منابع خبری امروز دوشنبه گزارش دادند «یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی 5 روز پیش فوت کرده، اما این خبر امروز رسانهای شده است.
منابع خبری با اعلام این خبر به شبکه خبری بلومبرگ گفتند که اعلام خبر فوت آمانو بعد از اتمام تشییعجنازه او صورت گرفته است.
خبر درگذشت آمانو در حالی امروز دوشنبه منتشر شد که رسانههای خارجی هفته گذشته گزارش داده بودند آمانو خواستار آن است که تا پیش از ماه مارس (اسفند) سال آینده میلادی، به دلیل مشکلات جسمی سمت مدیرکلی آژانس را به فرد دیگر واگذار کند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی این خبر را تأیید کرده و اعلام کرد با ارسال نامهای درگذشت مدیر کل را به کشورهای عضو اعلام کرده است.
آمانوی ۷۲ ساله، هفته گذشته در نشست شورای حکام با موضوع پرونده هستهای ایران نیز غایب بود. این دومین بار بودکه او به دلیل مشکلات جسمی نشستهای آژانس را از دست میداد.
دوره رسمی مدیر کلی آمانو پایان سال ۲۰۲۱ به اتمام میرسید، اما تصمیم برای کنارهگیری و اکنون خبر فوت وی، آغازگر رقابتی برای اثرگذاری بر روند انتخاب مدیر کل، آن هم در دورهای که پرونده هستهای ایران اهمیتی تازه یافته، خواهد بود.
آمانو در سال ۲۰۰۹ با حمایت آمریکا به مدیر کلی آژانس رسید. اندکی بعد در اسناد «ویکی لیکس» مشخص شد که او به واشنگتن اطمینان داده است که در مسئله پرونده هستهای ایران، «کاملا در زمین ایالات متحده» است و تلاش میکند تا فشار بر جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهد.
بر اساس توافق هستهای سال ۲۰۱۵، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی وظیفه گزارشدهی در مورد وضعیت برنامه هستهای ایران و پایبندی تهران به بندهای هستهای برجام را بر عهده دارد. آمانو تا پیش از تصمیمات اخیر جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تعهدات هستهای، در ۱۵ گزارش پیاپی از جمله ۵ گزارش پس از خروج آمریکا از برجام، تایید کرده بود که تهران به این توافق پایبند است.
در ماههای گذشته آمریکا و رژیم صهیونیستی آمانو را برای افزایش بازرسیها و انتشار گزارشهای جهتدار علیه برنامه هستهای ایران، تحت فشار قرار داده بودند. «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونیستی بارها از آمانو به دلیل آنچه او بیتوجهی به اسناد ادعایی درباره برنامه هستهای ایران خوانده، انتقاد کرده است.
آمانو از چند ماه پیش، به دلیلی که رسانهای نشده، دچار مشکلات جسمی شده بود. بیماری آمانو در وضعیت ظاهری او نیز کاملا مشهود بود و پیش از این هم گمانهزنیهایی در مورد احتمال کنارهگیری زودهنگام وی، مطرح بود.
طبق گزارش رسانههای غربی رقابت اصلی برای جایگزینی آمانو به عنوان مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بین یک رومانیایی و یک آرژانتینی است. خبرگزاری «رویترز» چندی پیش در گزارشی نوشته بود «کرنل فروتا» هماهنگکننده ارشد سیاستگذاری آژانس (اهل رومانی) و «رافائل گروسی» نماینده آرژانتین در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نامزدهای احتمالی جانشینی آمانو هستند.