اول اکتبر آمد و فرصت برای معرفی فیلم برای شرکت در رقابت بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۰ به پایان رسید. ما که امسال با فیلم «در جستجوی فریده» به مسیر اسکار قدم گذاشته‌ایم باید با حداقل ۸۷ کشوری که معرفی فیلمشان را عمومی کرده‌اند، رقابت کنیم.
سالی که شاید رکوردشکن شود
اخبار فرهنگ و هنر - تا پایان اکتبر خبر معرفی ۸۷ فیلم به آکادمی علوم و هنرهای سینما رسانه‌ای شد. رقمی که تا اینجای کار با دوره پیشین برابر است. اما امکان تغییر وجود دارد.
رسم بر این است که چند روز پس از پایان مهلت معرفی آثار، آکادمی فیلم‌ها را بررسی می‌کند و واجدان شرایط را معرفی می‌کند. از آنجا که برخی کشورها در سکوت رسانه‌ای نماینده‌شان را به آکادمی معرفی می‌کنند شاید تعداد واجدان شرایط از ۸۷ فیلم بیشتر شود.
تا اینجای تاریخ اسکار ۲۰۱۷ با شرکت ۹۲ کشور رکورد شلوغ‌ترین رقابت اسکار بهترین فیلم بین‌المللی (سابق بر این غیرانگلیسی‌زبان) را در اختیار دارد.
چرا فکر می‌کنیم امسال رکوردشکن می‌شود؟ چون ۱۶ کشور که پارسال فیلم به اسکار فرستادند، نامشان میان ۸۷ کشور نیست و امکان معرفی فیلم از سوی آن‌ها زیاد است و اگر فقط ۶ تای آن‌ها فیلم به اسکار بفرستند رکورد شکسته خواهد شد.
شانس چشیدن دوباره طعم جایزه
ایران به لطف دو اسکار فرهادی در این رقابت کشور پر افتخاری است. از آخرین اسکار فرهادی هم آن قدر زمان زیادی نگذشته که طعمش را فراموش کنیم. شاید به همین دلیل است که هر سال زمان انتخاب فیلم برای اسکار به هیجان می‌آییم.
امسال چقدر شانس برای اسکار گرفتن داریم؟ فیلمی را به اسکار فرستاده‌ایم که در سطح جهانی موفقیت چندانی ندارد و در نتیجه شناخته شده نیست. بنابراین شانس کمی برای دیده شدن دارد مگر اینکه کمپین پخش‌کننده خارجی فیلم چنان قوی باشد که این ضعف را جبران کند. از سوی دیگر «در جستجوی فریده» فیلمی مستند است که هر چند منعی برای شرکت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی ندارد اما تجربه نشان داده است که شانس چندانی هم برای موفقیت نخواهد داشت.
کشورهایی که برای نخستین بار آمدند
سال ۲۰۲۰ از عمر اسکار نزدیک به یک قرن می‌گذرد و بیش از ۶۰ سال است که رقابت اسکار بهترین فیلم بین‌المللی برپا شده است. با این حال هنوز هستند کشورهایی که پایشان به این معتبرترین رویداد سینمایی جهان باز نشده است.
امسال ۳ کشور برای نخستین بار فیلم به اسکار فرستادند. از این سه کشور، دو کشور اوگاندا و غنا از قاره آفریقا و ازبکستان از قاره آسیا هستند.
این کشورها درست نقطه مقابل فرانسه، ایتالیا و ژاپن هستند که هر کدام ۶۵ بار فیلم‌هایشان را برای رقابت به اسکار فرستاده‌اند.
نخستین کشور در صف
در حالی که یکی از حواشی انتخاب «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده ایران، معرفی زودهنگام آن برخلاف سال‌های گذشته بود. بودند کشورهایی که زودتر از ما دست به کار شدند.
در ابتدای این صف الجزایر ایستاده است که فیلمی از یک کارگردان زن به نام مونیا میدور را به اسکار فرستاد. الجزایری‌ها که این‌قدر زود فیلمشان را به اسکار فرستاده‌اند حالا البته نگران واجد شرایط شدن هستند. چرا که فیلمشان هنوز در الجزایر اکران نشده و یکی از شرط‌های شرکت در اسکار اکران فیلم در کشور صاحب فیلم در بازه زمانی تعیین شده ( ۱ اکتبر ۲۰۱۸ تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹) است.
شانس‌های اصلی اسکار ۲۰۲۰
اگر بنا باشد که مقهور نام‌های بزرگ شویم، باید شانس اصلی را به فیلم «رنج و افتخار» نماینده اسپانیا در اسکار ۲۰۲۰ داد که اثر کارگردان بزرگ و شناخته‌شده‌ای به نام پدرو آلمودوار است.
