«در جستجوی فریده» که نماینده ایران در اسکار شد و نامش به رسانهها راه پیدا کرد، بسیاری از این انتخاب زودهنگام و متفاوت متعجب بودند و برخی که فیلمشان از گزینههای مورد بحث برای معرفی به آکادمی بود، لب به اعتراض گشودند.
اخبار فرهنگ و هنر _ اما در این میان پرسشهای زیادی مطرح شد که نشان داد تا حدود بسیار زیادی قوانین و مقررات اسکار که به صورت کامل در سایت آکادمی علوم و هنرهای سینما در دسترس است، برای بسیاری ناشناخته است.
یکی از این پرسشها زمانی به میان آمد که متنی به نقل از بهمن قبادی در نقد معرفی «در جستجوی فریده» به اسکار منتشر شد. در این متن انتقادی آمده است: «در خبرها خواندهام که هیئت معرفی فیلم به آکادمی اسکار، فیلم مستند «در جستجوی فریده» را جهت شرکت در رقابت انتخاب کردهاند غافل از اینکه فیلمهای مستند چه کوتاه و چه بلند، نیازی به معرفی به آکادمی ندارند این روند فقط جهت فیلمهای داستانی لازم است. وزارت فرهنگ و ارشاد ایران و هیئت معرفی فیلم با ناآگاهی (با احترامی که به دوستان هنرمندی که در این هیئت هستند دارم) دست به انتخاب این فیلم مستند زدهاند.
به عنوان عضوی از آکادمی فیلمهای مستند، باید بگویم کافیاست که این فیلم در یکی دو سینما در کشور آمریکا برای مدتی اکران شود، سپس سازندگان به راحتی می توانند فیلم را به آکادمی معرفی کنند. این یادداشت حتی در حمایت از این فیلم مستند هم هست چرا که این فیلم از مسیر فیلمهای مستند وارد رقابت نشده و در صورت پی بردن آکادمی به مستند بودن فیلم، احتمال خارج شدن آن از کلیه بخشهای آکادمی بسیار فراوان است.
شاید بهتر باشد که این هیئت تا فرصت باقیست فیلمی داستانی را به آکادمی معرفی نماید و دوستان سازنده فیلم مستند «در جستجوی فریده» از مسیر بهتر و درست، فیلم را به بخش فیلم های مستند معرفی کنند»
معرفی مستند برای اسکار بهترین فیلم بینالمللی
حرف قبادی تا جایی درست است و از جایی به بعد نادرست به نظر میرسد. بر اساس قوانین آکادمی یک مستند برای واجد شرایط شدن برای حضور در رقابت اسکار سه راه پیش رو دارد. اولین راه جایزه بردن در یکی از جشنوارههای مورد تایید آکادمی است. راه دوم اکران به مدت یک هفته در لسآنجلس و نیویورک است و راه سوم البته معرفی از سوی یک کشور به عنوان نماینده بخش بهترین فیلم بینالمللی است.
پس حرف قبادی تا اینجا درست است «در جستجوی فریده» میتوانست با اکران در آمریکا واجد شرایط رقابت در اسکار مستند بلند شود. اما آنجا که قبادی میگوید آکادمی پس از پی بردن به مستند بودن فیلم آن را از کلیه بخشها خارج میکند نادرست به نظر میرسد، چرا بر اساس قانون یک کشور میتواند فیلمی داستانی، انیمیشن یا مستند را به عنوان نماینده خود در بخش بینالملل معرفی کند.
یک تیر و دو نشان برای «در جستجوی فریده»
البته با مرور این دو قانون یک نکته مشخص میشود. «در جستجوی فریده» که از سوی ایران به عنوان فیلم برگزیده برای بخش بهترین فیلم بینالمللی اسکار انتخاب شده است، به صورت خودکار واجد شرایط حضور در بخش بهترین مستند بلند است و از این رو به راحتی میتواند در این بخش نیز شانس خود را بیازماید.
البته باید توجه داشت که تجربه نشان داده است فیلمهای مستند شانس چندان بالایی برای اسکار بهترین فیلم بینالمللی ندارند و تاکنون هم سابقه نداشته فیلمی همزمان در دو بخش مستند و فیلم بینالمللی نامزد جایزه شود.
ترکیب سینمایی هیات انتخاب
در قوانین آکادمی در بخش ثبت و معرفی فیلم بینالمللی برای اسکار آمده است که انتخاب فیلم برای این بخش توسط سازمان، هیات ژوری یا کمیتهای مورد تایید صورت میگیرد که اعضای آن از هنرمندان و اشخاص ماهر سینما تشکیل شده باشد. فهرست کمیته انتخاب بایست تا قبل از جمعه ۲۸ ژوئن سال ۲۰۱۹ در آکادمی ثبت شود.