عملیات چشمه صلح ارتش ترکیه از روز چهارشنبه ۱۷ مهر در شمال سوریه و بدنبال توافقی که میان «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه و «دونالد ترامپ» همتای آمریکایی وی حاصل شد آغاز گردید.
اخبار بین‌الملل- اردوغان مدت ها بود که به دنبال انجام عملیات نظامی در شمال سوریه بود و از این کار اهداف متعددی را دنبال می کرد که یکی از ابتدایی ترین موارد آن کم کردن حضور کردها در نزدیکی مرزهای ترکیه بود.
هر چند ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود نشان داده که علاقه عجیبی به اتخاذ تصمیمات غافلگیر کننده و تنها گذاشتن متحدان خود دارد اما نحوه رفتار وی در قبال ترکیه حکایت از آن دارد که رئیس جمهور آمریکا در این مورد خاص به نوعی در حال بازی شطرنج است.
ترامپ در حالی با عملیات ارتش ترکیه در شمال سوریه موافقت کرد و کردهای متحد آمریکا را در برابر این حملات تنها گذاشت که روابط آنکارا و واشنگتن در ماه های اخیر بسیار پرتنش بود که عمده این تنش ها مربوط به اقدام ترکیه برای خرید سامانه اس ۴۰۰ از روسیه می شد.
اقدام ترکیه در این رابطه نه تنها موجب ناراحتی آمریکا بود بلکه موجب اعتراض سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز شده بود. اصرار و پافشاری اردوغان برای در اختیار داشتن اس ۴۰۰ به شدت با واکنش آمریکا مواجه شده تا جائیکه واشنگتن آموزش خلبان های ترکیه ای را که قرار بود با جنگنده های اف ۳۵ پرواز کنند متوقف نمود.
شاید ترامپ با خارج کردن نظامیان امریکایی از سوریه و دادن چراغ سبز برای حمله ترکیه قصد داشته اردوغان را وارد تله کند.
گرفتن اهرم فشار از اردوغان
پیامد این اقدامات، رسانه های آمریکایی از تصمیم ترامپ برای خارج کردن بمب های اتمی آمریکا از پایگاه اینجرلیک خبر دادند. باقی ماندن ۵۰ بمب هسته ای در ترکیه در حالیکه ترامپ بدنبال تنبیه اردوغان است نوعی پاشنه آشیل محسوب می شد و با خارج کردن این تسلیحات از اینجرلیک به نوعی اهرم فشار را از اردوغان گرفته است.
رو دست ترامپ به اردوغان
بعد از آغاز عملیات چشمه صلح، ترامپ به سرعت با انتشار پیام هایی درباره اینکه اگر اردوغان در این عملیات فراتر از توافقات انجام شده عمل کند با تحریم های شدیدی مواجه می شود هشدار داد و روز دوشنبه ۲۲ مهر نیز با انتشار پیام دیگری در توئیتر اعلام کرد که تحریم های سنگین آمریکا علیه ترکیه در راه هستند. ترامپ حتی تهدید کرد که آمریکا می تواند بار دیگر اقتصاد ترکیه را زمین گیر کند.
متعاقب این پیام مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور و استیو منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا دوشنبه ۲۲ مهرماه تحریم‌های تنبیهی تازه ایالات متحده علیه دولت و مقام‌های ترکیه را به دلیل عملیات نظامی آنکارا در شمال سوریه اعلام کردند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌گوید، حلوصی آکار، وزیر دفاع، سلیمان سویلو، وزیر کشور و فاتح دونماز، وزیر انرژی ترکیه و دو وزارتخانه دفاع و انرژی ترکیه تحریم شده اند و دارایی آنها در آمریکا مسدود و هرگونه معامله با آنها ممنوع اعلام شده است.
مایک پنس به خبرنگاران گفته است: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز دوشنبه با رجب طیب اردوغان همتای ترک خود تلفنی صحبت کرد و خواستار آتش بس فوری و پایان خشونت در شمال سوریه شد.
