همچنان نمادهای بسیاری پس از یک جهش قابل توجه ادامه استراحت و تامل بیشتر را به صعود چشم‌بسته ترجیح داده‌اند البته چند تک‌نماد برای حمایت از سهام نیز کافی به نظر می‌رسند تا به حمایت از شاخص کل بورس بیایند. در این میان بعد از اخبار سیاسی هفته گذشته که توانست روند کلی بازار را با وقفه همراه کند، تغییرات قیمت در بازارهای جهانی و عملکرد بنگاه‌ها در فروردین ماه از جمله عوامل اثرگذار بر روند معاملات هستند.
فروکش فضای هیجانی
خبر لغو معافیت‌های نفتی، تنها جریانی گذرا در روند معاملات سهام ایجاد کرد. با این حال بازگشت معاملات به مدار معمول خود با تغییر کانون تمرکز معامله‌گران همراه بود. رشد محسوس شاخص دلار، افت نسبی قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی و همین‌طور عملکرد نسبتا معمول بنگاه‌ها در ماه نیمه‌تعطیل فروردین سبب شد تا دادوستدهای بورسی مجددا بر اخبار و انتظار برای سیاست‌گذاری‌های جدید متمرکز شود و تا حدودی از توجه به عوامل بنیادی سهام فاصله بگیرد. بازگشت نمادهای خودرویی و بانکی به صدر فهرست گروه‌های با بیشترین ارزش معاملات، بار دیگر به هیجانات مربوط به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها گره خورده است. با این تفاوت که نمادهای خودرویی در وضعیت نامناسب بنیادی در انتظار چنین افزایش سرمایه‌هایی هستند و برخی نمادهای مطرح بانکی در مرحله پسینی افزایش سرمایه در کانون توجه قرار گرفته‌اند. روند معاملات در گروه‌هایی همچون محصولات غذایی و دارویی تا حدود زیادی از انتظار برای تغییر در سیاست‌های کلان نشات می‌گیرد. جایی که به نظر می‌رسد تداوم سیاست‌های قبلی دولت هزینههای گزاف و غیرمنطقی را به جامعه وارد خواهد کرد و در این میان تغییر در این سیاست‌ها به افزایش همزمان مبالغ فروش و هزینههای بنگاه‌های مرتبط منتهی می‌شود.
نگاهی گذرا به عملکرد فروردین‌ماه
در روزهای اخیر عملکرد ماهانه شرکت‌ها در فروردین یکی پس از دیگری روی سامانه کدال قرار می‌گیرد. در نگاهی جزئی‌تر این گزارش‌ها در صورتی‌که عملکردی دور از انتظار را به نمایش گذاشته باشند در روند قیمتی سهم به متغیری اولویت‌دار بدل می‌شوند. این موضوع در ماه‌های گذشته به خصوص با شدت بیشتری مشاهده شده است اما به نظر می‌رسد این موضوع که در نخستین ماه از سال ۹۸ قرار داریم و فضای نیمه‌تعطیل و شاید اثر وضعیت نامناسب آب و هوا و جوی کشور بر عملیات شرکت‌ها اثرگذار بوده است، چندان اشتباه نیست. به‌طور معمول ماه نیمه‌تعطیل فروردین، با کاهش حجم فعالیت بنگاه‌ها نسبت به دیگر ماه‌های سال همراه است؛ روند دادوستد روزهای اخیر نشان می‌دهد شرکت‌هایی که توانسته‌اند سطوح عملیاتی خود را در محدوده نزدیک به متوسط عملکرد ماهانه خود در سال گذشته حفظ کنند در جلب نگاه بازار موفق‌تر بوده‌اند. به علاوه آنکه رشد نرخ‌های فروش، به خصوص در رابطه با بنگاه‌های کوچک‌تر، در مسیر قیمتی سهم نقش بسزایی داشته است. در رابطه با قریب به اتفاق بنگاه‌های تولیدی، می‌توان رشد محسوس نرخ‌های فروش را نسبت به فروردین ماه سال ۹۷ شاهد بود. در عین حال باید در نظر داشت که شرکت‌های بزرگ کالایی همچنان محرک بالقوه‌ای برای صعود دارند و آن تغییر در نرخ مرجع تسعیر ارز حاصل از صادرات است.
وضعیت صنایع مختلف در آغاز سال
پیش از این اشاره شد که قیاس عملکرد فروردین ماه با ماه‌های پایانی سال گذشته از لحاظ حجم تولید و فروش محصولات، می‌تواند تصویری نادقیق از وضعیت بنگاه به دست بدهد. از این منظر به نظر می‌رسد بررسی مقادیر تولید و فروش با فروردین‌ماه سال گذشته و نرخ‌های فروش محصولات با نرخ ماه‌های پایانی سال ۹۷ راهنمای مناسب‌تری برای بررسی وضعیت فعلی بنگاه، در ماه نخست سال باشد. در ادامه با این معیار به بررسی وضعیت چند گروه مطرح بازار در آغاز سال ۹۷ پرداخته شده است.
