زنانهتر شدن اعتیاد معضلی چند وجهی دانسته میشود که عوامل متعددی نظیر فردی، خانوادگی، جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی در بروز و اشاعه آن مؤثر است. در پژوهشی که به تازگی توسط یک دانشجوی دکترای جامعهشناسی و دو استادیار گروه علوم اجتماعی انجام شده، آمده است: «اعتیاد زنان برای فرد وابسته، فرزند و خانواده وجهی مخربتر از اعتیاد مردان دارد.
اخبار اجتماعی- شرمندگی بیشتر و عزتنفس پایینتر زنان معتاد نسبت به مردان، آنان را مجبور میسازد تا بیشتر از اجتماع دوری کنند و کمتر به دنبال کمک در زمینه اطلاعات، آموزش و مراقبت بهداشتی اصولی و تخصصی از جمله خدمات کاهش آسیب باشند. افزون بر این نبود مراکز درمانی مخصوص بانوان به ویژه در شهرهای کوچک موجب پنهان ماندن و طولانی شدن مدت زمان اعتیاد در زنان میشود.»
نحوه انجام این پژوهش
در خور ذکر است که این پژوهش با روش کیفی پدیدارشناسانه و با تکیه بر تجربههای زیسته زنان دارای سوءمصرف اجرا شده است. جامعه پژوهش را زنان مستقر در مراکز اقامتی بهبودی و کمپهای استان تهران تشکیل دادهاند و با استفاده از شیوه هدفمند ۳۲۰ نفر انتخاب شده و با تکنیک مصاحبه نیمهساختار یافته، مورد پرسش قرار گرفتند. در این پژوهش آمده است: «تمامی افراد مورد مطالعه اعلام کردهاند که خانواده از اعتیاد آنها اطلاع داشتهاند. بیشتر آنها خانهدار بودند و افراد شاغل نیز به دلیل اعتیاد، شغل خود را رها کرده بودند.»
بیشتر زنان معتاد مطلقه و مجردند
محققان در این پژوهش میگویند: «منبع کسب درآمد بیشتر افراد جوان، فرد مذکری ذکر شده که از طریق همخانگی با آنها در ارتباط بوده است. اغلب این افراد مطلقه و مجرد بودند. الگوی مصرفی مواد وابستگی به مواد جدید به ویژه شیشه بیان شده است. برخی سوژههای مورد مطالعه گفتهاند به خاطر بقای زندگی مشترک و تداوم روابط عاطفی با همسر مصرفکننده خود، به منجلاب اعتیاد روی آوردهاند. نکته حائز اهمیت درباره این مضمون این است که برخلاف زنان، مردان به ندرت به خاطر ادامه زندگی مشترک خود به مصرف مواد وابسته میشوند.»
دلایل زنانهتر شدن اعتیاد
نتایج این پژوهش، همسو با پژوهشهای پیشین نشان داد که زنانهتر شدن اعتیاد از هفت مضمون فرعی و دو مقوله اصلی امنیت نداشتن زن در خانواده و همخانگی زوج مصرفکننده تأثیر پذیرفته است.