علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در گفتگویی با شبکه المنار لبنان به پرسشهای این شبکه درباره مسائل منطقهای و بین المللی پاسخ داد.
متن این گفتگو به شرح زیر است:.
المنار: آقای دکتر میخواهم بحث را از تحولات کنونی منطقه شروع کنیم، از روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه، مشخصاً با سوریه و سفر آقای بشار اسد رئیس جمهور سوریه به تهران. این سفر حامل چه پیامهایی بود؟ چرا ایرانیها این سفر را به منزله جشن پیروزی قلمداد کردند؟
لاریجانی: بسم الله الرحمن الرحیم. جمهوری اسلامی یک سیاست راهبردی را از ابتدای انقلاب دنبال کرد و امروز هم همان هست و آن همکاری صادقانه با کشورهای اسلامی و همسایگان و یک روابط دوستانه با کشورهای دیگر است. نمیگم که همه کشورها نیز همین رفتار را با ما داشتند ولی مسیر ما این بود.
در بعضی از برههها یک سری اشتباهات را بعضی از کشورها انجام دادند که البته عامل آن بیرونی بود؛ یک زمانی آمریکاییها آن را سامان میدادند، اما حالا دیگر آمریکاییها و صهیونیستها و بعضی از کشورهای دیگر با هم شدند. ولی این تأثیری در روابط ما ندارد. ما حتماً در مورد همسایگان و کشورهای اسلامی یک مسیر استراتژیکی داریم که آن همکاری صمیمانه و برادرانه است. به همین دلیل شما میبینید با پاکستان که میبینید گاهی اوقات مشکلاتی هم به وجود میآید روابط با کشور اسلامی برقرار است. با ترکیه و کشور عراق نیز همین طور است.
آقای بشار اسد هم که تشریف آوردند به خاطر این هست که ما سوریه رو یکی از محورهای مقاومت میدانیم و جمهوری اسلامی برای نجات مردم منطقه از دست این غده سرطانی اسرائیل یک اصلی دارد و آن این هست که هم فکر بشوند در مقابل این عنصر مزاحم و سوریه یکی از کشورهایی بود که از اول انقلاب همین مسیر رو داشت؛ چه زمان آقای حافظ اسد و چه زمان آقای بشار اسد. منتهی یک توطئه ای را اینها در این ۷_۸ سال اخیر برای سوریه طراحی کردند. این توطئه توطئه بزرگی بود و شاید کمتر هم راجع به آن بحث کردند. آن توطئه این بود که اسرائیلیها طراحی کردند با آمریکاییها که یک آتشی را از سوریه شروع کنند و گسترش بدهند به منطقه و آن هم ایجاد یک هستههای تروریستی بزرگ که اول تحت عنوان درگیری داخلی شروع کردند ولی وقتی وزیر خارجه آمریکا خودش میگوید که ما داعش را به وجود آوردیم پس معلوم است که یک چیز بزرگتری بود و آن نگرانی ای بود که از وضعیت مقاومت در منطقه پیدا کرده بودند و میخواستند که یک مرتبه چرخ را عوض کنند.
شما به خاطر دارید که وقتی جنگ ۳۳ روزه رخ داد خانم رایس که وزیر امور خارجه آمریکا بود آمد در منطقه و گفت که یک خاورمیانه جدید در حال متولد شدن است. پس یک چیز دیگری را آنها دنبال میکردند. آن چه بود؟ بعد از جنگ ۳۳ روزه آنها خیلی ضربه خوردند؛ میخواستند کل حزب الله را از بین ببرند ولی دیدند که یک مرتبه تبدیل به یک قدرت شده است و بعد هم شکست خوردند. آن زمان من یادم هست که بعد از جنگ ۳۳ روزه من یک سفری به اروپا داشتم یکی از رهبران اروپا که با اسرائیل هم خیلی رفیق هست به من گفت که اولمرت دیگه یک جنازه سیاسی است. این را همه میگفتند. من خودم که آن موقع دبیر شورای عالی امنیت ملی بودم اول که جنگ ۳۳ روزه رخ داد یک کنفرانسی را نخست وزیر ایتالیا آن موقع تماسی داشت با ما که ما میخواهیم در رم یک جلسهای را در مورد مسائل خاورمیانه و جنگ لبنان و اسرائیل بزاریم. در آنجا وزیر امور خارجه آمریکا هر پیشنهادی که مربوط به آتش بس بود را رد میکرد و بعد هم دیدید که در جی ۸ که در روسیه جلسه گذاشته بودند، بوش چه حرف بی ربطی نسبت به حزب الله زد که ما دخلشان را آوردیم.
