در سال ۱۳۹۲ چهارمین دوره انتخابات شورایاری‌ها در تهران برگزار شد. ۲ سال پیش باید پنجمین دوره انتخابات برگزار می شد ولی با تغییر مدیریت شهری این انتخابات به تعویق افتاد و تاکنون هم برگزار نشده است.
اخبار اجتماعی- مدیران جدید شهری تاکنون زمان های متعددی برای برگزاری این انتخابات اعلام کرده و هر بار هم کار را به تعویق انداخته اند اما فعلاً گفته اند که پایان تیر این انتخابات در تهران برگزار می شود.
چند روز پیش خبر رسید که ثبت نام کاندیدها آغاز شده است اما در محلات خبری نیست و تقریبا شهروندان در بی خبری به سر می برند و نمی دادند موضوع چیست؟ محمد سالاری عضو شورای شهر تهران خواستار تمدید مهلت ثبت نام شد و گفت که مردم هنوز خبر ندارند و باید تدبیری کرد.
شورای پنجم در چندین جلسه علنی به موضوع شورایاری های پرداخت و اصلاحاتی در اساسنامه انتخابات داشت.در آئین نامه جدید سن کاندیدا را به ۲۲ سال کاهش یافت. همچنین در برخی از مناطق مرکزی به علت تعداد کم سکنه پیشنهاد شد تا رأی شاغلین و کسبه به شرط داشتن جوازکسب را لحاظ کنند.
همچنین در شورا تصویب شد که علیرغم اینکه شورایاری‌ها در ایفای نقش کارشناسی و نظارتی خود کارنامه قابل قبولی داشتند، اما نهاد شورایاری‌ها در یک برهه زمانی به مسائل مالی و تصدی‌گری ورود داده شده است. ورود شورایاری به مسائل مالی یک انحراف است و به دلیل شفافیت در این اساسنامه تصمیم گرفته شد که شورایاری‌ها نمی‌توانند به مسائل مالی ورود کنند و این موضوع در اساسنامه قید شد که شورایاری‌ها حق دخالت در امور اجرایی و مالی را ندارند.
همچنین در خصوص مدرک تحصیلی کاندیداها نیز شورا تاکید داشت که حداقل شرط مدرک تحصیلی دیپلم باشد و این پیشنهاد ارائه شد اما نهایتاً بر اساس آنچه که از پیش تعیین شده بود برای کاندیداهای این انتخابات حداقل سواد خواندن و نوشتن مورد تأیید قرار گرفت.
متقاضیان مرد باید معافیت دائم یا موقت سربازی داشته باشند، یعنی دانشجویان نیز که به صورت موقت از سربازی معاف شده‌اند نیز می‌توانند به عنوان کاندیدا در انتخابات ثبت‌نام کنند.در اساسنامه پیش‌بینی شده است که اگر خوداظهاری پر شده توسط کاندیداها خلاف اظهارات آنها باشد، به مسئول هیات نظارت اجازه داده شده است که کاندیدا را مستعفی بداند. از طرفی در شورای شهر تهران و ستاد هماهنگی شورایاری‌ها دارای یک کمیسیون رسیدگی به تخلفات وجود دارد که به تخلفات احتمالی رسیدگی می‌کند و نسبت به عزل و انحلال اعضای شورایاری محله اقدام می‌کند که در دوره قبل نیز این اتفاق افتاد.
پرونده‌ها پس از ثبت‌نام در هیات‌های اجرایی و هیات‌های نظارت مناطق ۲۲ گانه شهرداری رسیدگی می‌شود و رای نهایی برای آنها صادر می‌شود.
اجرای انتخابات شورایاری‌ها را بر عهده شهرداری تهران است و تیم نظارتی شامل هیات اجرایی مرکزی و هیات اجرایی مناطق ۲۲ گانه شهرداری است که معتمدین و نهادهایی که در دستورالعمل‌ها پیش‌بینی شده در آن حضور دارند.
اعتراضاتی به نحوه برگزاری انتخابات و همچنین عدم اطلاع رسانی برای ثبت نام وجود دارد در این باره با مرتضی طلایی که در سه دوره برگزاری انتخابات شورایاری‌ها مسئولیت داشت به گفت‌وگو نشستیم.
