تلاش دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای فشار حداکثری بر ایران به‌منظور وادار کردن تهران به نشستن پای میز مذاکره، عکس‌العملی خلاف آن‌چه آمریکایی‌ها گمان می‌کردند به‌دنبال داشته است.
اخبار سیاسی- به نوشته روزنامه «یو‌اس‌ای تودی»، انهدام پهپاد جاسوسی آمریکا توسط سپاه پاسداران در روز پنج‌شنبه، با واکنش تند ترامپ همراه بود. همچنین واشنگتن، تهران را عامل حمله به نفتکش‌های عربستان و امارات در حوالی تنگه راهبردی هرمز می‌داند.
از سوی دیگر، « حسن روحانی » رئیس‌جمهور ایران هشدار داد اگر اروپایی‌ها راهی برای کاهش اثر تحریم‌های واشنگتن علیه تهران پیدا نکنند، غنی‌سازی اورانیوم از ۱۶ تیرماه سر از گرفته خواهد شد.
این در حالی است که دولت ترامپ مدعی است سیاست فشار حداکثری توانسته هدف آمریکا که به زانو درآوردن ایران است میسر کند.
«برایان هوک» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز چهارشنبه ادعا کرد: «کمپین فشار حداکثری ما در حال کار کردن است. باید آن را ادامه دهیم تا از طریق دیپلماسی زورمند با خشونت آن‌ها مقابله کنیم. امروز با هر معیاری، رژیم ایران و نواب آن ضعیف‌تر از زمانی هستند که فشارهای ما شروع شد».
اما برخی متخصصان امنیت ملی و قانون‌گذاران آمریکا می‌گویند رویکرد ترامپ در قبال ایران از ابتدا ناهمگون و غیرعقلانی بوده و عامل بحرانی است که اکنون شاهد آن هستیم.
منتقدان بیم دارند که ترامپ سهواً وارد درگیری نظامی با ایران شود، عملی دقیقاً عکس آن‌چه ترامپ مدعی شده خواهان آن است. او در تبلیغات انتخاباتی خود در سال ۲۰۱۶ خواهان خودداری کشورش از جنگ‌های پرهزینه و بازگشت نیروهای آمریکایی به میهن‌شان شد.
«الیوت انگل» دبیر کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در این خصوص هشدار داد: «خطر رو به رشد خطای محاسباتی را مشاهده می‌کنم. سناریو‌های بیشتر و بیشتری را می‌بینم که می‌توانند جرقه‌ای برای شروع درگیری باشند و منجر به آن شود که ایالات متحده به دورن جنگ بلغزد».
«نیتان ساکس» مدیر مرکز مطالعات سیاسی خاورمیانه در موسسه «بروکینگز» معتقد است تفرقه حاکم در دولت ترامپ بسترساز افزایش تنش‌ها است.
درون دولت آمریکا، از سویی ترامپ می‌گوید تنها می‌خواهد جلوی ساخت بمب هسته‌ای توسط ایران را بگیرد، «مایک پامپئو» وزیر امور خارجه خواهان تغییر بنیادین در ساختار سیاسی ایران است و «جان بولتون» مشاور امنیتی کاخ سفید خواهان حمله نظامی آمریکا به ایران است.
ساکس در این خصوص گفت: «به نظر می‌رسد دو انگیزه متفاوت رفتار دولت [ترامپ] را پیش می‌برد. یکی از آن‌ها که موضعی سرسختانه است، با مواضع جان بولتون و دیگران مطابقت دارد».
به نظر می‌رسد پامپئو و بولتون امید دارند تحریم‌های آمریکا علیه ایران، این کشور را وادار کند در مقابل خواسته‌های واشنگتن سر خم کند یا نارضایتی داخلی را افزایش داده و منتج به تغییر رژیم شود.
اما علی واعظ مدیر گروه بین‌المللی بحران در امور ایران می‌گوید: «ایرانی‌ها زمانی که تفنگی به سمت سرشان گرفته شده باشد پای میز مذاکره نمی‌نشینند». وی افزود مسئولین ایران شاهد این هستند که چگونه ترامپ با تهدید کشورهایی مانند کانادا و مکزیک به اعمال تعرفه‌های سنگین بر روی کالاهایشان، آنان را وادار به پذیرش خواسته‌های خود کرد.
او گفت: «[مسئولین] کره‌شمالی همواره به ایرانی‌ها می‌گویند حتی اگر با ترامپ به توافقی برسید، به محض این‌که او سر برگرداند، بولتون و پامپئو آن را پاره می‌کنند. بنابراین ایرانی‌ها با این حد از دشمنی که علیه‌شان اعمال می‌شود شک دارند طرف صحبتی در آمریکا بیابند که خواهان توافقی سودمند برای هردو طرف باشد».
ساکس خاطرنشان کرد ترامپ گفته است خواهان تغییر رژیم در ایران نیست و به‌طور علنی از مسئولین ایرانی خواست با او وارد گفت‌وگو شوند. او ماه گذشته گفت: «دوست دارم به من زنگ بزنند».
«بلایز میستال» کارشناس امور خاورمیانه در موسسه محافظه‌کار «هودسون» معتقد است: «برای رژیم [ایران] که بر پایه مخالفت با ایالات متحده شکل گرفته است دشوار است با شیطان بزرگ، آن‌چه آن‌ها ما را خطاب می‌کنند مذاکره کند».
میستال احتمال قریب‌الوقوع و اجتناب‌ناپذیر بودن درگیری نظامی را رد کرد و گفت: «گمان نمی‌کنم ترامپ به‌دنبال ماجراجویی دیگری در خاورمیانه باشد».
او سیاست ترامپ در قبال ایران را از هم‌گسیخته دانست و گفت: «به هیچ وجه مشخص نیست هدف نهایی دولت [آمریکا] چیست».
ترامپ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های نفتی علیه ایران را اعلام کرد و حدود یک‌سال بعد، معافیت برخی کشورها از این تحریم‌ها را نیز لغو کرد تا سیاست فشار حداکثری علیه ایران را تکمیل کند.
