یک : بگذارید قبل از این که ماجرای لبنان را بازخوانی کنیم چند نکته درباره وضعیت کنونی بیروت بگوییم. برای اولین بار حزب ا... آرای بالایی در یک انتخابات مجلس به دست آورد و قدرت چانه زنی حزب در لبنان به شدت افزایش یافته است. حرکت امل اسلامی دیگر گروه شیعی در نزدیک ترین سطح روابط سیاسی و نظامی با حزب ا... قرار دارد و حزب توانسته است با تمام گروه های منطقه در سوریه اتاق عملیات مشترک تشکیل دهد. در دفاع از نوار مرزی و مقابله با فتنه طایفه ای و انتقال موضوع تروریستی از داخل سوریه به لبنان، حزب ا... پیروزی های چشمگیری داشت. از سوی دیگر حزب ا... برای اولین بار واکنشی به طرف صهیونیستی در طول حیات خود داشت که در جای خود از نظر اطلاعاتی و عملیاتی چشمگیر بوده است.
حزب ا... در واکنش به شهادت چند تن از فرماندهان و نیروهای خود، جولان را زیر آتش راکتی قرار داد و چند هدف سری صهیونیست هارا شکار کرد.در کنار همه این موارد، توان بازدارندگی لبنان به سطح قابل قبولی رسیده و عملا لبنان می تواند در برابر تل آویو ایستادگی کند و هر نوع اقدام عملیاتی طرف صهیونیستی را پاسخ دهد.
دو: در‌چنین شرایطی اوضاع منطقه و لبنان به ناگاه و بر پایه یک تصمیم اقتصادی کابینه حریری به هم می ریزد و هزاران لبنانی به خیابان ها می آیند و شعارهای تند سر می دهند. معترضان نسبت به افزایش مالیات ها و وضع مالیات بر تماس های داخلی پیام رسان ها پیروزی هایی به دست آوردند اما اوضاع اعتراض ها تغییر نکرده است. با این حال فشارهایی از سوی بعضی از احزاب جریان ۱۴ مارس وجود دارد تا کابینه حریری فروبپاشد. تصمیمی که تبعاتی چون موارد ذیل دارد:
الف) دعوای جدید تشکیل دولت: همگان یادشان هست چند سال قبل بیروت چطور به شهری پر از زباله تبدیل شده بود. شهری که به دلیل تشکیل نشدن دولت، به گونه ای غیر رسمی اداره می شد و همین موضوع سبب شکل دهی به جنبش زباله در لبنان شد. در حقیقت اولین آسیب جدی استعفای حریری به امنیت ملی و تشکیل نشدن کابینه و در نهایت چند دسته شدن لبنانی هاست. این جاست که می توان دریافت چرا سید حسن نصر ا... از ماندن حریری و استعفانکردن او به عنوان مشکل دوباره تشکیل نشدن دولت یاد کرد.
ب) معرفی حزب ا... به عنوان عامل بی ثبات ساز: سال هاست طرف های بازیگر غیر همسو با محور مقاومت، حزب ا... را به بهانه های مختلف عامل بی ثباتی لبنان معرفی می کنند. حتی در ماجرای استعفای حریری و حبس او، ریاض حزب ا... را متهم به نقش آفرینی در ماجرای استعفا کرد که با هوشمندی دبیرکل حزب ا... این پروژه دستاوردی برای عربستان نداشت. هدفی که از استعفای پس از ناآرامی ها دنبال می شود که طرف های درگیر به دنبال اتهام زنی جدیدی هستند تا با سیاه نمایی، پیروزی حزب ا... را به حاشیه ببرند و این طور القا کنند که با حضور حزب ا... در سیاست مشکلات فراوان به لبنان تحمیل شده است. از سویی عدم واکنش حزب ا... نیز می تواند به نفع آن ها تمام و هر واکنشی نیز موجب انتساب اقدام حزب به تهران شود.