***با توجه به اینکه شما چندین دوره برگزار کننده انتخابات شورایاری ها بود نظر خود را در خصوص این دوره انتخابات بیان کنید؟
تاکنون 4 دوره انتخابات برگزار شده است، بنده در دور چهارم به صورت مستقیم برگزارکننده انتخابات بودم، در دور سوم عضو ستاد و در دور دوم هم در پلیس حضور داشتم و در برگزاری انتخابات دخیل بودیم.
***به نقل از شما اعلام شده که برگزاری پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها مصوبه دولت را ندارد آیا این موضوع صحت دارد؟
بنده همچنین حرفی نزدم. اما برای دور چهارم انتخابات شورایاری‌ها از هیأت دولت مصوبه گرفته بودیم ولی این دوره مصوبه هیأت دولت را نداشتند چرا که آنها با دولت خوب هستند و با وزیر کشور هماهنگ کرده و به آنها اجازه برگزاری پنجمین دوره انتخابات داده شده است.
***انتقاداتی به نحوه اطلاع‌رسانی انتخابات شورایاری‌ها وجود دارد؟
در دور قبل که ما برگزارکننده انتخابات بودیم از یک سال قبل‌تر درگیر موضوع بودیم و ماه‌های زیادی در بین محلات حضور یافته و اطلاع‌رسانی لازم انجام و مباحث گوناگون را مطرح می کردیم. البته میزان مشارکت در دور چهارم انتخابات شورایاری‌ها سه برابر دور سوم بوده است. در این دوره مدیریت شهری اقدامات به صورت ناگهانی صورت می‌گیرد. فقط چند روز پیش اعلام کردند که افراد یک هفته فرصت دارند که برای انتخابات ثبت‌نام کنند هنوز شیوه برگزاری هم اعلام نشده است. تمام کارها در فضای ابهام و عدم شفافیت پیش می‌رود. نمی‌دانم چرا در این دوره این گونه است؟
***محلات درگیر انتخابات نشده‌اند؟ همچنین ملاک حسن شهرت برای کاندیدها هم برداشته شده است؟
ببینید در حال حاضر محلات مطلقاً درگیر انتخابات نیستند، سطح هیأت اجرایی و نظارت در سطح مناطق را گرفته‌اند و حتی ملاک حُسن و سوءشهرت برای کاندیداهای شورایاری‌ها را در مصوبه صد و چهلمین جلسه شورای شهر حذف کردند که این موضوع عواقب خوشایندی برای شهر و شهروندان ندارد. این در حالی است که افرادی که داوطلب می‌شوند باید شرایط آنها بررسی شود. در دوره قبل فضاسازی‌های زیادی انجام دادند و حتیدر نقاطی که با آیین‌نامه پیش می‌رفتیم هم مشکلات زیادی برای ما ایجاد کردند. ما حتی آدرس افرادی که تطبیق با محل شرکت در انتخابات نداشت را بررسی و حذف می کردیم و سوابق را هم تطبیق می‌دادیم و در صورت مشکل آن را برطرف می کردیم. اما این بار به نظر می‌رسد که خیلی کار را راحت گرفته‌اند.
***آیا این دوره از انتخابات حزبی است و جهت گیری سیاسی دارد؟
شنیده‌ها نشان می‌دهد که ساماندهی‌هایی صورت گرفته و به یک نوعی از قبل چیدمان‌ها انجام شده است که چه افرادی باید انتخاب شوند و برای این امر برنامه‌ریزی‌های لازم انجام گرفته است. و لازم است در موارد گفته شده ستاد شورایاری‌ها و یا شورای شهر شفاف سازی های لازم را انجام دهند.
حتی شنیده شده که صحبت‌هایی در بین خود این افراد ردوبدل شده که میزان مشارکت موضوعیت ندارد. اما نکته قابل توجه این است که در دوره جدید مدیریت شهری فقط تلاش می‌کنند که این دوره از انتخابات را برگزار کند و در کارنامه خود این کار را ثبت کنند اما تأکید می‌کنم که شورایاری‌ها دو سال است که تعطیل شده اند.