آلمودوار در «رنج و افتخار» ستارگان بزرگی چون آنتونیو باندراس و پنه‌لوپه کروز را جلوی دوربین به خدمت گرفته است، تا شبه زندگینامه فانتزی خودش را به تصویر بکشد. البته فیلمسازان بزرگ هم فیلم بد می‌سازند اما به اقرار منتقدان سینمایی، «رنج و افتخار» فیلم خوبی است که در جشنواره کن جایزه گرفت. جایزه بهترین بازیگر مرد که به آنتونیو باندراس رسید.
اگر واقع‌بین باشیم اما شانس اصلی اسکار ۲۰۲۰، «انگل» است که از کره‌جنوبی به اسکار می‌رود. «انگل» هم حاصل کار کارگردان شناخته‌شده‌ای است که شاید به شهرت آلمودوار نباشد اما کاملا با سینما و به ویژه سینمای غرب آشنا است. او حتی تجربه ساخت فیلم به زبان انگلیسی را در کارنامه دارد. بونگ جون‌هو کارگردان و بیشتر از آن فیلمنامه‌نویس قابلی است. او در تمام فیلم‌هایش نویسنده سناریو است و از آثار مشهورش باید به «برف‌شکن» و «اوکجا» اشاره کرد. «انگل» هم نخستین بار در کن روی پرده رفت و پس از تشویق و تحسین‌های بسیار، نخل طلایی گرفت.
از دیگر فیلم‌های مدعی می‌توان به «بینوایان» فرانسوی اشاره کرد. از اسمش پیدا است که احتمالا با اقتباسی از شاهکار ویکتور هوگو روبه‌رو هستیم البته اقتباسی آزاد و مدرن. «بینوایان» در حالی نماینده فرانسه در اسکار شد که این کشور می‌توانست اثر تحسین شده رومن پولانسکی، «یک افسر و یک جاسوس» را به اسکار بفرستد. البته انتخابشان منطقی بود چرا که در دوران رونق گرفتن جنبش‌هایی مثل «MeToo» امکان ندارد آکادمی پذیرای اثری از رومن پولانسکی شود و با واکنش‌های به شدت منفی روبه‌رو نشود.
۲ فیلم به زبان فارسی
اسکار بهترین فیلم بین‌المللی ویژه فیلم‌هایی است که خارج از آمریکا و به زبانی غیر از انگلیسی ساخته شده باشند. امسال دو فیلم به زبان فارسی در این بخش حاضرند که یکی نماینده ایران است و دیگری «حوا، عایشه، مریم» نماینده افغانستان. «حوا، عایشه، مریم» ساخته صحرا کریمی در جشنواره ونیز به نمایش درآمد. آنجلینا جولی هم از این فیلم حمایت کرده است.
البته لزوما کشورهای شرکت‌کننده در اسکار فیلمی به زبان رسمی خود معرفی نمی‌کنند و این رویداد بارها تکرار شده است. امسال سوئد هم برای اولین بار فیلمی به اسکار می‌فرستد که زبانش سوئدی نیست. «و سپس رقصیدیم» نماینده سوئد در اسکار به زبان گرجی ساخته شده است.
سهم زنان فیلمساز
یکی از اهداف اعلام شده سال‌های اخیر آکادمی علوم و هنرهای سینما در سال‌های اخیر افزایش دادن سهم زنان در بخش‌های خلاق فیلمسازی و پشت دوربین است. امسال در این ۸۷ کشوری که مشخص شده چه فیلمی به اسکار می‌فرستند نام ۲۶ فیلمساز زن به چشم می‌خورد. با این تعداد سهم زنان به کمتر ۳۰ درصد می‌رسد که ممکن است پس از اعلام فهرست نهایی فیلم‌های واجد شرایط، اندکی تغییر کند.
نود و دومین دوره جوایز سینمایی اسکار در بهمن ماه ۱۳۹۸ برگزار می‌شود. پیش از آن نامزدهای جایزه اسکار از جمله ۵ نامزد اسکار بهترین فیلم بین‌المللی معرفی خواهند شد.
راه یافتن به فهرست ۵ فیلم نامزد اسکار هم افتخار بزرگی است و تبلیغ بسیار خوبی برای فیلم و سینمای هر کشوری است که به این مهم دست پیدا کند. ایران تا کنون ۳ بار طعم نامزد شدن برای اسکار بهترین فیلم بین‌المللی را چشیده است. نخست با فیلم «بچه‌های آسمان» به کارگردانی مجید مجیدی نامزد اسکار شد و سپس ۲ بار با فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» نامزد جایزه و برنده اسکار شد.