ج) کشیدن حزب ا... از سوریه به لبنان: نکته دیگری که هدف استعفاست ایجاد ناآرامی داخلی و گسترش اعتراضات به جنگ داخلی و درنهایت هدایت و انتقال گروه های تروریستی از داخل سوریه به لبنان جهت شکل دهی به یک جنگ طولانی مدت داخلی؛ مسئله ای که می تواند حزب ا... را به سبب تهدید امنیت ملی لبنان به اجبار از سوریه برگرداند و دست حزب ا... را در ماموریت های فرامرزی محدود سازد.
سه: با این حال حزب ا... از حریری حمایت کرد تا بیشتر به افکار عمومی لبنانی خود را نشان دهد. برخلاف انتظار خیلی ها تا به امروز، سید حسن نصر ا... سه بار دست حریری پسر را گرفت و نگذاشت به استعفای خود رسمیت دهد و کابینه لبنان فروبپاشد. حمایت حزب ا... از جریان حریری برای بسیاری باورکردنی نیست اما حقیقت این است که حزب در چنین شرایطی نشان داد بیشتر از همه احزاب به فکر لبنان است و لبنانی می اندیشد. بسیاری از اعضای ائتلاف ۱۴ مارس از جمله سمیر جعجع با خروج وزیران خود از دولت عملا تدابیر ریاض را عملی کرد و نشان داد بیش از آن که یک حزب لبنانی باشد، یک گروه برای اجرای فرامین خاندان سلطنتی عربستان در لبنان است.
چهار:در طرف دیگر، ماجرای اعتراضات بعد جدیدی پیدا کرده است. اعتراضات نگاه واقعی و حق طلبی دارد. وضعیت سقوط واحد پولی لبنان در برابر دلار، افزایش مالیات و کسری بودجه وحشتناک این کشور در کنار فساد سیستماتیک و اقتصاد رانتی موجب شده تا این بار بدنه اجتماعی و نه احزاب به خیابان ها بیایند و دولت را طرف حساب خود قرار دهند. پیشتر همیشه خیابان های لبنان مسیر دعواهای سیاسی و حزبی بود و گاهی تظاهرات رخ داده در آن، یک طرفش دولت مستقر و طرف دیگر احزاب مخالف بودند اما این بار تجربه ای فراگیر در لبنان رخ می دهد که جای بررسی و تحلیل بیشتری می طلبد.
در همین زمینه بایدبه یک نکته توجه کرد؛ این بار نه حزب ا... و نه هیچ گروه سیاسی دیگر عامل شکل دهی به تظاهرات نیستند و تظاهرات برخلاف انتظار بسیاری از یک جرقه اقتصادی خرد شروع شد. اما فراموش نشود در این تظاهرات دست سرویس اسرائیل و آمریکا را می توان دید.
هرچند هیچ نقش مستقیمی در شکل دهی به این تظاهرات نمی توان برای این دو سرویس قائل بود اما این تظاهرات در مرحله پیدایش فاقد عنصر و بازیگر اطلاعاتی و امنیتی و در حقیقت همراه با هدایت یک سرویس اطلاعاتی متخاصم بود اما ادامه این تظاهرات و برداشت ها از آن متفاوت شده است. بررسی و تحلیل و حتی فراتحلیل اخبار و محتوای موجود در شبکه های اجتماعی نشان می دهد، موساد و سیا نقش مهمی برای خشونت بار کردن تظاهرات و اتهام زنی به حزب ا... ایفا می کنند. آن ها مایل اند مشکل اقتصادی را به دوش فعالیت های سیاسی حزب ا... بیندازند و این‌طور القا کنند که عامل گرانی و بی ثباتی منطقه و لبنان تصمیمات حزب است. از سویی تظاهرات را با خشونت همراه و بازسازی از خیزش های بهار اسلامی و عربی ایجاد کنند با این تفاوت که این بار، درگیر سازی محور مقاومت با بدنه داخلی و مردم خود باشد.به نظر می رسد باید شاهد تصمیمات جدید کابینه لبنان و مقامات این کشور بود تا ببینیم طرح جدید حریری چگونه می تواند خشم اجتماعی را کم کند. از سویی همراهی حزب ا... برای حل مشکل لبنان با کابینه تا کجا ادامه پیدا می‌کند و آیا حریری از این فرصت حمایتی حزب‌ا... استفاده می کند یا خیر ؟
امیر مسروری