***به نظر شما چرا شورای پنجم در برگزاری این دوره از انتخابات تعلل می‌کند؟
نکته اساسی این است که شورای پنجم خیلی به مشارکت مردم توجه ندارد، اعضای شورایاری‌ها در تهران بیش از 3500 نفر هستند؛ فقط بروید و به صورت رندوم تعدادی از آنها را انتخاب با آنها صحبت کنید آنها می‌گویند که شورای پنجم به موضوع شورایاری‌ها بها نداده است و به مشارکت مردم اعتقادی ندارند.
***برخی شهروندان می گویند که ما اصلا در جریان ثبت نام برای انتخابات نبودیم.
بر اساس آخرین اخبار به دست آمده استقبال برای ثبت نام گسترده نبوده و حتی دوباره مهلت ثبت‌نام را تمدید کرده‌اند.
***پس از کش و قوس‌های فراوان گفته می‌شود که اواخر تیر انتخابات برگزار می‌شود.
این افراد مدعی هستند که حامی مردم هستند اما در موضوع شورایاری‌ها کوتاهی صورت گرفت و آنها را در امور شهر دخیل نکرده‌اند و دوباره تأکید می‌کنم که عملاً شورایاری‌ها در دو سال گذشته تعطیل بوده است. به عنوان مثال در دوره چهارم مدیریت شهری هر 15 روز یک بار یکی از دبیران مناطق شورایاری‌ها شهر تهران در صحن علنی شورا حضور و گزارش عملکرد ارائه می‌داد. آیا در دو سال گذشته این امر رخ داده است؟ ساختارها را تغییر داده‌اند و برای اداره شورایاری‌ها هیأت رئیسه محلات و مناطق را تغییر و تبدیل به یک کارگروه و رابط کرده‌اند.
جلساتی در دو سال گذشته در این باره برگزار نشده است. اساساً تأکید می‌کنم که دوره پنجم شورای شهر به مشارکت‌های این چنینی اعتقاد ندارد و حتی چند روز پیش یک نفر از اعضای شورا مصاحبه کرد و اعضای شورایاری‌ها را متهم به مسائل مالی کرد و اتهاماتی به شورایاری‌ها وارد کرده است.
در چند سال گذشته جریان اصلاح‌طلب به محلات دسترسی نداشتند اما در حال حاضر در حال مهر چینی هستند و این جای نگرانی دارد چرا که آنها به مشارکت مردم اعتقادی ندارند.
حرف و حدیث‌هایی درباره شیوه برگزاری مطرح است و حتی گفته می‌شود که آنها می‌خواهند با چیدمان نیروها برای انتخابات بعدی آماده شوند و بیشتر فعالیت‌ها سیاسی است و جالب است که حزب اتحاد ملت هدایت‌کننده شورایاری‌هاست. آنها از نهاد عمومی مانند شورا می‌خواهند به عنوان ابزار سیاسی استفاده کنند.
***در دوره قبلی شورایاری ها هم کار سیاسی انجام می‌شد؟
در 2.5 سال گذشته این افراد نتوانستند یک برگ از شورایاری‌ها به دست بیاورند که ما سیاسی‌کاری کرده‌ایم و یا رانتی داشته‌ایم.
ما تلاش کردیم که این نهاد، یک نهاد عمومی، اجتماعی و انقلابی باشد و اصلاً به شورایاری‌ها نگاه سیاسی نداشته‌ایم. اما شنیده‌ها حاکی است که در این دوره به دنبال فعالیت‌های سیاسی هستند البته که بودجه، اختیارات و منابع را هم دارند.
***انتخابات شورایاری‌ها به صورت الکترونیکی برگزار می‌شود؟
گفته‌اند. ولی این چنین نیست، احتمالاً دستی برگزار می‌شود اما نکته قابل توجه این است که اعلام کردند انتخابات شورایاری‌ها در مدارس برگزار می‌شود و شنیده شده که در مساجد انتخابات نداریم. در حالی که پایگاه‌های ما مساجد هستند و نمی‌دانیم چرا این تصمیم را گرفته‌اند.
***گفته می‌شود که از اسفند ماه عملاً دفاتر شورایاری‌ها بسته شده است، دلیل این امر چه بوده است؟
بله این موضوع درست است. با عنوان اینکه انتخابات دوره پنجم شورایاری ها در حال برگزاری است در بسیاری از محلات علاوه بر گرفتن دفاتر و مُهر شورایاری‌ها کرکره شورایاری‌ها را پایین کشیدند و رسماً شورایاری‌ها در4 ماه گذشته تعطیل بوده است اما در 2 سال گذشته هم در شورایاری‌ها هیچ فعالیتی صورت نمی‌گرفت.
