هوشنگ دادگر دبیر انجمن گفتار درمانی ایران گفت: گفتار درمانی یکی از رشتههای توانبخشی است که قدمتی زیاد ندارد و حدود ۵۰ سال میشود که در ایران شناختهشده است، اما با این وجود بیش از چهار هزار نفر در این رشته فارغالتحصیل شدهاند و در حوزههای ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات گفتار و زبان فعالیت میکنند.
وی افزود: گفتار درمانی در کنار موضوعات گفته شده به بحث درمان اختلالات صدا و حنجره نیز توجه دارد به همین دلیل میتوان گفت بحث گفتار درمانی مربوط به سن خاصی نیست و همه افراد میتوانند از خدمات گفتار درمانی استفاده کنند.
دبیر انجمن علمی گفتار درمانی ایران با اشاره به اینکه یکی از دلایلی که سبب شده است خانوادهها کمتر به گفتار درمانی مراجعه کنند، نگاه سنتی بزرگترهای خانوادهها به مشکلات گفتاریست، ادامه داد: اگر کودکی دچار مشکل گفتار باشد یکی از علل اصلی عدم مراجعه بههنگام خانوادهها به درمانگر توسط آنها پدربزرگها و مادربزرگها هستند، زیرا در چنین شرایطی آنها این کودک را با فرزند چهار ساله خودشان در ۲۰ سال پیش مقایسه میکنند؛ این در حالی است که در سالهای اخیر ماهیت، علت، شکل و عوامل مختلفی که ایجادکننده مشکلات گفتار و زبان هستند، فرق کرده است.
وی اضافه کرد: اگر به ۳۰ سال قبل در ایران برگردیم، میبینیم کسی مفهوم اوتیسم را نمیدانست ما حتی در واحدهای درسی دانشگاه هم آموزشی در خصوص اوتیسم نداشتهایم.
دادگر افزود:، اما از ۲ دهه قبل، تغییر سبک زندگی، تغییر تعاملات، تغییر فرمهای ارتباطی، صنعتی شدن و افزایش مشغلههای خانوادهها، سبب شده است بازیهای بچهها به سمت بازیهای تکراری و کامپیوتری برود و کودک مدتزمان زیادی را جلوی تلویزیون سپری کند و به همین دلیل میزان مکالمه بین بچهها و خانوادهها کاهش پیداکرده است.
وی با تاکید بر اینکه مشکلات گفتاری میتواند آثار زیادی را بر زندگی کودکان بهجای بگذارد، تصریح کرد: مشکلات توجه و تمرکز، اعتمادبهنفس و عدم رشد تعاملی کودک از جمله آثار مشکل اختلال گفتاری است و از آنجاکه درمان آن قابلدسترس شده است، انتظار داریم خانوادهها به این مسائل توجه داشته باشند و حتی مشورت ساده گفتار درمان آن را بررسی کند و بنابراین کمکی به خود خانواده شود، زیرا مداخله زودهنگام اثربخشی درمان را بیشتر کرده و طول درمان را کوتاه میکند.
وی افزود: کودکی که در زیر ۲ سال تاخیر رشد کلامی دارد و به گفتار درمان مراجعه کند راحتتر میتوان آن را درمان کرد و دوره درمان کوتاه میشود، اما وقتی سن کودک به ۵.۵ سالگی میرسد و در آن زمان کودک به گفتار درمان مراجعه میکند طول درمان ممکن است چند سال طول بکشد و راندمانی هم که در سن پایین ممکن است داشته باشد را نیز نخواهد داشت.
دبیر انجمن علمی گفتاردرمانی ایران افزود: بنابراین هزینه خانواده زیاد میشود مشکل تاخیر گفتاری جدیتر شده و جواب دهی درمان کاهش مییابد.
تعامل کلامی خانوادهها حدود ۲۲ دقیقه است
وی با تاکید بر اینکه خانوادههایی که با این مشکل روبرو هستند باید سبک تعامل با کودکان را تغییر دهند، افزود: متاسفانه میزان صحبت و تعامل خانوادههای ایرانی با کودکان ۲۲ دقیقه در روز بسیار پایین است. بنابراین ما ورودیهای زبانی کودکان را کم کرده و شکل بازیها را تغییر دادهایم. بیشتر درگیریهای بچهها به بازیهای کامپیوتری و موبایلی اختصاص پیداکرده است.
دادگر در ادامه اظهار کرد: زبان و ارتباطات در تنظیم رفتارهایمان تاثیر دارد. کودکانی که دچار مشکل گفتاری هستند در دوستیابی، همبازی شدن با کودکان دیگر و توجیه آوردن دچار مشکل میشوند و سطح ارتباطی کودک کاهش پیداکرده و مجموع آنها اعتمادبهنفس کودک را کاهش میدهد.
وی در خصوص اینکه بسیاری از قدیمیها برای افزایش قدرت کلامی کودکان توصیه میکنند که بچهها تخم کبوتر استفاده کنند، افزود: هیچ مطالعه علمی براثر بخشی مواد تغذیهای در مورد گفتار تاکنون انجامنشده است و ازآنجاکه درمانهای مبتنی بر شواهد نداریم بنابراین نمیتوانیم بگوییم که مواد غذایی برافزایش توان کلامی تاثیر گذارند.