گره ترافیکی در هسته مرکزی شهر و اطراف حرم و آلودگی هوا در این محدوده از چالش‌های بزرگی است که همواره مدیریت شهری با آن دست و پنجه نرم می‌کند. مشهد با وجود بیش از ۸ میلیون زائر و مسافر با دیگر شهر‌ها متفاوت است و پیچیدن یک نسخه واحد به دلیل تجربه شاید به ظاهر موفق در شهر‌های دیگر که با دریافت عوارض از تردد خودروها در هسته اصلی شهر جلوگیری شده، منطقی به نظر نمی‌رسد. کنترل و کاهش ترافیک به توسعه زیرساخت‌ها و البته فرهنگ سازی نیاز دارد. با وجود تمامی این تفاسیر، رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای شهر مشهد تاکید می‌کند که «چاره‌ای به جز پولی کردن تردد در اطراف حرم نداریم.» البته مجتبی بهاروند این کورسوی امید را هم می‌گذارد که اگر اکثریت مطلق مردم با این طرح مخالف باشند، طرح اجرا نمی‌شود.
شهردار: نظر من پیاده مدار کردن اطراف حرم است
برای پیگیری موضوع، ابتدا با شهردار مشهد در این زمینه گفتگو می‌کنیم. محمدرضا کلایی در پاسخ به سوال «خراسان رضوی» درباره لایحه اخذ عوارض از تردد خودروها در اطراف حرم می‌گوید: بحث ترافیک هسته مرکزی مشهد بحث مفصلی است و روی آن مطالعات زیادی شده است و نظرات مختلفی هم در این زمینه وجود دارد. وی می‌افزاید: دراین زمینه فقط ما تصمیم گیر نیستیم و شورای همتا تصمیم گیر است، من فکر می‌کنم اگر چه نظرات به هم نزدیک شده است، اما هنوز به یک مدل اصلی نرسیده ایم؛ ما باید یک تصمیم سخت و تلخ درباره ترافیک هسته مرکزی شهر مشهد بگیریم، ولی به هرحال استقرار وضع موجود قابل قبول نخواهد بود.
کلایی در پاسخ به این سوال که نظر شما اجرای چه طرحی در اطراف حرم برای کاهش ترافیک آن منطقه است؟ می‌گوید: در کل من فکر می‌کنم محیط پیرامون حرم باید پیاده مدارتر و آرام‌تر باشد. وی تصریح می‌کند: ما معتقدیم که اجرای زیر ساخت‌ها دراین قسمت از اهمیت بالایی برخوردار است، به عنوان مثال در مورد پارکینگ و مکان یابی پارکینگ اگر بتوانیم در چهار محور اصلی که به حرم مطهر ختم می‌شود پارکینگ‌هایی احداث کنیم، کمک شایانی خواهد کرد.
حدود ۳۰ درصد خودرو‌های اطراف حرم عبوری هستند
در ادامه با معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد در این زمینه گفتگو می‌کنیم. خلیل ا... کاظمی با تاکید بر این که هسته مرکزی مشهد و اطراف حرم ظرفیت تردد این حجم از خودروها را ندارد، اظهار می‌کند: حدود ۳۰ درصد این خودروها، عبوری هستند، حرم مطهر را به عنوان مسیر عبوری انتخاب می‌کنند و مقصد سفرشان نیست. وی می‌افزاید: حدود ۸۰ هزار خودرو در اطراف حرم تردد می‌کنند که فضای اطراف حرم‌جوابگوی تردد این حجم ازخودروهانیست. از این رو چندین پیشنهاد مطرح شد، یکی از پیشنهاد‌ها این بود که بتوانیم اولویت را به سمت و سوی فعالیت‌های پیاده محوری ببریم و آن را تقویت کنیم تا مردم از یک شعاعی به جای این که وارد حرم و هسته مرکزی شهر شوند، بتوانند از مسیری با شرایط پیاده‌ای که برای آن‌ها در نظر می‌گیریم، تردد مناسب تری داشته باشند و بتوانیم قبل از هسته مرکزی، با ایجاد پارکینگ‌هایی با همکاری آستان قدس، پیاده محور‌ها را راه اندازی کنیم و تقویت خطوط حمل و نقل را مدنظر قرار دهیم.