***مدیریت جدید شهری در چندین جلسه اساسنامه شورایاری‌ها را اصلاح کرد چرا این امر در دور چهارم شورا صورت نگرفته است؟
در دوره چهارم شورای اسلامی شهر تهران بر روی اساسنامه شورایاری‌ها به صورت ریشه‌ای کار کردیم و جلسات زیادی برگزار کردیم، اصلاحات خوبی هم انجام شد، طرح را ارائه دادیم و اصلاحاتی که انجام داده بودیم می‌توانست موجب ارتقای شورایاری‌ها شود اما در آن دوره هم اصلاح‌طلبان شورای چهارم همکاری نکردند و این طرح رأی نیاورد. لذا اصلاحات این مرحله صورت گرفت و این را هم بگویم که اصلاحاتی که انجام شده زیربنایی نیست و باید شورایاری‌ها به سمت افزایش کارآمدی و بهره‌وری ارتقا پیدا کرده و توانمند شوند. شرایط سنی، تحصیلات، سکونت و توجه به آنها می‌تواند موجب کارآمدی شود اما اصلاحاتی که انجام دادند خیلی جدی نبوده است.
***شهرداری تهران برگزارکننده انتخابات شورایاری‌ها است این در حالی است که در دور قبل ستاد شورایاری‌ها انتخابات را برگزار می‌کرد.
بله، متأسفانه شهرداری‌ها متولی اجرای انتخابات شده‌اند و یکی از اشکالات اساسی همین موضوع است. در دوره قبل برگزارکننده انتخابات ستاد شورایاری‌ها بودند و شهرداری پشتیبانی می‌کرد این کار هم به این دلیل بود که شورایاری‌ها یک نهاد وابسته به شورای اسلامی شهر هستند نه به شهرداری. با ورود شهرداری به انتخابات و برگزاری آن یعنی شورایاری‌ها در سلسله مراتب شهرداری تهران تعریف می‌شود.
***گفته می‌شود که شورایاری‌ها در مسائل مالی ورود می‌کردند در این باره توضیح می‌دهید؟
شورایاری‌ها هرگز در مسائل مالی مدیریت شهری قبل دخالت نکردند و تمام این حرف‌ها که زده می‌شود اتهامی بیش نیست، آنها فقط در امورات محله دخیل بودند و مشکلات را منتقل می‌کردند و اصلاً در مسائل مالی ورود نمی‌کردند.
سال‌ها برای مستقل شدن شورایاری‌ها فعالیت کردیم و تلاش ما این بود که این نهاد مستقل شود و به جایی وابستگی نداشته باشد و قرار بود که شورایاری‌ها بازوان شورای شهر باشند. نباید به شورایاری‌ها فقط به دید یک مجموعه معمولی نگاه کرد بلکه آنها یک نهاد اجتماعی هستند و می‌توانند در حل بسیاری از مشکلات در شهر نقش جدی داشته باشند چه بسا که در دوره قبل شوری شهر تهران ا این افراد کمک‌های خوبی انجام دادند و مشکلات محلات را به ریز عنوان می‌کردند و ما می‌توانستیم نظارت درست‌تری داشته باشیم چرا که نقش اصلی شورا نظارت است و با تعداد کم اعضا نمی‌توان بر کلانشهری مثل تهران نظارت دقیق داشت و با حضور شورایاری‌ها می‌توانستیم نظارت بهتری داشته باشیم.
نباید موانعی بر سر راه شورایاری‌ها ایجاد کنیم بلکه باید راه را برای آنها هموار کنیم و در جهت پیشرفت و ارتقای شهر به آنها بها دهیم. با تقویت شورایاری‌ها می‌توانیم بسیاری از فعالیت‌ها را در پایتخت انجام دهیم و همچنین تأکید می‌کنم که اداره شهر بدون حضور مردم امکانپذیر نیست و باید برای ارائه خدمات بهتر به شهروندان از خود مردم استفاده کنیم. این سرمایه اجتماعی باید حفظ شود و نباید به آن نگاه سیاسی داشته باشیم و نباید این نهاد را سیاسی کنیم.