منتهی آن دو هفته آخر ما مواجه شدیم با یک مشت دلال سیاسی که مرتب از این کشور و آن کشور با ما تماس میگرفتند که باید کمک کنید آتش بس حل بشود و فلان شود اما آن موقع مخالفت میکردند. چرا این طوری شد؟ چون حزب الله مقاومت کرد و به یک نتایجی رسیدند و آنها فهمیدند که اوضاع اسرائیل دارد بهم میریزد.
در نتیجه میخواهم این را بگویم که بعد از اینکه آنها فهمیدند که شرایط مقاومت تغییر کرده گفتند که باید یک عنصر مهم مقاومت که سوریه است را بهم بریزیم و بعد عراق را درگیر کنیم و حالا بعد برای ترکیه هم نقشه داشتند برای اردن نقشه داشتند. اسرائیل یک طراحی بزرگی کرده بود. چی شد؟ بعد از ۷_۸ سال درگیری در سوریه از این طرف تا نزدیک بغداد هم آمدند اما مقاومت خودش را پیدا کرد و آنها شکست جانانه خوردند؛ هم در عراق و هم در سوریه. باید این را گفت که در این ۸ سال جریان مقاومت یک سیلی محکم به اسرائیل زد. حالا یه کارهای از روی عصبانیت میکنند؛ یک تیری در میکنند در سوریه و گاهی هم یک انفجار ایجاد میکنند اما به این دیگر قدرت نمیگویند. این مثل این میمونه یک سیلی خوردند و حالا دارند یک فحش هم میدهند. لذا کار مهمی صورت گرفت و جلوی این رفتارهای ناهنجار گرفته شد. اینکه امروز شما میبینید با عجله طرح معامله بزرگ قرن را درست میکنند و یک هراسی را درست میکنند که کشورهای عربی را بیارند در منطقه که به خدمت اسرائیل برسند به خاطر آن شکست میباشد.
المنار: آقای دکتر فرمودید این توطئه صهیونیستی آمریکایی از رهگذر محور مقاومت به شکست انجامید، ولی در جریان مذاکرات ایران و ترکیه و روسیه پیرامون سوریه چندین بحث بلا تکلیف ماند. در اجلاس آستانه توافقاتی صورت گرفت، اما در عوض در خصوص پارهای اهداف در ارتباط با سوریه اختلافاتی وجود دارد، از جمله این اختلافات مداخلههای نظامی ترکیه در شمال سوریه است، آیا ترکیه این گزینه را در چارچوب توافقات صورت گرفته میان این ۳ کشور گنجاند؟ یا اینکه این یک رفتار خودکامانه ترکیه و بدون هماهنگ شده با شما و طرف روسی قلمداد میگردد؟
لاریجانی: باید به این نکته توجه کرد که ترکیه نسبت به شرایط گذاشته موضعش خیلی بهتر شده است. این یک واقعیتی است. در گذشته یک وضع داشت؛ وقتی که ما در مذاکرات آستانه با روسیه و ترکیه داریم کار میکنیم موضعش خیلی منطقیتر شده است. و حالا اولاً باید این نکات مثبت را ببینیم تا بعداً نکات دیگر. کار جمعی کردن همین طور است. ممکن هست آدم به همه خواستههایش نرسد اما شرایط را میتواند مدیریت کند.
