اغلب موارد در عرض چند ساعت یا چند روز خودش خود به خود یا با کمک درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند. با این حال اسهال شدید یا طولانی مدت می‌تواند سبب سو تغذیه و کاهش آب بدن شود. در صورتی که درمان نشود، کم آبی (دهیدراته) می‌تواند منجر به مرگ فرد شود.
هر زمانی که اسهال بیش از ۲ یا ۳ روز طول کشید یا بسیار دردناک یا همراه با خونریزی بود، فورا باید به پزشک مراجعه کنید.
اسهال زمانی اتفاق می‌افتد که روده‌ها مایع کافی از مواد زائد بدن جذب نمی‌کنند. این بدان معنی است که شخص مدفوع مایع همراه با سوزش و درد یا بدون درد را ۳ بار یا بیشتر در روز تجربه می‌کند.
برخی مواقع، به ویژه در موارد شدید یا مزمن، اسهال می‌تواند درد‌های شدید و احساس سوزش را به همراه داشته باشد.
دلایل متعددی وجود دارد که می‌تواند باعث اسهال شود در ادامه برخی از این عوامل اشاره می‌شود:
اسید‌های معده، آنزیم‌های گوارشی و صفرا
هنگامی که غذا وارد معده می‌شود، اسید‌های خاص و آنزیم‌های گوارشی خود را به آن متصل می‌کنند و شروع به تجزیه آن می‌کنند.
با گذشت زمان غذا از طریق روده کوچک عبور کرده، قسمتی که صفرا برای کمک به جذب مواد مغذی به مخلوط اضافه می‌شود، این اسید‌ها و آنزیم‌ها باید خنثی شوند.
اسهال فرایند هضم را سرعت می‌بخشد، در نتیجه غذا‌ها اغلب به درستی تجزیه نمی‌شوند، این به این معنی است که اسید معده، آنزیم‌های گوارشی و صفرا ممکن است هنوز در اسهال وجود داشته باشند. این می‌تواند به بافت آسیب برساند و موجب احساس سوزش شود.
آسیب جسمانی
از آنجا که مواد غذایی ممکن است کاملا تجزیه نشده باشند، غذا‌های بزرگ و یا آن‌هایی که با دانه‌های خوراکی، غلات یا پوسته‌ها هستند می‌تواندد موجب سایش، برش یا حتی پارگی مختصر در بافت ظریف مقعد شوند.
برخی مواقع افزایش تعداد دفعات پاک کردن بدن، حتی با دستمال توالت نرم، کافی است که موجب تحریک و سوزش در بافت مقعد شود.
غذا‌های ادویه دار
تعدادی از ادویه‌ها حاوی ترکیبات شیمیایی هستند که در اثر تماس با بافت‌ها سبب سوزش می‌شوند. کپسایسین، ماده اولیه فعال در اکثر غذا‌های تند که همچنین در محصولات بی حس کننده فراوانی نیز وجود دارد، یافت می‌شود.
کپسایسین می‌تواند بافت‌های گوارشی، اسهال را تحریک کند. از آنجایی که اسهال فرایند‌های گوارش را تسریع می‌کند، کپسایسین استفاده شده در غذا‌های تند ممکن است قبل از تجزیه شدن از بدن خارج شوند و موجب احساس سوزش شود.
سایر علت‌ها
• سوء مصرف الکل
• استرس
• کافئین
• شیرین کننده‌های مصنوعی
• فروکتوز، شکر طبیعی موجود در میوه‌ها
• سوء مصرف دارو‌های ملین کننده
شرایطی نیز وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به اسهال را افزایش دهد:
IBS و سایر اختلالات گوارشی
اسهال یکی از علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) است. برای افراد مبتلا به IBS، اسهال می‌تواند مزمن باشد یا ممکن است بین دوره‌های یبوست متغیر باشد.
بر اساس یک مطالعه، افراد مبتلا به IBS به طور متوسط حدود ۲۰۰ مرتبه نفخ و اسهال را در سال تجربه می‌کنند.
