این سامانه در دو نمونه تحت عناوین «شاهین» و «شلچه» تولید شده است که شاهین نمونه اولیه و شلمچه نمونه به روزتر آن است. از جمله ویژگی‌های موشک شلمچه نسبت به نمونه آمریکایی میتوان استفاده از آنتن جستجوگر تخت و برخورداری از قطعات الکترونیکی جامد عنوان کرد.
سرعت موشک شلمچه بر اساس اطلاعات موجود حدود ۳ ماخ سرعت دارد و در برد ۴۰ کیلومتری و حداکثر ارتفاع ۶۰ هزار پایی (۱۸ کیلومتر) قادر به انهدام اهداف است.
موشک شاهین
اما از جمله ارتقاءهای صورت گرفته در سامانه مرصاد نسبت به سامانه پدافندی هاوک، طراحی سامانه‌های کنترل و فرماندهی به صورت کاملا دیجیتال و صفحات نمایشگر دیجیتالی است. همچنین استفاده از فناوری‌های روز در رادارهای کشف و درگیری برای مقابله با جنگ الکترونیک نیز از دیگر ویژگی‌های این سامانه پدافند هوایی بومی است.
رادار کشف این سامانه با نام کاوش، نمونه بومی و مهندسی معکوس شده رادار MPQ-50 سامانه هاوک است که بردی در حدود ۱۵۰ کیلومتر دارد. از جمله دیگر ارتقاءهای صورت گرفته بر این رادار میتوان به نصب سامانه تشخیص دوست از دشمن (IFF) نام برد.
نمونه متحرک رادار کاوش مجهز به سامانه IFF
البته در کنار رادار کاوش، «مرصاد» از یک رادار دیگر با نام «جویا» نیز برخوردار است که وظیفه شناسایی و کشف اهداف را در ارتفاع پست بر عهده دارد.
رادار جویا
رادار درگیری این سامانه نیز با نام هادی، نسخه بومی رادار MPQ-46 است که برای رهگیری و انهدام اهداف در فاصله ۸۰ کیلومتری استفاده می‌شود و قابلیت درگیری همزمان با دو هدف را دارد.
از سویی در برخی از نمونه‌های رادار هادی، نصب یک جستجوگر الکترواپتیک بین آنتن‌های گیرنده و فرستنده این قابلیت را برای آن فراهم می‌آورد تا در شرایط جنگ الکترونیک نیز قابلیت قفل بر روی اهداف را داشته باشد.
رادار هادی
اما آخرین نمونه از این سامانه که در رزمایش مشترک هوایی ولایت ۹۷ رونمایی و تست شد، سامانه‌ای با همین نام یعنی مرصاد بود که از موشک‌های پدافندی متفاوتی استفاده می‌کرد. موشک این سامانه که تا کنون اطلاعات دقیقی از آن منتشر نشده، شباهت زیادی به موشک‌های پدافندی استاندارد دارد که در ایران با نام «محراب» برای پرتاب از شناورها، بومی سازی شده است. این سامانه در رژه ۳۱ شهریورماه سال جاری تحت عنوان «مرصاد-۱۶» به نمایش درآمد.از آنجایی که تمام بخش‌های این سامانه به صورت کششی و نیازمند خودرو برای جابجایی بودند، در پروژه‌ای تحت عنوان «قادر»، متحرک شدن این سامانه نیز در دستور کار قرار گرفت.
شلیک سامانه «مرصاد-۱۶» در رزمایش ولایت ۹۷
اصلی‌ترین ویژگی سامانه پدافند هوایی «مرصاد-۱۶» در کنار قابلیت تحرک، برخورداری از راداری آرایه فازی جدید تحت عنوان «حافظ» است که در سال ۹۳ رونمایی شد. این رادار سه بعدی ، ۲۵۰ کیلومتر برد دارد و از قابلیت رهگیری همزمان ۱۰۰ هدف برخوردار است.