اردوغان دستور آغاز عملیات چشمه صلح را بعد از رایزنی با ترامپ و به نوعی گرفتن چراغ سبز از آمریکا شروع کرد اما این رفتارهای واشنگتن نشان می دهد کاخ سفید همانطور که پشت کُردهای مورد حمایت خود را خالی کرد پشت اردوغان را نیز در این عملیات خالی کرده است.
اعمال تحریم های ابتدایی و همچنین در پیش بودن تحریم های بیشتر نشان از قصد آمریکا برای تنبیه سخت ترکیه دارد و عملیات چشمه صلح بهانه لازم را برای اعمال این تحریم های بوجود آورده است.
افزایش فشارهای خارجی در حالیکه اردوغان در داخل کشور نیز با پدیده جدا شدن یاران قدیمی خود همچون عبدالله گل، احمد داوداوغلو، علی باباجان و ... مواجه است می تواند سالهای باقی مانده از سلطنت وی را زهرآگین کند
در همین رابطه رئیس‌جمهور آمریکا بامداد امروز سه‌شنبه به دلیل عملیات نظامی ترکیه در شمال شرق سوریه، وضعیت اضطراری ملی در ایالات متحده اعلام کرد.
طبق بیانیه کاخ سفید، ترامپ در نامه‌ای که به کنگره برای اعلام تحریم‌های ترکیه ارسال کرده، نوشته است: «من به دلیل وضعیت کنونی در سوریه و مخصوصا اقدامات اخیر دولت ترکیه در اجرای عملیات نظامی در شمال شرقی سوریه، وضعیت اضطراری ملی اعلام می‌کنم».
آمریکا با اعلام اضطرار ملی علیه ترکیه می تواند در هر زمانی به بهانه های مختلف تحریم های جدیدی را علیه ترکیه به اجرا بگذارد.
انتقام اروپا از ترکیه
در این میان اروپا که به موجب بحران مهاجران در سال های اخیر به نوعی از ترکیه زخم خورده بود عملیات چشمه صلح را فرصتی برای تلافی دانسته و چند کشور به بهانه کشته شدن افراد غیر نظامی در این عملیات صادرات تسلیحات به ترکیه را متوقف کرده اند.
در همین رابطه روز گذشته اعضای اتحادیه اروپا در جریان نشست وزرای خارجه در لوکزامبورگ، به اتفاق آراء حملۀ نظامی ترکیه به مناطق کردنشین شمال سوریه را محکوم کردند و از تمام کشورهای عضو خواستند تا فروش اسلحه به آنکارا را متوقف کنند.
جوزف بورل، رئیس منتخب دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا که قرار است جایگزین فدریکا موگرینی شود اعلام کرد که ۲۸ کشور عضو این اتحادیه «به اتفاق آراء تصمیم به محکوم کردن ترکیه گرفتند» و از ترکیه خواستند تا «هرچه سریع‌تر این حملات را متوقف کند.»
بورل افزود که این اتحادیه همچنین «از تمام کشورهای عضو خواست تا فروش هرگونه سلاح» به آنکارا را متوقف کنند.
مجموعه این تحولات نشان می دهد که آمریکا و اروپا در خصوص عملیات چشمه صلح، ترکیه را تنها گذاشته و این عملیات را فرصتی برای گرفتن انتقام از اردوغانی می دانند که در سال های اخیر برای آنها همانند استخوانی در گلو بوده است.
اردوغان اعلام کرده که با وجود این فشارها عملیات ارتش ترکیه در شمال سوریه متوقف نمی شود و شاید این سماجت موجب شدیدتر شدن واکنش های طرف های غربی گردد. افزایش فشارهای خارجی در حالیکه اردوغان در داخل کشور نیز با پدیده جدا شدن یاران قدیمی خود همچون عبدالله گل، احمد داوداوغلو، علی باباجان و ... مواجه است می تواند سالهای باقی مانده از سلطنت وی را زهرآگین کند.