کاظمی تصریح می‌کند: باید تردد خودرو‌های شخصی را به هسته مرکزی کاهش دهیم و در ازای آن مکانیسم‌هایی جایگزین کنیم؛ شورای همتا مصوبه‌ای مبنی بر طرح زوج و فرد در اطراف حرم دارد که می‌توانیم ترافیک را مدیریت کنیم. وی یادآور می‌شود: لایحه اخذ عوارض از خودرو‌هایی که در اطراف حرم تردد می‌کنند هم در حال جمع بندی است تا آن را به شورای شهر ارسال کنیم.
پولی کردن صرفا به دلیل کسب درآمد نیست
معاون شهردار مشهد درباره جزئیات این لایحه می‌گوید: در این طرح به تعداد محدودی خودرو مجوز عبور می‌دهیم، این طور نخواهد بود که همه خودروها بتوانند در اطراف حرم تردد کنند. براساس پلاک خودرو محدودیت تردد ایجاد می‌شود. وی می‌افزاید: این موضوع در کوتاه مدت است، عملا هدف اصلی این است که از محل درآمد‌های این طرح بتوانیم پیاده محور‌ها و خطوط حمل و نقل را تقویت کنیم، پولی کردن صرفا به دلیل درآمد نیست، به دلیل ایجاد شرایط محدودیت مربوط به تردد است. کاظمی می‌گوید: ما می‌خواهیم برای مثال از بین ۸۰ هزار خودرویی که در اطراف حرم تردد می‌کنند به ۳۰ هزار خودرو مجوز بدهیم. این طور نیست که هدف اصلی ما درآمد باشد. مابه ازای آن عوارض دریافت می‌کنیم تا پیاده رو‌ها تقویت شود.
مخالف طرح نیستم
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای شهر مشهد نیز درباره لایحه پولی شدن تردد خودروها در اطراف حرم به «خراسان رضوی» می‌گوید: من مخالف این طرح نیستم. اگر بخواهیم ترافیک را کنترل کنیم باید در کل تردد را ممنوع کنیم که هیچ خودرویی در نقاط مرکزی شهر تردد نکند. البته این موضوع امکان پذیر نیست. مجتبی بهاروند می‌افزاید: بنده به عنوان کسی که به کشور‌های زیادی سفر کرده ام و تخصصم حمل و نقل است، می‌گویم که راهی به جز محدودیت‌ها نداریم. اگر می‌خواهیم به صورت بلند مدت برنامه ریزی کنیم تا ترافیک حل شود و آلودگی کاهش یابد باید محدودیت‌هایی را لحاظ کنیم که یکی از این محدودیت‌ها گرفتن عوارض است تا برای من به عنوان مسافر صرفه اقتصادی نداشته باشد که از وسیله شخصی استفاده کنم، به بیان بهتر در تمام دنیا از مسیر‌های اقتصادی، ترافیک را کنترل می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: اگر من بخواهم حرف پوپولیستی بزنم و آینده مشهد را مدنظر قرار ندهم بله بنده می‌گویم مخالف دریافت عوارض از مردم هستم، اما طبعا، روز به روز مشکلات آلودگی هوا و... بیشتر می‌شود. بهاروند در خصوص مبلغ درنظر گرفته شده برای عوارض ورود به محدوده طرح نیز اظهار می‌کند: مبلغ هنوز در صحن علنی شورا تصویب نشده است، اما مبلغ پیشنهادی ۱۶۵۰۰ تومان به صورت روزانه است و ممکن است در صحن علنی کم یا زیاد شود. البته برای ساکنان آن منطقه تمهیداتی در نظر گرفته ایم. وی می‌افزاید: این لایحه به احتمال زیاد در اولین جلسات سال جدید به صحن علنی شورا می‌رود.
بهاروند تاکید می‌کند: اگر برای من صرفه اقتصادی ندارد چرا با وسیله نقلیه عمومی تردد نکنم؟ آن هم وقتی اتوبوس و تاکسی و مترو تا نزدیکی طرح خدمت رسانی می‌کند. بالاخره ترافیک با محدودیت‌هایی قابل حل است و در کنارش باید فرهنگ سازی هم انجام گیرد. وی می‌افزاید: حتما یک سری افراد از این طرح ناراضی اند، اما مهم این است که ترافیک را کنترل کنیم. با وجود این در هر طرحی اگر اکثریت مطلق مردم ناراضی باشند، آن طرح نباید اجرا شود. اما بعید می‌دانم کسی از ترافیک اطراف حرم راضی باشد.
