روز جمعه شهر «ریاض» عربستان شاهد برگزاری نشست اعضای ائتلاف اسلامی به اصطلاح ضد تروریسم به سرکردگی عربستان سعودی بود. طبق اعلام رسانههای سعودی ۱۳ عضو ائتلاف مذکور در این نشست حضور یافتند و در خصوص مسائل مربوط به ائتلاف بحث و تبادل نظر کردند.
بنابر ادعای روزنامه الکترونیکی ایلاف، هدف از این نشست، هماهنگی اقدامات اعضا در راستای مبارزه فکری، رسانهای، نظامی و مقابله با راههای تأمین مالی تروریسم بوده است. این نشست البته پشت درهای بسته و بدون صدور هیچگونه بیانیه پایانی اتمام یافت و محتوای مسائل مورد بررسی اعضای حاضر در آن فاش نشد.
اما در هر صورت آنچه که واضح به نظر میرسد این است که عربستان سعودی تلاش خود برای احیای یک ائتلاف منفعل را کلید زده است؛ ائتلافی که سعودیها تلاش کردند از رهگذر آن نوعی اتحاد میان کشورهای مختلف در برابر جمهوری اسلامی ایران به وجود آورند. با این حال، نه تنها در طول سالهای گذشته ائتلاف به اصطلاح ضد تروریسم عربستان سعودی اقدامی را در راستای مبارزه با تروریسم صورت نداده بلکه به هدف پشت پرده و اصلی خود یعنی مقابله با ایران نیز دست نیافته است.
واقعیت آن است که ائتلاف سعودی موسوم به «ائتلاف اسلامی ضد تروریسم» در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ و در بحبوحه حضور داعش در منطقه، شکل گرفت اما تاکنون هیچ عملیات یا اقدام مؤثری نداشته و بیش از هرچیزی به ابزار تبلیغاتی ریاض تبدیل شده است. این ائتلاف در اصل ۴۱ عضو دارد اما تاکنون در هیچیک از نشستهای آن تمامی اعضا حضور نیافتهاند.
در همین نشست اخیر اعضای ائتلاف تنها ۱۳ عضو از مجموع ۴۱ عضو آن شرکت کردند؛ مسأله ای که حتی به مذاق خود سعودیها هم خوش نیامد. «محمد بن سعید المغیدی» دبیرکل ائتلاف مذکور به خبرگزاری رسمی سعودی (واس) گفته است که امید دارد تعداد اعضای شرکت کننده در نشست سال آتی افزایش یابد.
وی همچنین ادامه داد که از ۴۱ عضو این ائتلاف، فقط ۱۳ عضو از جمله نمایندگان کشورهای اردن، امارات، بحرین، بنگلادش، جزایر کومور، عمان، عربستان سعودی، سودان، فلسطین، لبنان، یمن (دولت منصور هادی)، مالی و نیجر در ریاض حضور یافتهاند. این مسأله نشان میدهد که ائتلاف اسلامی نظامی به اصطلاح ضد تروریسم به سرکردگی عربستان سعودی چیزی فراتر از یک نمایش تبلیغاتی برای القای قدرتمند بودن عربستان در جهان اسلام نیست.
اما سوالی که به ذهن متبادر میشود این است که اساساً چرا سعودیها به تشکیل یک ائتلاف تحت عنوان ائتلاف اسلامی نظامی به اصطلاح ضد تروریسم روی آوردند؟ یک پیمان نظامی در مرحله نخست مستلزم تعریف «دشمن مشترک» میان تمامی اعضای آن پیمان است. بنابراین، جای هیچ شکی وجود ندارد که یکی از اهداف اصلی ائتلاف به اصطلاح ضد تروریسم، مقابله با جمهوری اسلامی ایران با هدف جلوگیری از گسترش نفوذ آن در منطقه است.
این درست همان هدفی است که حدود چند ماه پیش «جیمز جونز» یکی از فرماندهان آمریکایی سابق نیروهای ناتو آن را افشا کرد. وی در سخنانی با طرح این ادعا که خطر ایران برای منطقه درحال نهادینه شدن است، تأکید کرد: «برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه نیازمند کارگروه مشترک عربی و غیر عربی هستیم».