از جمله گروه‌هایی که عملکرد آنها همچنان می‌تواند نگران‌کننده ارزیابی شود باید به خودروسازان مطرح کشور اشاره کرد. هر ۴ نماد بزرگ خودروساز در فروردین ماه عملکردی ضعیف را چه در زمینه تولید و چه در زمینه فروش محصولات ثبت کرده‌اند. ضعف حجمی عملیات نه تنها در قیاس با متوسط عملکرد سال گذشته، بلکه در قیاس با فروردین سال گذشته نیز مشهود است. این موضوع می‌تواند به معنای افزایش عمق زیان این شرکت‌ها در سال ۹۸ باشد. وضعیت تولید و فروش در رابطه با دیگر نمادهای کوچک‌تر گروه خودرو و قطعه‌سازان نیز چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد. با وجود این رشد نرخ‌های فروش در رابطه با شرکت‌های زیرمجموعه محسوس‌تر است. به نظر می‌رسد ضعف عملیاتی شدید خودروسازان نه‌تنها از نگاه فعالان بازار سهام نقطه ضعف نیست بلکه یک امتیاز برای ادامه رشد قیمتی است.
از دیگر گروه‌هایی که در ماه‌های اخیر مورد توجه فعالان بازار بوده است باید به شرکت‌های سیمانی اشاره کرد. رشد نرخ فروش شرکت‌های سیمانی، نسبت به بازه مشابه سال پیش، یکسان نیست. با این حال می‌توان این‌گونه عنوان کرد که نرخ فروش سیمان شرکت‌های بورسی در بازه ۱۲ ماهه اخیر به‌طور متوسط رشدی در حدود ۲۵ درصد را تجربه کرده است. حجم تولید و فروش محصولات نکته مهم دیگری است که در رابطه با فعالیت این شرکت‌ها مطرح است. عمده نمادهای سیمانی، اسفند را با عملکرد کاملا مطلوبی سپری کردند و این موضوع انتظار برای فعالیت مطلوب و پیوسته این گروه را ایجاد کرده بود. با این حال عملکرد فروردین‌ماه را نمی‌توان در ادامه سطح فعالیت اسفند ارزیابی کرد ولی این سطوح از مقدار تولید فاصله قابل‌توجهی با فروردین سال گذشته نیز نشان نمی‌دهد. بازدهی بسیار پایین دارایی‌های شرکت‌های سیمانی تناقض بزرگی را برای برخی از معامله‌گران سهام به وجود آورده است چرا که سیمانی‌ها با احتمال افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها بی‌محابا رشد کرده‌اند حال اینکه این ریسک وجود دارد که سودآوری این شرکت‌ها نتواند واقعیت‌های صنعت سیمان را توجیه کند. پس از رشد شدید نرخ دلار و یارانه‌های سنگین انرژی اگر صنعت سیمان نیز نتواند سهامداران خود را از منظر سودآوری راضی نگه دارد چه دلیلی وجود داردکه بهای سهام سیمانی صعودی شود. در بین سایر صنایع بازار، گروه‌های کالایی بزرگی همچون فلزات اساسی، شرکت‌های پتروشیمی و نمادهای معدنی وضعیت مطلوب‌تری را به خصوص از لحاظ تولید محصولات تجربه کردند. عدم توقف تولید در شرکت‌های بزرگ را می‌توان عامل اصلی در حفظ سطوح میانگین تولید و فروش این شرکت‌ها عنوان کرد. اکثر فولادسازان سال ۹۸ را با تولید پرحجم محصولات آغاز کردند و بعضا در زمینه فروش محصولات نیز عملکرد درخشانی داشتند. در رابطه با فلزات رنگی میزان فروش محصولات محل درنگ بیشتری دارد. در این خصوص برای گروه روی باید به تناقض آمار روزانه فروردین گمرک با عملکرد شرکت‌های روی اشاره کرد. شرکت‌های پتروشیمی نیز گرچه تنوع بیشتری را در حجم عملکرد به نمایش گذاشته‌اند، با وجود این سطوح فعالیت همچنان با عملکرد ماه‌های میانی سال قابل قیاس است. وضعیت نمادهای بزرگ این گروه نیز در زمینه فروش محصولات علاوه بر آنکه نویددهنده سال پردرآمدی برای این شرکت‌هاست از نبود مشکل خاصی در صادرات اکثر محصولات خبر می‌دهد.