اما در مورد دخالت در داخل سوریه ما همیشه گفتیم که از تمامیت ارضی سوریه صد در صد دفاع میکنیم و این گونه کارها را هم مناسب نمیدانیم. البته آنها یک توجیهاتی برای خودشان دارند؛ در رابطه با مسئله کردهای سوریه نگرانیهایی دارند ولی به نظر ما راه حل این مسئله این نیست و بعید هم میدانم که به این شکل جواب دهد. الان که شما نگاه میکنید نسبت به ۷_۸ سال پیش سوریه شرایطش خیلی تغییر کرده است. کمر تروریستها شکسته است. حالا درست است که در جاهایی مثل ادلب و غیره هستند یک تعدادی از آنها و یا یک آزار و اذیتی هم میرسانند ولی شرایط سوریه تغییر کرده است. یک زمانی داخل دمشق مشکل بود کار کردن از بس که انفجار ایجاد میکردند. بنابراین این که من گفتم کمر طرح صهیونیستی شکسته شد یعنی اینکه به صورت کلی آن چیزی که میخواستند مطلقاً انجام نشد و بلکه شرایط سوریه تقریباً در جایگاه خودش آمد و حالا باید اصلاحاتی هم صورت بگیرد و تتمه کار انجام شود.
نکته مهم این هست که این شرایطی که امروز من میبینم در نقشه سیاسی ای که آمریکاییها دارند دنبال میکنند این هست که این کارها بازتاب آن شکست است که الان می آیند کشورهای عربی را جمع میکنند تا یک جوری با اسرائیل رابطه برقرار کنند که به نتیجه هم نخواهد نرسید ولی به هر ترتیب نتیجه آن شلاقی هست که خوردند.
المنار: موضوع ادلب را عنوان کردید، مایلیم در مورد این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنیم و این موضوع را از نگاه تهران بشکافیم، ایران بارها تمامیت ارضی سوریه و اینکه ادلب بخشی از خاک سوریه است، را مورد تاکیدقرار داده است. موضع ایران در قبال ادلب چیست؟
لاریجانی: مسئله ادلب باید سریعتر حل شود؛ موضع ایران این هست. اینکه حالا گروه تروریستی جبه النصره باشد یا هر چیز دیگه ای اگر بخواهند آنجا بمانند برای تمامیت ارضی سوریه مضر است و ما این را پنهان نمیکنیم. روسها هم همین نظر را دارند و بقیه هم همین طور است. باید در یک قائده ای این مسئله حل شود. زیرا اینها قاطی مردم شده اند و باید این را طوری علاج کرد که مردم آسیب نبینند و ارتش سوریه الان این توانمندی را دارد که این مشکل را حل کند. لذا پروژه سوریه ۷۰_۸۰ درصدش تمام شده است و یک مقدار مونده که آن توانمندی سوریه را نشان میدهد که توانست کار را پیش ببرد و حالا بقیه آن را هم باید حل کند و یک مقدار هم میتوانند از مذاکرات سیاسی کمک بگیرد.
آمریکاییها هرجا باشند مزاحم هستند و هرچه بروند بیرون مشکل بهتر حل میشود. الان من بعید میدونم آمریکاییها سوریه را رها کنند. آنها میگویند که ما خارج شدیم ولی میروند یک جای دیگر خیمه میزنند یا با نیروی هواییشون میخواهند کاری کنند. آمریکاییها هرجا بودند هم برای خودشون مشکل ایجاد کردند هم برای مردم آنجا. مگر وقتی در عراق بودند مفید بودند؟ حالا رئیس جمهورش میگوید ما ۷ تریلیون دلار خرج کردیم و جا نداریم و فلان نداریم؛ خب چرا خرج کردید؟ نمیکردید. اگر شماها اشتباه کردید که هزینش را کس دیگری نباید بدهد. هزینش را مردم عراق دادند خب اشتباه کردند. لذا تأثیر زیادی ندارد و من فکر میکنم مسیری که دولت سوریه و مردم سوریه دارند طی میکنند به سمت توفیق هست.
المنار: حتی این حضور آمریکاییها هرگز بر مناسبات میان جمهوری اسلامی ایران و عراق تأثیرگذار نخواهد بود؟ شاید آیا حضور آمریکا یکی از موانع تقویت روابط و مناسبات میان ایران و عراق نیست؟ ما میبینیم سفر آقای حسن روحانی رئیس جمهور ایران به عراق تاریخی و مهم تلقی گردید، ایران برای تقویت این روابط و از میان برداشتن موانع چه رویکرد و خط مشی را در پیش خواهد گرفت؟
لاریجانی: اگر به خاطر داشته باشید ما از ابتدای عراق جدید این ایران بود که پشت سر تحولات بود. همه ی این کشورهای منطقه میگفتند که ما عراق جدید را قبول نداریم. چون عراق یک کشور بزرگ و ثروتمند و پر جمعیت و دموکراتیک شده بود و آنها برای خودشان وحشتی داشتند ولی ما از ابتدایی که صدام سرنگون شد از عراق جدید حمایت کردیم. این فقط مال امروز نیست. درست هست که آمریکاییها آنجا بودند و یک زمانی هم تعداد زیادی نیرو داشتند ولی هم به خودشان خسارت زدند و هم مردم عراق فهمیدند که اینها چه جور آدمهایی هستند.
