به دنبال وقوع سیل در استان‌های گلستان، لرستان، خوزستان و ایلام، شاهد وارد آمدن خسارت‌های زیادی به مناطق مسکونی بودیم. اما، دغدغه‌ای که در این روزها، بیش از پیش خودنمایی می‌کند، نگرانی از کمبود آب شرب سالم و استفاده مردم مناطق سیل زده از آب‌های روان و بعضاً آلوده است که می‌تواند سلامت آنها را به طور جدی تهدید کند.
دانشگاه علوم پزشکی لرستان با توجه به ترکیدگی لوله آب شرب و انجام عملیات تعویض این لوله‌ها در شهرهای سیل زده معمولان و پلدختر که خطر آلودگی آب وجود دارد، از تمامی شهروندان شهرهای پلدختر و معمولان درخواست کرده است که تا پایان عملیات تعویض لوله‌های تخریب شده، از آب‌های بسته بندی و آب جوشیده سرد شده استفاده کنند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی گلستان نیز، از شهروندان مناطق سیل زده این استان خواسته است که در هنگام استفاده از آب شرب، حتماً به نکات بهداشتی توجه کنند. زیرا، در غیر این صورت، شاهد شیوع برخی بیماری‌ها در منطقه خواهیم بود.
در همین حال، وضعیت مناطق سیل زده استان خوزستان نیز به همین صورت است. با توجه به اینکه روزهای گرم در این نقطه از کشور در پیش است، نگرانی بابت شیوع بیماری‌های عفونی و انگلی در این استان، بیشتر خودنمایی می‌کند.
با توجه به گرم شدن هوا و بالا آمدن فاضلاب‌ها در استان خوزستان، خطر رشد بیماری‌های عفونی مختلف از جمله عفونت‌های گوارشی، پوستی و…، وجود داردمریم حضرتی معاون پرستاری وزارت بهداشت، در بازدیدی که از یکی از اردوگاه‌های اهواز داشته است، نسبت به خطر شیوع بیماری‌های واگیر در این منطقه هشدار داده و گفته است؛ با توجه به شرایط جوی و گرم شدن سریع هوا، بالا آمدن فاضلاب‌ها، حضور جمعیت در اردوگاه‌ها، خطر رشد بیماری‌های عفونی مختلف از جمله عفونت‌های گوارشی، پوستی و…، وجود دارد.
این در حالی است که محمدمهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که تاکنون طغیانی از بیماری‌های واگیر در هیچ نقطه‌ای از مناطق سیل زده رخ نداده است، گفت: پیامدهای سیل در رابطه با بیماری‌های واگیر در استان‌های مختلف، با یکدیگر متفاوت است و وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی مربوطه، برای هرکدام از این مناطق، برنامه‌ای جداگانه طراحی و اجرا کرده است.
وی در خصوص کنترل بیماری‌های منتقله از آب و غذا در مناطق سیل زده، افزود: کنترل بیماری‌های منتقله از آب و غذا، گسترده‌ترین و دشوارترین بخش عملیات کنترل بیماری‌های واگیر در مناطق سیل زده را شامل شده و بیشترین انرژی و توان خود برای کنترل این بیماری‌ها اختصاص داده ایم. در این راستا نیازمند همکاری بین بخشی گسترده به خصوص با سازمان‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی هستیم.
البته رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، به این نکته اشاره کرده است که دستاوردهای موفقیت آمیز حوزه بهداشت در مناطق سیل زده، نمی‌تواند ما را نسبت به روزهای آینده خوشبین کند و ظرف روزها و هفته‌های آینده برای کنترل این بیماری‌ها، کماکان در وضعیت آماده باش به سر خواهیم برد.
گویا افزود: سلامت آب آشامیدنی در مناطق سیل زده به طور مستمر مورد پایش قرار گرفته و عملیات کلرزنی نیز انجام شده و تداوم دارد.
دستاوردهای موفقیت آمیز حوزه بهداشت در مناطق سیل زده، نمی‌تواند ما را نسبت به روزهای آینده خوشبین کندایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، گفت: خطرات سیل بر سلامت افراد بسیار جدی است. زیرا، به دنبال وقوع سیلاب، شاهد شایع شدن بیماری‌های عفونی، پوستی و همچنین مارگزیدگی و عقرب گزیدگی هستیم.
وی با اشاره به شایع شدن بیماری‌های گوارشی، پوستی و انگلی در مناطق سیلابی، افزود: استفاده از آب‌های آلوده می‌تواند منجر به شایع شدن این قبیل بیماری‌ها شود که توصیه می‌کنیم هموطنان مناطق سیل زده به هیچ عنوان از آب‌های روان و آلوده حتی در شرایط خیلی سخت نیز استفاده نکنند.
به گفته خسرونیا، اسهال خونی و ناراحتی‌های گوارشی، از جمله عوارض مصرف آب آلوده است.
مجتبی یمانی استاد دانشگاه تهران، در همین ارتباط، گفت: در برخی شهرهای خوزستان که دچار سیلاب شده اند یکی از مشکلات آنها آلودگی و بوی تعفن ناشی از خروج فاضلاب بوده است. مردمی که در حال حاضر در گل و لجن راه می‌روند وقتی دست و پایشان آلوده می‌شود و غذا می‌خورند بیماری و عوارض انسانی منتقل می‌کنند.
وی افزود: بهترین راه رفع این بحران‌ها، توزیع آب معدنی و استفاده از تانکرهای آب در مناطقی است که مشکل دارند.
بیماری‌های عفونی از جمله تهدیدهای پس از وقوع بحران‌های طبیعی است که می‌تواند مسبب اپیدمی‌های بزرگ شود. سیل نیز با تغییر ساختاری که به صورت حاد در اکوسیستم منطقه ایجاد می‌کند و همچنین از بین بردن زیرساخت‌های سلامتی، شرایط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم ها ایجاد می‌کند.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی خطر بروز بیماری‌های ناشی از آلودگی آب و غذا در مناطق سیل زده وجود دارد، به طوری که پس از وقوع سیل، احتمال ابتلاء به تب تیفوئید یا حصبه، وبا، هپاتیت A، لپتوسپیروزیس، مالاریا و تب دنگی وجود دارد. به دنبال سیل اخیر در اقصی نقاط کشور و آب گرفتگی‌ها و آب مانده‌ای ایجاد شده در نقاط مختلف، به رغم اینکه گزارشی مبنی بر بروز بیماری‌های عفونی تاکنون گزارش نشده است، اما امکان ایجاد اپیدمی بیماری‌ها هنوز وجود دارد و باید به شدت نظام مراقبت بیماری‌های کشور فعال باشد.
