رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع «چالش های تحول در برنامه ریزی درسی» در پاسخ به این پرسش که آیا در عمل و واقعیت سازمان پژوهش، برنامه ریزی آموزشی را انجام می دهد یا سازمان سنجش؟ اظهار کرد: میان برنامه ریزی تعیین شده و آنچه در عمل در کلاس های درس اجرا می شود ممکن است فاصله هایی وجود داشته باشد که یکی از دلایل آن تاثیر فرایندهای ارزشیابی در حین مدرسه رفتن و آموزش دادن است که ممکن است اهداف تحصیلی را زیرورو کند.
اخبار اجتماعی- وی افزود: سازمان پژوهش در کنار شورای عالی آموزش و پرورش اهداف نظام آموزشی را بر اساس مانیفست سندتحول بنیادین تبیین می کنند اما بخصوص از دوران ابتدایی به بعد اتفاقی می‌افتد که این برنامه ریزی قصد شده از آنچه در عمل اتفاق می‌افتد فاصله می گیرد و یک علت آن همین ارزشیابی و بویژه کنکور است. اثر کنکور به گونه ای است که علی‌رغم موکدات سندتحول بنیادین برای تغییر جهت از آموزش به پرورش، برنامه درسی از تربیت به آموزش تقلیل می یابد.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه سازمان سنجش مجری سیاست های کلان است و به خودی خود نقشی در این موضوع ندارد، گفت: قطعا اگر هم افزایی و هم اندیشی به همراه کارشناسی تخصصی بین آموزش و پرورش و وزارت علوم وجود داشته باشد می‌توان امیدوار بود که اتفاقات خوبی در زمینه تغییر جهت ارزشیابی ها رخ دهد. اگر هم نقدی در زمینه تربیت مطرح می‌شود به تنهایی متوجه معلمان نیست و آن ها مجری سیاست هایی هستند که ما تعیین میکنیم.
حکیم زاده ادامه داد: برنامه درسی به معنای کلیه فرصت های آموزشی است که دانش آموز تجربه می کند و فقط محدود به کتب درسی نیست. یک برنامه درسی پنهان هم داریم و ممکن است عوامل دیگری در عدم اجرای خوب برنامه درسی دخیل باشد. تلاس ما در دو سال گذشته بر این بوده است که بتوانیم فرصت ها و تجارب یادگیری دانش آموزان را با سند تحول همسو کنیم. اجرای طرح هایی چون تمالیف مهارتی، داستان خوانی و داستان نویسی و بازی و یادگیری در همین راستا بوده است. ارزشیابی کیفی توصیفی نیز با اهداف سندتحول بسیار متناسب است.
وی با اشاره به عوامل تاثیر گذار بر تعلیم و تربیت در مدرسه گفت: دانش آموز وارد مدرسه می‌شود اما برنامه هایی را در صداوسیما مشاهده و خانواده با تبلیغاتی مواجه می‌شود که می‌گوید به فرزندتان کمک کنید که در مدرسه تیزهوشان قبول شود. خانواده به دنبال مطالبه گری از مدرسه می‌رود و اگر جواب نگیرد به سمت موسسات بیرونی می‌رود. خانواده مقصر نیست و آن رسانه که اثر تربیتی دارد و تبلیغ می کند بسیار موثر است.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: به دنبال تبرئه آموزش و پرورش نیستم، ولی یکی از عوامل موثر در تغییر جهت تربیت، همین رسانه است که مطالبات خانواده را تغییر میدهد. رسانه ملی برای پیش دبستانی هم تبلیغ می کند که اگر بچه های خود را به سمت این موسسات ببرید از کودکی نابغه بار می آیند. برگزاری آزمون تیزهوشان پایه هفتم نیز به چنین مسئله ای دامن می‌زند در حالی که در سند تحول تاکید شده که باید به سمت آموزش و پرورش یکپارچه برویم.
وی با بیان اینکه اگر همراهی خانواده را به عنوان یکی از ذینفعان اصلی تعلیم و تربیت داشته باشیم، برنامه هایی که در دوره ابتدایی در دست اجرا داریم بهتر پیش می رود گفت: اخیرا نامه ای را با رئیس مرکز ملی سمپاد تهیه کردیم که به مدارس ابلاغ می کنیم و بر اساس آن کلیه آزمون هایی چون چرتکه و کانگورو و غیره که فقط روی تقویت قوای ذهنی تمرکز کرده و تربیت در آن مغفول است را غیرقانونی و ممنوع اعلام می کنیم. اگر خانواده هایی تا کنون آگاهی نداشتند حتما باید این مسیر تغییر کند. اگر مدرسه ای این آزمون ها را اجرا کند کار غیرقانونی انجام می دهد.
حکیم زاده درباره حجم و تنوع کتب درسی نیز اظهار کرد: اگر چارچوب برنامه درسی را مدنظر قرار دهیم، این امکان فراهم است که متناسب با آن در تالیف کتب تنوع داشته باشیم و بررسی کنیم که آیا اهداف را پوشش میدهد یا خیر. در سند تحول پیش بینی شده که باید 20 درصد محتوا را در اختیار مدرسه بگذاریم. سال قبل طرح بوم اجرا شد. اما درباره چندتالیفی گامی برنداشته نشده است.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه چندتالیفی را قرار نیست کارشناسان سازمان پژوهش به تنهایی انجام بدهند گفت: نیاز نیست کارشناسان سازمان را برای چندتالیفی آماده کنیم، بلکه باید این نگاه تغییر کند. باید سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بدنه علمی و متخصص برنامه ریزی آموزشی ارتباط بگیرد. نمیشود ارتباط نظام مند بین جامعه متخصصین برنامه ریزی آموزشی نداشته باشیم. ارتباط غیرنظام مند یعنی افراد بر اساس آشنایی و رابطه شخصی وارد شوراهای برنامه ریزی درسی شوند. در حالی که باید این ورود نظام مند شود.
وی درباره حجم کتب درسی نیز گفت: یکسری حوزه های یادگیری و یکسری مفاهیمی داریم که باید به صورت تلفیقی آموزش داده شود. در حالی که به اشتباه برای هر موضوعی یک کتاب تالیف میکنیم. فرصت ما محدود است. کتاب رسانه، محیط زیست و .. تالیف شده اما اینها باید از طریق همه حوزه های یادگیری پیگیری شوند. یا مفاهیم کتاب پژوهش و تفکر هم باید از طریق برنامه های درسی ادبیات و علوم و ... دنبال شود.
وی ادامه داد: به سمت منابع متنوع یادگیری در حال حرکت هستیم که در سند تحول هم تنوع بخشی به محیط های یادگیری اشاره شده مثل پژوهش سراها و کانون ها که فضاهای یادگیری بیرون مدر سه هستند.
وی با بیان اینکه در طرح تغییر جهت دهی تکالیف مشق شب به تکالیف مهارتی اتفاقات خوبی افتاده است گفت: همچنین بیش از 6 میلیون رکورد در داستان نویسی و داستان گویی داریم و در تکالیف مهارتی نیز نمونه کارهایی ارائه شده که بسیار قابل توجه است. نمایشگاههای استانی داشته ایم اما شاید به اندازه کافی این فرصت داده نمیشود که این دستاوردها در برنامه های عمومی رسانه ملی معرفی و ارائه شود.
وی در پایان پرسید که نسبت دانش آموز با برنامه درسی چیست؟ آیا به سراغ او رفته ایم که بپرسیم چقدر کتب درسی برای او مفید و کارآمد بوده است؟