حالا برای شما بگویم که آن زمانی که برمر در عراق بود او اصلاً تصورش این بود که عراق یک استان است. میگفت ما وزیر میزاریم و در کنارش یک مشاور عراقی وجود داشته باشد. قانون اساسی را خودش نوشته بود و میگفت این قانون اساسی عراق است که آیت الله سیستانی گفت قانون اساسی را ملت عراق باید بنویسند. نمیدانست آیت الله سیستانی چه جایگاهی در عراق دارد. آمریکاییها واقعاً تصورشون این بود که چون ما رفتیم در عراق پس عراق استان ماست و ما یک حاکم در آنجا میزاریم و آنجا را اداره میکنیم. وقتی با موضع مرجعیت و نخبگان سیاسی عراق مواجه شد فهمید که باید دست و پای خود را جمع کند.
ما از همان ابتدا گفتیم که عراق باید تصمیم بگیرد، قانون اساسی را باید خودش بنویسد، انتخابات باید در عراق برگزار شود. لذا ما به پروسه دموکراتیزه کردن عراق کمک کردیم.
اگر امروز شما میبینید که ایران و عراق یک روابط نزدیکی باهم دارند اولاً به خاطر این است که خیلی از رجال عراقی در مبارزه با صدام با ما مرتبط بودند و ما با هم در یک جبهه بودیم. چه کرد چه سنی و چه شیعه. ثانیاً در طول این دوره که بعضی از کشورهای منطقه تروریست میفرستادند در داخل عراق ما در کنار دولت و ملت عراق برای سرکوب تروریستها بودیم. بنابراین آنها حس کردند که ایران در دوستی با عراق صادق است. لذا آمریکاییها هم هرچی فتنه میکنند تأثیر زیادی ندارد و از این جهت هست که شرایط منطقه شرایطی نیست که با دستور آمریکا تغییری کند.
المنار: سفر آقای حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به عراق چه دستاوردهایی را رقم خواهد زد؟
لاریجانی: امروز عراق پس از داعش نیاز به بازسازی دارد و همچنین در رابطه با زائرین و رفت و آمد ها و همکاری در مسائل سیاسی و امنیتی در منطقه عراق کشوری مهمی است. اخیراً هم رئیس مجلسشان آقای حلبوسی تشریف آوردند به ایران و خیلی مذاکرات خوبی باهم داشتیم برای همکاریهای منطقهای و ایشان هم یک ایدههایی داشتند برای این مسئله و ما هم با تحرک عراق موافق بودیم.
المنار: آیا بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) نقطه اختلاف میان ایران و آمریکا به شمار میرود؟ به ویژه اینکه به تازگی آمریکا می کوشد تا جنبش نجباء را در لیست سازمانهای تروریستی و تحریم بگنجاند؟ ایران چه تعاملی در قبال این مسئله خواهد داشت؟
لاریجانی: حالا مسئله حشد الشعبی یک موضوع است. آمریکاییها در خیلی از چیزهای دیگر با ما اختلاف دارند. آنها واقعاً برای چی در عراق پایگاه میزنند؟ اینکه ترامپ شبانه و بدون اجازه دولت عراق میآید در یک پادگانی و بعد هم میرود خب این توهین به عراق هست و داد عراقیها را هم در آورد. مشکل آمریکاییها بیشتر با خودشان و رفتارشان هست و مسئله فقط حشد الشعبی نیست. حشد الشعبی یک نیروی مردمی است و بخشی از نیرویهای مسلح عراق است و اگر حشد الشعبی نبود که داعش شکست نمیخورد. آن دستور شرعی که آیت الله سیستانی دادند و مردم مسلمان عراق جمع شدند باعث شد که یک جریان انقلابی و مجاهد در عراق بتواند با تروریستها مقابله کند. بخشی از نیروی نظامی عراق هست و دخالت آمریکا در این امور غلط است؛ اینکه من میگویم آمریکاییها منطقه را نمیشناسند و ایجاد مزاحمت میکنند به خاطر همین است. خب مردم عراق در آن زمان به خاطر مبارزه با داعش تصمیم گرفتند که یک نیروی مردمی را به وجود بیاورند؛ به آمریکا چه ارتباطی دارد؟ چرا دخالت میکنند؟ بعد هم میگوید که ما ۷ تریلیون دلار خرج کردیم؛ خب دخالت نکن. الان هی در عراق پایگاه میزنید که چی بشود؟ به ضررشون هم هست و از این پایگاهها چیزی در نمیآید.
