در دو روز گذشته انتشار توییت‌های ضدچینی ترامپ و نگرانی از پیچیده‌تر شدن شرایط جنگ تجاری از یکسو و احتمال افزایش تنش در تنگه هرمز به واسطه ارسال ناوهای جنگی آمریکایی به سمت خلیج فارس از سوی دیگر باعث سردرگمی بازار جهانی نفت شد.
نگاهی به روند معاملات نفت در روز گذشته نشان می‌دهد که بازار این کالا مانند روز دوشنبه، تحت تاثیر توییت ترامپ خطاب به چین و همچنین بیانیه ضد ایرانی مشاور امنیت ملی دولت او قرار داشته است. رئیس‌جمهوری آمریکا روز یکشنبه در اکانت توییتر خود اعلام کرد «تعرفه ۲۰۰ میلیارد دلار از کالاهای وارداتی چین به آمریکا را از ۱۰ درصد به ۲۵ درصد افزایش خواهیم داد.» نتیجه این اظهارنظر توییتری چیزی نبود جز ریزش حدودا ۳ درصدی قیمت‌ها در معاملات دوشنبه.هرچند ریزش روز دوشنبه نفت با این تصور همگانی در بازارهای کالایی که توییت ترامپ یک بلوف برای کسب امتیاز بیشتر از چین است، جبران شد اما این آخرین توییت او در رابطه با چین نبود.ترامپ‌بار دیگر نارضایتی‌اش را از روند تجارت با چین در اکانت توییتر خود بازگو کرد تا خوش‌بینی روز دوشنبه به انعطاف چین در مقابل ترامپ و بلوف بودن گفته‌های او ، جای خود را به بدبینی داده و افت دوباره قیمت‌ها را به همراه داشته باشد.ترامپ دوشنبه در توییترش نوشت: آمریکا برای سال‌ها، سالانه ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد دلار بابت تجارت از دست می‌دهد. ما در روند تجارت با چین ۵۰۰ میلیارد دلار از دست می‌دهیم. متاسفم، ما بیش از این قادر به ادامه این مسیر نیستیم. با این اظهارنظر جدید، ترامپ در حالی سمت تقاضای بازار نفت را تحت فشار قرار داد که پیش از آن با افزایش فشار بر صادرات نفت ایران و اعمال تحریم‌های نفتی علیه ونزوئلا، سمت عرضه را نیز متشنج کرده بود.
اما به فاصله کوتاهی از انتشار نخستین توییت ترامپ در روز یکشنبه، جان بولتون وارد صحنه شد و طی یک بیانیه از ورود ناوهای جنگی آمریکا به خاورمیانه خبر داد تا این پیام را به ایران اعلام کند که حملات احتمالی علیه منافع آمریکا بی‌پاسخ گذاشته نمی‌شود. با اعلام این بیانیه و افزایش نگرانی از بالا گرفتن تنش‌ها در تنگه هرمز با ورود ناوهای آمریکایی، افت قیمت ۳ درصدی معاملات روز دوشنبه، به عنوان اولین روز معاملاتی هفته جبران شد و بازار در این روز با رشد ۵/ ۰ درصدی قیمت‌ها به کار خود پایان داد. بازگشت قیمت‌ها در پایان معاملات روز دوشنبه در عین حال وامدار این تحلیل بود که ترامپ در رابطه با اعمال تعرفه بر روی کالاهای چینی بلوف زده تا نتیجه دلخواه را از روند مذاکرات تجاری به دست آورد. با وجود این نگاه در میان فعالان بازارهای جهانی از جمله نفت، توییت دوم ترامپ شرایط را وخیم‌تر کرد.به این ترتیب هرچند تهدید اختلال عرضه از سمت تنگه هرمز که محل عبور حدود ۱۸ میلیون بشکه نفت خام در روز است، برای بازار نفت بسیار جدی به شمار می‌رود اما نگرانی از اثرات منفیجنگ تجاری آمریکا با چین مانع از رشد قیمت‌ها زیر سایه این تهدید شد. بر‌اساس این گزارش، روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران)، هر بشکه نفت خام برنت ۸۹ سنت افت قیمت را به ثبت رساند و به ۳۵/ ۷۰ دلار بر بشکه رسید. این در حالی است که این نفت شاخص بازار در معاملات روز دوشنبه، پس از فراگیر شدن خبر ورود ناوهای آمریکایی به خلیج فارسو همچنین یقین بازار به بلوف بودن توییت ترامپ، به محدوده ۷۲ دلار بر بشکه نیز نزدیک شده بود. نفت خام آمریکا نیز دیروز با ثبت ۶۶ سنت افت قیمت، روی ۵۹/ ۶۱ دلار بر بشکه ایستاد و از اوج حدودا ۶۳ دلاری در معاملات روز قبل از آن فاصله گرفت. اما معنای بازی‌های تازه ترامپ و دولتمردانش که اقتصاد جهان را تحت تاثیرات منفی قرار داده است چیست؟ ترامپ با انتشار توییتی ناگهانی در رابطه با جنگ تجاری چین، آن هم درست پیش از اعلام بیانیه ضدایرانی بولتون، چه هدفی را دنبال می‌کند؟
امتیازگیری به سبک ترامپ
نگاهی به تحلیل‌های صورت گرفته در رابطه با توییت اخیر ترامپ، نشان می‌دهد که او در پی انتشار این توییت تهدیدآمیز احتمالا چند هدف را دنبال می‌کرده است. نخستین هدف، فشار به چین برای گرفتن امتیازهای بیشتر ارزیابی می‌شود. به گزارش رویترز، ظاهرا ترامپ از کند بودن روند مذاکرات تجاری میان پکن و واشنگتن ناراضی بوده، بنابراین در توییتی ناگهانی تهدید به افزایش تعرفه روی ۲۰۰ میلیارد دلار کالای چینی را مطرح کرد تا هم به مذاکرات سرعت ببخشد و هم امکان دریافت امتیازهای بیشتر از چین را فراهم کند.
