پیام‌ها و پیامدهای حمله به آرامکو

حمله نیروهای مردمی و ارتش یمن به پالایشگا‌ه‌های «بقیق» و «خریص» شرکت آرامکو در شرق عربستان سعودی، از لحاظ شدت و غافلگیری بوجود آمده، تاثیرات مهم سیاسی و اقتصادی در منطقه و جهان در پی داشت.

اخبار بین‌الملل- این حمله که به کاهش 5 میلیون بشکه ای تولید نفت شرکت آرامکو منجر شد، از پیامدهای خونین جنگی است که  عربستان سعودی طی سال های اخیر علیه مردم یمن آغاز کرده است. اگر چه در گذشته دولت سعودی به صورت یکجانبه مردم یمن را مورد هدف قرار می داد، حمله به تاسیسات نفتی آرامکو نشان داد که بسیاری از معادلات موجود دستخوش دگرگونی و تحول شده اند.

شرکت سعودی آرامکو که تحت مالکیت دولت عربستان قرار دارد، از سال ۱۹۳۳ فعالیت خود را آغاز کرده است. این شرکت که دارای بالاترین حجم ذخایر نفتی اثبات شده‌است، از لحاظ مالکیت ذخایر نفت خام و گاز طبیعی، یکی از با ارزش‌ترین شرکت‌های جهان محسوب می‌شود.

اگر چه ارامکو به دلیل اهمیت و ارزش خود با پیشرفته ترین سامانه های دفاعی و نظامی محافظت می شود، با این حال نیروهای مردمی و ارتش یمن موفق شدند ضربه ای بی سابقه به تاسیسات نفتی عربستان وارد کنند. این ضربه به حدی جدی و مثمر ثمر بود که نه تنها حدود نیمی از تولید نفت سعودی‌ها را از مدار خارج کرد، بلکه باعث شد تا این کشور از یک صادر‌کننده نفت و فرآورده‌های نفتی به یک وارد‌کننده تبدیل شود.

از لحاظ سیاسی آنچه در آرامکو اتفاق افتاد، دارای پیام های قابل توجهی بود.

نخست آنکه اقدام نیروهای مردمی و ارتش یمن در مورد هدف قرار دادن تاسیسات نفتی عربستان نشان داد که بازیگران کوچک و به ظاهر ضعیف، توانایی وارد آوردن ضربه های بزرگ و اساسی دارند.

دوم آنکه اقدام نیروهای مردمی و ارتش یمن اثبات کرد که تجاوز یکطرفه عربستان به کشوری که فاقد نیروی دفاعی لازم برای دفاع از خود است، همیشه با یک نتیجه از پیش تعیین شده به پایان نمی رسد. در واقع اقدام ارتش یمن در مورد هدف قرار دادن آرامکو، تغییر معادلات میدانی و شرایط حاکم بر تجاوز یک​طرفه سعودی علیه مردم یمن بود.

سوم آنکه اقدام ارتش یمن نشان داد که نمی توان بر سایر کشورها فشارهای مضاعف وارد کرد اما انتظار پاسخ مقتضی از آنها نداشت. اگر چه نیروهای مردمی و ارتش یمن از لحاظ قدرت نظامی بسیار ضعیف​تر از عربستان سعودی هستند، اما پاسخ نامتقارن آنها در آرامکو توانست معادلات را به کلی تغییر دهد.

چهارم آنکه خرید و انباشت تسلیحات نظامی به تنهایی نمی تواند ضامن تامین امنیت یک کشور باشد. در واقع کشوری همچون عربستان که با هزینه ۶۷.۶ میلیارد دلاری در مقام سوم بیشترین هزینه‌کرد نظامی در جهان قرار دارد، با تمام خریدهای پیشرفته تسلیحاتی خود هم دارای آسیب​پذیری های قابل توجهی است.

پنجم آنکه در نظام بین الملل فعلی، آمریکا دیگر قادر به حمایت تمام قد از متحدان سنتی خود نیست. در واقع آمریکا نه تنها فاقد قدرت و توانایی دفاع از متحدان خود است، بلکه حتی توان محافظت از خویش را هم از دست داده است.

در نتیجه مهم‌ترین درسی که اقدام نیروهای مردمی و ارتش یمن در بر داشت، این بود که صرف برخورداری از قدرت نظامی و تسلیحات پیشرفته یا کسب حمایت قدرت های بزرگ نمی تواند تامین کننده امنیت یک کشور باشد. در واقع آنچه می تواند موجب تامین امنیت برای عربستان سعودی شود، نه به راه انداختن جنگ و درگیری با کشورهای منطقه، بلکه پیروی از منش صلح و دوستی و احترام متقابل است.

از این رو آینده موقعیت عربستان سعودی در منطقه بیش از همه به سیاست های دولت این کشور مرتبط است. اگر دولت سعودی به جنگ افروزی خود ادامه دهد، نه تنها درگیر یک آتش​بازی گسترده می شود، بلکه در قعر چاهی که خود کنده است، خواهد سوخت.