البته نباید از این مسئله نیز غافل شد که دولت ایالات متحده به ریاست ترامپ با استراتژی افزایش لفاظیها علیه جمهوری اسلامی از یک سو و تشویق کشورهای حاشیه خلیج فارس به احیای ائتلاف سعودی به اصطلاح ضد تروریسم از سوی دیگر، به صورت همزمان به دنبال ایجاد یک بلوک نظامی جدید جهت رونق بخشیدن هرچه بیشتر به بازار فروش تسلیحات خود است؛ سیاستی که ترامپ حداقل در جریان بحران اخیر میان دوحه و کشورهای عربی، نشان داد که تبحر خاصی در پیادهسازی آن دارد و میتواند به صورت همزمان، قراردادهای تسلیحاتی نجومی را با طرفین درگیری به امضا برساند.
آمریکاییها و متحدان منطقهای آنها همچون سعودیها با مطرح کردن طرحهایی همچون ناتوی عربی و همچنین ائتلاف ضد تروریسم، علاوه بر تلاش برای تشدید موج ایرانهراسی به دنبال منحرف کردن افکار عمومی از خطرات رژیمصهیونیستی برای امت اسلامی نیز هستند.
آنها در صدد هستند تا ایران را به جای رژیم صهیونیستی، بزرگترین خطر برای ملتهای اسلامی جلوه دهند. در واقع، تأمین منافع صهیونیستها یکی از اهداف اصلی ائتلاف ضد تروریسم سعودی خواهد بود، چرا که واشنگتن ارائه هرگونه حمایت به این سازمان نظامی را به عدم وجود هیچگونه تعارضی در میان منافع آن و مصالح تلآویو، مشروط کرده است.
از سوی دیگر، نباید برگزاری نشست اعضای ائتلاف به اصطلاح ضد تروریسم در ریاض را چیزی فراتر از یک قدرتنمایی نمایشی توسط بن سلمان تلقی کرد. در واقع برگزاری نشست ائتلاف به اصطلاح ضد تروریسم، نوعی «قدرت نمایی» و «عرض اندام» از سوی ولیعهد سعودی برای قدرتهای خارجی ازجمله کشورهای غربی و ایالات متحده است تا وی را به عنوان یکی از کانونهای قدرت در منطقه جدی بگیرند.
مقامات ریاض در حالی شعار مبارزه با تروریسم را سر میدهند که امروز دیگر کمتر کسی در این مسأله تردید دارد که عربستان سعودی خاستگاه ایدئولوژی وهابیت و افراطی گری است؛ ایدئولوژی که تکفیریهای القاعده، داعش و جبهه النصره محصول آن هستند و مدتها است در قامت بلایی خانمانسوز به جان ملتهای بی دفاع و بی گناه برخی ملتهای منطقه افتاده اند. از همین روی، باید گفت که محمد بن سلمان برای تکمیل نردبان کسب قدرت خود در داخل و خارج از مرزهای عربستان سعودی با انتخاب پوشش «مبارزه با تروریسم»، اشتباه بزرگی را مرتکب شده است، چرا که این نمایش مضحک برای کمتر کسی باورپذیر خواهد بود.
در همین حال، مقامات عربستان سعودی پس از سالها حمایت از تروریسم و افراطی گری، در مرحله کنونی بر خود لازم میدانند که برخی از ننگهایی را که بر دامانشان نشسته است، پاک کرده و غبار از چهره تروریستی خود بزدایند.
هشت سال حمایت از تروریسم در سوریه و سه سال در عراق به صورت غیرمستقیم و همچنین ارتکاب قریب به پنج سال جنایت جنگی در یمن به صورت مستقیم و کشتار بی رحمانه مردم بی دفاع و بی گناه یمنیها، موجب شده تا چهره مقامات سعودی نزد افکار عمومی منطقه و جهان به صورت قابل توجهی خدشه دار شود. لذا سعودیها اکنون با سر دادن شعارهایی نظیر ایستادن در خط مقدم مبارزه با تروریسم! تلاش میکنند تا اندکی از خشم و نفرت افکار عمومی نسبت به خود بکاهند.
اما در هر صورت، افکار عمومی امروز به خوبی میداند که ائتلاف به اصطلاح ضد تروریسم عربستان سعودی چیزی جز یک نمایش مضحک برای تطهیر چهره سعودی نیست و همچون سالهای گذشته منفعل و ناکارآمد باقی خواهد ماند.