در این میان واکنش چین نیز نشان می‌دهد آنها قصد دارند در مقابل این تهدید انعطاف نشان دهند تا مذاکرات تجاری در میانه راه متوقف نشود. هرچند در ساعات ابتدایی انتشار توییت ترامپ عنوان شد دیدار این هفته مقامات چینی با مذاکره‌کنندگان آمریکایی در واشنگتن لغو خواهد شد اما روز گذشته بیانیه‌ای رسمی در وب‌سایت وزارت بازرگانی چین نشان داد که معاون وزیر امور خارجه چین پنج‌شنبه و جمعه این هفته به منظور پیگیری مذاکرات به واشنگتن خواهد رفت. آن‌طور که مقامات چینی اعلام کرده‌اند، آنها می‌دانند آمریکا به دنبال چیست، بنابراین تا حصول نتیجه به مذاکرات ادامه می‌دهند.
در این میان یکی از مهم‌ترین امتیازهایی که آمریکا می‌تواند از چین بگیرد، به مساله خرید نفت از ایران بازمی‌گردد. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت خام کشور، به اعلام لغو معافیت‌های نفتی ایران از سوی کاخ سفید اعتراض کرد. به این ترتیب چنانچه این اعتراض به تداوم خرید نفت ایران از سمت چین منجر شود، می‌توان تصور کرد که مذاکرات تجاری این کشور با آمریکا نیز از مسیر خارج شود زیرا ترامپ بر صفر شدن خرید نفت ایران اصرار دارد و با هر کشوری که خرید نفت ایران را تضمین کند، مقابله خواهد کرد.
فشار بر نفت با کارت جنگ تجاری
گمانه دیگری که در رابطه با توییت ترامپ مطرح است، قصد او برای کاهش قیمت نفت در بازار نفت با استفاده از کارت جنگ تجاری است. تهدید جنگ تجاری خود را به شکل کند شدن رشد جهانی اقتصاد و کاهش تقاضا برای نفت خام نمایان می‌کند. به همین علت نگرانی از بالا گرفتن این جنگ یکساله (که تا پیش از توییت ترامپ به نظر می‌رسید به واسطه مذاکرات در مسیر عقلانیت قرار گرفته)، نتیجه‌ای جز فشار به قیمت طلای سیاه ندارد. بنابراین کارشناسان عقیده دارند بعید نیست ترامپ قصد داشته با استفاده از این توییت ناگهانی، بازارنفت را در کوتاه‌مدت تحت تاثیر قرار داده و قیمت‌ها را کاهش دهد. این گمانه در شرایطی مطرح است که به نظر می‌رسد عربستان سعودی برای افزایش تولیداتش به منظور پوشش جای خالی نفت ایران در بازار، بسیار محتاط عمل می‌کند. بر اساس گزارش بانک آمریکایی مریل لینچ، عربستان سعودی برای متوازن کردن اقتصاد خود، به قیمت حدود ۹۳ دلار هر بشکه نفت نیاز دارد که حالا از آن فاصله زیادی دارد. بنابراین ریاض برای بالا بردن تولیداتش با احتیاط عمل خواهد کرد. بنابراین از آنجا که هدف ترامپ خارج کردن نفت ایران از بازار بدون بالا بردن قیمت‌ها بوده، استفاده از کارت جنگ تجاری در بازه فعلی از سوی شخصی مانند ترامپ بعید نیست.
خنثی کردن بیانیه بولتون
اما در شرایطی که انتشار بیانیه بولتون علیه ایران و اقدام عملی آمریکا در ارسال ناو هواپیمابر لینکلن به خلیج فارس می‌توانست قیمت نفت را با جهش همراه کند، توییت ترامپ مانع رشد قیمت طلای سیاه شد. با این حال تحلیلگران عقیده دارند خبر ورود ناوهای جنگی به خلیج‌فارس قدیمی و به حدود یک ماه قبل مربوط می‌شود و هدف بولتون از بزرگنمایی آن، ایجاد جنگ روانی علیه ایران است. به این ترتیب به نظر می‌رسد طی یک هماهنگی میان ترامپ و دولتمردانش، با بلوف‌های جدید، هم فضای خلیج‌فارس متشنج شده و پیام‌های تهدیدآمیز علیه ایران ارسال شده و هم با پررنگ شدن عامل جنگ تجاری، هیچ رشد قیمتی در بازار نفت زیر سایه احتمال افزایش تنش در خاورمیانه اتفاق نیفتاد. با این حال باید دید بازی تازه ترامپ در بازار نفت برای پایین نگه داشتن قیمت‌ها و فشار بر ایران تا چه زمانی ادامه خواهد یافت زیرا پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که نفت به زودی به سطوح بالاتری بازخواهد گشت.