هموروئید
هموروئید‌ها رگ‌های در رکتوم پایین یا در اطراف مقعد هستند. آن‌ها اغلب با اسهال تحریک می‌شوند و می‌توانند موجب سوزش، احساس درد درناک شوند.
دیابت
متفورمین که دارویی برای کنترل دیابت نوع ۲ است، موجب اسهال می‌شود.
آلرژی غذایی
زمانی که روده باریک یک ترکیب یا ماده حساس را که حساسیت زا است را احساس می‌کند، یک پاسخ ایمنی را ایجاد می‌کند. یکی از واکنش‌ها اسهال است که برای دفع مسمومیت غذایی عمل می‌کند.
مسمومیت غذایی
تقریبا تمامی انواع مسمومیت‌های غذایی موجب اسهال می‌شوند.
برخی از موارد مسمومیت غذایی ممکن است چندین روز، هفته یا ماه طول بکشند، و این سبب افزایش احتمال سوزش ناشی از تمیز کردن مکرر شود. اکثر انواع عفونت باکتریایی و انگلی نیاز به درمان پزشکی دارند.
آنتی بیوتیک‌ها
آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند موجب اسهال و ایجاد اختلال در توازن طبیعی میکروب‌های روده‌ای شوند، به طوری که باکتری‌ها رشد بیش از حد و یا عفونت باکتری‌های تولید کننده سم را ممکن می‌سازند.
موارد اسهال مرتبط به آنتی بیوتیک ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.
جراحی یا درمان‌های پزشکی
طبق گفته انجمن جامعه سرطان آمریکا، پرتو درمانی، شیمی درمانی و چندین داروی دیگر برای مدیریت سرطان می‌تواند موجب اسهال شود. رشد تومور نیز می‌تواند باعث اسهال شود.
اسهال ناشی از درمان سرطان می‌تواند تا ۳ هفته پس از پایان جلسات درمان ادامه یابد.
جراحی‌های مربوط به اندام‌های گوارشی نیز به عنوان عامل اسهال شناخته می‌شوند.
سایر بیماری‌های گوارشی که باعث ایجاد اسهال مزمن می‌شوند عبارتند از:
• بیماری کرون
• بیماری سلیاک
• کولیت اولسراتیو
درمان
برای موارد شدید یا مزمن اسهال، چند درمان خانگی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم کمک کند بدون اینکه مداخله شدید با روند ایمنی داشته باشد.
اسهال معمولا باعث از دست دادن مایعات می‌شود، بنابراین افزایش مصرف مایعات می‌تواند به جلوگیری از کم آبی کمک کند.
ممکن است مفید باشد که در طول دوره‌های اسهال آب بیشتری بنوشید، اما جایگزینی نمک و قند‌ها با نوشیدنی‌های شور و آب میوه نیز مهم است.
یک جایگزین مناسب آبرسانی خوراکی حاوی الکترولیت‌ها تهیه کنید محصولی که در اکثر داروخانه‌ها می‌توانید بیابید.
فرد نیز باید در صورت داشتن نشانه‌های اسهال سعی کند مواد غذایی مانند توت، برنج یا موز مصرف کند. کربوهیدرات‌های متراکم می‌توانند مدفوع را جامد‌تر کنند.
ماست نیز ممکن است به بازگرداندن تعادل طبیعی فلور دستگاه گوارش یا میکروب‌ها پس از اسهال کمک کند.
فرد مبتلا به اسهال باید به نکات زیر توجه کند:
• اجتناب از مصرف مواد غذایی تند و یا آلرژن‌های غذایی
• شستشو و تمیز کردن مداوم بدن باید به آرامی انجام شود
• آن ناحیه را با آب ولرم و دستمال مرطوب بدون عطر شستشو دهید
• در حمام نمک اپسوم بنشیند
• اجتناب از مصرف مواد غذایی مانند کافئین یا الکل
• اجتناب از تنباکو
• استفاده از کرم یا پماد در ناحیه تحت تاثیر
• اجتناب از مصرف مواد غذایی با قند یا چربی
• استفاده از کرم‌های ضد خونریزی بدون نسخه
• استفاده از دارو‌های ضد درد
• مصرف مکمل‌های پروبیوتیک
