جغرافیای سیاسی خاورمیانه با تنش دیگری مواجه شده که به بازار نفت آسیب می رساند. چیزی که همه از آن می ترسیدند اتفاق افتاده است. حمله به تاسیسات پالایش نفت بقیق، قلب تولید و صادرات نفت عربستان، به تولید این کشور آسیب زده است. این اتفاق بر قیمت نفت تاثیر می گذارد و باعث بازشدن ذخایر استراتژیک نفت میشود.
اخبار اقتصادی- آتش سوزی در این تاسیسات طی چند ساعت تحت کنترل درآمد ولی جریان نفت خام عربستان سعودی، بزرگترین صادر کننده نفت جهان، مطمئناً تحت تاثیر قرار گرفته است گرچه هنوز مشخص نیست چقدر و تا چه مدت. تاجرانی که ماهها بود نسبت به درگیری های خاورمیانه بی تفاوت بودند، در روز دوشنبه با باز شدن بازارها عکس‌العمل نشان خواهند داد.
تاسیسات پالایش نفت بقیق مهمترین تاسیسات نفتی عربستان سعودی است که در 2018 حدود نیمی از تولید نفت خام عربستان را پالایش کرد یعنی حدود 5 میلیون بشکه در روز معادل یک بشکه از هر 5 بشکه نفت تولید شده در جهان.
اهمیت تاسیسات نفتی بقیق برای عربستان سعودی از پایانه های صادراتی خلیج فارس در رأس التنوره و جعیمه و حتی از تنگه هرمز که خلیج فارس را به اقیانوس هند متصل می‌کند هم بیشتر است. نفت خام می تواند از طریق زمین توسط خط لوله شرق به غرب به دریای سرخ برسد و خلیج فارس و تنگه هرمز را دور بزند ولی نمی تواند بقیق را دور بزند. خط لوله شرق به غرب از بقیق آغاز شده و تمام نفت میادین نفتی غوار، شیبه و خریص در این تاسیسات پالایش می شود. بنابراین حمله به این تاسیسات بر جریان نفت خام و پایانه های صادرات تاثیر می گذارد.
آخرین حمله به تاسیسات نفتی عربستان چند ماه پیش توسط حوثی های یمن از عراق صورت گرفت که هدف آن ایستگاههای پمپ نفت در این خط لوله نفتی بود. خسارت این حمله بسیار کم بود ولی آسیب پذیری زیرساخت های نفتی عربستان را حتی صدها کیلومتر دور تر از مرزهایش نشان داد.
حالا چه اتفاقی می‌افتد؟
عربستان سعودی احتمالاً سعی می کند صادرات خود را با استفاده از ذخایر حفظ کند. این کشور در مخازنش در خود عربستان، مصر، ژاپن و هلند نفت ذخیره دارد. ولی عربستان از آغاز سال 2016 ذخایر خود را کاهش داده است و حالا ذخایر آن در پایین ترین حد از 2008 قرار دارد. یعنی عربستان نسبت به 3 سال گذشته ذخیره نفتی کمتری برای برداشت دارد.
این حملات همچنین ذخایر کشورهای مصرف کننده نفت را هم می آزماید. اعضای آژانس بین‌المللی انرژی باید به اندازه 90 روز واردات نفت در ذخایر استراتژیک نفت نگه دارند و اگر قطع تولید نفت بقیق طولانی شود، مجبورند از این ذخایر استفاده کنند. کشورهای غیر عضو مثل چین و هند هم باید ذخایر استراتژیک خود را افزایش دهند. آنها هم در صورت لزوم باید از این ذخایر استفاده کنند.
کشورهای همسایه که چند روز پیش تولید خود را طبق سهمیه شان از قرارداد کاهش تولید اوپک، پایین آورده بودند حالا باید برای جبران نبود نفت عربستان تا حد ممکن تولید کنند. امارات متحده عربی، کویت و عراق تا جایی که می‌توانند تولید خود را افزایش می‌دهند. ولی تنها کشوری که ذخایر مازاد بسیاری دارد یعنی ایران، نمی تواند تولید خود را به خاطر تحریم های آمریکا افزایش دهد.