المنار: اقدام آمریکا به اقدام انگلیس شباهت دارد، انگلیس طی تصمیمی حزب الله را به عنوان یک سازمان تروریستی خواند؟ تفسیر جنابعالی از این تصمیم انگلیس چیست؟ موضع جنابعالی در قبال این مسئله چیست؟
لاریجانی: موضع ما نسبت به حزب الله روشن هست. فکر میکنم اگر تاریخچه قضیه را شما نگاه کنید حزب الله امروز در جایگاهی قرار گرفته است که باعث تسکین مسائل در منطقه است. حزب الله عنصر مزاحمی نیست. حزب الله یک جریان مجاهد و آرامش طلب است. اگر در سوریه کمک کرد به این دلیل بود که تروریستها داشتند تا قلب اروپا نیز میرفتند. انگلیس باید این را بفهمد. اگر حزب الله نبود و به تروریستها لطمه نمیخورد امروز شما در لندن نمیتوانستید راحت زندگی کنید. مگر داعش نبود که در فرانسه و انگلیس عملیات تروریستی انجام میدادند؟ کی با آنها در منطقه مقابله کرد. یکی از آنها حشد الشعبی بود در عراق و دیگری حزب الله بود در سوریه و لبنان. آنها به جای قدر شناسی به خاطر اینکه با آمریکاییها هم صدایی کنند همچین کارهایی را انجام میدهند. البته اینها عزت حزب الله است و تحریم انگلیس ارزشی ندارد.
المنار: در جریان سفر اخیر آقای محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به لبنان مشخص شد که تلاشهایی در راستای تقویت مناسبات میان ایران و لبنان در جریان است. این روابط و مناسبات از حد و مرز موضوع حمایت از احزاب و کشورهاو حمایت تسلیحاتی از ارتش لبنان و نهادها و ارگانهای لبنانی فراتر رفته است، آیا ایرانیها برای تقویت همکاریهای مشترک، برنامه کاری تدوین کرده اند؟
لاریجانی: ما از گذشته دنبال این بودیم و همیشه نگاه مثبتی داشتیم که با دولت لبنان که یک دولت رشیدی است و یک کشور رشیدی است و ملت بزرگی دارد روابط داشته باشیم. کشور کوچیکی هست ولی مردم غیوری دارد و در مقابل اسرائیل ایستادند و این خیلی مسئله مهمی است. ما همیشه علاقه داشتیم که با آنها ارتباطات نزدیک داشته باشیم و سعی کنیم همکاریهای اقتصادی و یا همه جانبه داشته باشیم و هر وقت هم که دوستان لبنانی تشریف میاورند ایران بیشتر در رابطه با همین همکاریهای دوجانبه صحبت میشود. هر چقدر که دولت لبنان در این زمینههای نفت، گاز، نیروگاه، در مسائل اقتصادی و در مسائل صنعتی کمکی بخواهد که ما بتوانیم کمک کنیم حتماً انجام میدهیم. این بستگی به این دارد که آنها خودشان چقدر در این زمینه فعال باشند.
المنار: فرمودید که از مدتها پیش این طرح تدوین شده است. چرا نتایج عملی این طرح را لمس نمیکنیم؟ دلیل این مسئله چیست؟
لاریجانی: برخی از آنها انجام شده است. مثلاً بعد از جنگ ۳۳ روزه یک سری از بازسازیها در سیستم برق و غیره را ایران کمک کرد. گاهی دولتهای آنها جوری هستند که همکاری خیلی سریعی انجام نمیدهند و شاید هم تحت فشار هستند.
