هیچ فرد سالمی احساسات دیگران را از بین نمی‌برد و هر چه در توان خویش داشته باشد برای کمک به آن‌ها استفاده خواهد کرد، اما با این وجود لازم است بعضی مواقع خودتان را در اولویت قرار دهید.
شاید یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌هایی که به ویژه در زندگی امروزی درصد کثیری از افراد را آزار می‌دهد، عدم توانایی برای نه گفتن باشد. این کلمه دو حرفی کوچک بر عکس ظاهر بسیار ساده اش، می‌تواند از بروز مشکلات زیادی جلوگیری کند! کافی است توانایی استفاده از آن را دارا باشید. آیا هنگامی که از شما تقاضایی می‌شود و نمی‌توانید آن را انجام دهید و یا حتی مایل به انجام نیستید، قابلیت نه گفتن دارید؟ آیا از آن دسته افرادی هستید که در جریان یاری به دیگران و کمک به آن ها، لزوم نه گفتن را از یاد برده است؟
هیچ فرد سالمی احساسات دیگران را از بین نمی‌برد و هر چه در توان خویش داشته باشد برای کمک به آن‌ها استفاده خواهد کرد، اما با این وجود لازم است بعضی مواقع خودتان را در اولویت قرار دهید و پیش از آن که به دیگری فکر کنید، شرایط خود را در نظر بگیرید. قبول یک سری از تقاضا‌ها به دلیل ترس از ناراحت شدن افراد، احساس وظیفه کردن و یا خجالت کشیدن سبب می‌شود به مرور زمان خود را فراموش کنید و ماشینی برای برآورده سازی نیاز‌های دیگری شوید.
حل مشکلات فردی در زمینه دست یابی به مهارت ” نه گفتن” نیازمند صرف زمان و تمرین بسیار است. اما در نهایت با تمرین بسیار فردی شاد‌تر و پر انرژی‌تر خواهید بود. اما به راستی چرا؟ زیرا از زیر بار سنگینی که ناشی از انجام کار‌های ناخواسته است خارج می‌شوید و می‌توانید آرامش بیشتری را طی زندگی خود تجربه کنید.
چرا نه گفتن دشوار است؟
اغلب موارد عدم توانایی برای رد تقاضایی که علاقه‌ای به انجام آن‌ها ندارید معلول علت‌های زیر است:
+ گاهی اوقات تنها به فکر کمک رساندن به دیگری هستید و صرف نظر از کاهش انرژی و از دست رفتن وقت خود باز هم می‌خواهید این کار را انجام دهید. اما با آن که یاری رساندن به افراد دیگر عملی پسندیده است، آن چه اولویت دارد خودتان هستید!
+ ممکن است به دلیل جلوگیری از مشاجره و یا جلب نظر فرد مقابل، از نه گفتن امتناع بورزید.
+ ترس از بی نزاکت جلوه کردن نیز یکی دیگر از علت‌های این عدم توانایی است. بسیاری از افراد تنها برای آن که انسانی با ادب به شمار بروند خود را قربانی بله گفتن‌های همیشگی می‌کنند.
+ ترس از دست دادن فرصت‌ها نیز می‌تواند عاملی دیگر باشد. ممکن است تصور کنید رد تقاضای دیگری منجر به از میان رفتن یک سری مزیت‌های احتمالی برای شما خواهد شد.
چند مورد از علت‌های بالا برای شما آشنا به نظر می‌آیند؟ کدام یک از این‌ها دست و پای شما را بسته است؟ متاسفانه بسیاری از مواقع با وجود آن که می‌دانیم قدرت انجام ۱۰۰ درصد تقاضای مورد نظر را نداریم، باز هم نه نمی‌گوییم! این مشکل تنها به دلیل نهادینه شدن الگو‌های رفتاری غلطی است که از کودکی با آن‌ها دست و پنجه نرم کرده ایم. اما به هر حال باید زمانی برای تغییر فرا برسد!
مهارت نه گفتن
قدم نخست برای ایجاد تغییر چیست؟ ابتدا باید بیاموزید که نه گفتن دلیل بر بی ادبی و یا مخالفت نیست بلکه ارزش زمان و انرژی خود را می‌دانید و به هر دلیلی قادر به انجام خواسته‌ی دیگری نیستید. در حقیقت کسب این مهارت، زندگی را برای شما راحت‌تر خواهد کرد و کمتر در موقعیت‌های ناخواسته و اجباری قرار خواهید گرفت. زمانی که مهارت‌های نه گفتن را آموختید، درخواهید یافت که به آن بدی‌هایی هم که تصور می‌کردید نبوده است! مقاوت در برابر خواسته‌های نامعقول دیگران نه تنها ضعف نیست بلکه نوعی مهارت بسیار کاربردی نیز محسوب می‌شود. ترس از نه گفتن تنها الگویی ذهنی است که با تمرین مکرر رفع خواهد شد. اما چگونه می‌توان با بهره گیری از روشی درست به دیگران نه گفت؟ در ادامه به بررسی چند مورد از این روش‌ها خواهیم پرداخت.
+ محدودیت‌های زمان را توضیح دهید. برای مثال زمانی که با خواسته‌ای رو به رو می‌شوید که نمی‌خواهید آن را انجام دهید، کمبود فرصت را برای فرد مقابل شرح دهید. مشغله‌های زندگی امروزی سبب شده است اغلب فرصت کمی برای انجام کار‌های خارج از برنامه خود داشته باشیم در نتیجه این محدودیت را ذکر کنید.
+ بررسی کنید. از طرف مقابل برای بررسی تقاضای وی مهلت بگیرید. آن را مورد مطالعه قرار دهید، برنامه خود را بررسی کنید و نتیجه را به وی اعلام کنید. در این صورت درک خواهد کرد که جواب منفی شما با بررسی داده شده است و واقعا قادر نیستید به او کمک کنید.
+ اگر خواسته‌ی فرد متناسب با مهارت های شما نیست به وضوح آن را عنوان کنید. کاری که نمی‌توانید انجام دهید را تنها به دلیل خجالت کشیدن از نه گفتن نپذیرید! می‌توانید وی را به فردی دیگر که دارای تخصص در زمینه درخواستی است راهنمایی کنید، اما هیچ گاه به خاطر فرار از گفتن جمله‌ای ساده، خود را درگیر کار‌های ناخواسته نکنید.
+ این مورد ساده ترین، اما در عین حال قطعی‌ترین روش است. بگویید “نه نمی‌توانم! ” و یا برای مثبت‌تر شدن جمله می‌توانید “خیلی معذرت می‌خواهم، اما نمی‌توانم این کار را انجام دهم” را جایگزین عبارت قبلی کنید. شاید تصور کنید این گونه پاسخ دادن دور از ادب و دشوار است. اما همیشه یک پاسخ واضح و قطعی، نه تنها تکلیف شما را روشن خواهد کرد بلکه طرف مقابل را نیز معطل نمی‌کند.
در مجموع و با توجه به مواردی که ذکر شد، بهترین راه کار برای یادگیری مهارت “نه گفتن” فقط و فقط “صداقت” است! با خودتان و با فرد مقابل صادق باشید. اگر نمی‌خواهید کاری را انجام دهید به سادگی نه بگویید و به دنبال آن، آرامش را پیش روی خود تجربه خواهید کرد.