المنار: آیا فشار سیاسی در کار است؟
لاریجانی: شاید
المنار: این فشار را چه کسانی وارد میکند؟
لاریجانی: خودتان میدانید. همانهایی که نخست وزیر را گرفتند در آنجا و مدتی حبسش کردند. به هر حال از این کشورها هستند که مشکل ایجاد کنند ولی در این قضیه ما همیشه آماده هستیم.
المنار: آیاپیش بینی میکنید روند تقویت مناسبات شتاب پیدا کند؟
لاریجانی: امیدواریم. من خوش حال شدم وقتی که شنیدم دولت در حال تکمیل شدن و حل مسائل است اگر بشود حتماً درهای ایران باز است و ما لبنان را یک کشور عزیز و مهمی میدانیم و همیشه چه در گذشته که نخست وزیرهای مختلف بودند، میآمدند ایران و یا ما میرفتیم همیشه هم بهشان گفتیم. همکاری هست ولی خیلی بیشتر از این میشود همکاری کرد و از همه ظرفیت استفاده نشده است.
المنار: آقای دکتر میخواهیم در مورد روابط ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله امارات، سعودی، بحرین و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس سخن بگویم، روابطی که میتوان آن را روابط تیره خواند؟ دلیل تیرگی این روابط چیست؟ این مسئله چگونه پدیدار گشت؟
لاریجانی: از نظر ایران ما هیچ مشکلی با این کشورها نداریم؛ حتی با سعودیها؛ عربستان هم به هر حال یک کشور اسلامی است و ما نمیخواهیم تضادی بین ما و آنها باشد یا حتی امارات و یا بحرین. من خودم سالها پیش به این کشورها رفتم و با مسولان آنها هم صحبت کردم؛ خیلی میتوانیم با هم کار کنیم. آن زمان که ملک عبدالله بود روابط خیلی بهتر بود؛ بنابراین سیاست جمهوری اسلامی تغییری نکرده است و ما چون آنها را ظرفیتهای عالم اسلامی میدانیم دلیلی بر اینکه تنازعی داشته باشیم نداریم.
مشکل سر چی هست؟ مشکل بر سر کارهای غلطی هست که اینها گاهی انجام میدهند و دلشان میخواهد ما همراهی کنیم. ما که در راه غلط نمیتوانیم همراهی کنیم. مثلاً میروند و به یمن حمله میکنند. خب حمله به یمن یک کاری جنایتکارانه است و ما نمیتوانیم آنها را همراهی کنیم. ما مخالف این کار هستیم. یا مثلاً در بحرین رجال آنجا را میگیرند و زندانی میکنند؛ برای رهبران آنجا ایجاد مزاحمت میکنند. خب این غلط است. من سالها پیش که با امیر بحرین صحبت میکردم میگفتم که ما قبول داریم که شما اگر یک رفتار دموکراتیکی داشته باشید و همه گروهها نقش داشته باشند در آنجا، ما قبول داریم که یک دولت وحدت ملی داشته باشید. مثل کاری که در عراق هست. یکی زمان علی عبدالله صالح در یمن بود و او هم درگیر بود با گروههای دیگر؛ من یک جلسه طولانی با او داشتم و او گله میکرد از بعضی مواضع رسانهای ایران و یا برخی از گروههای آنجا و من به او توضیح دادم که ما واقعاً هم به وحدت داخلی یمن اعتقاد داریم و هم اینکه همه گروهها سهیم باشند. و خیلی خرسند هم شد او ولی بعدش عمل نکرد معلوم بود که یک عامل دیگری نمیگذاشت که این کار انجام شود.
مشکل بنابراین بر سر یک سری رفتارهای غلط است. یا همین کاری که دارند انجام میدهند و خودشان را میمالند به اسرائیل که یک کاری انجام دهند، خب این خیلی غلط هست. وزن خودشان از بین میرود. خب اینها یک کشور اسلامی هستند و آدم دلش میسوزد. به هر حال ملتشان یک ملت مسلمان هستند و خودشان حاکم بر یک کشور اسلامی هستند چرا انقدر خودتان را خاضع میکنید در مقابل اسرائیل؟ مگر اینها کی هستند؟ چرا انقدر خودتان را ذلیل میکنید؟
المنار: به نظر جنابعالی چرا برخی کشورهای عربی اقدام به عادی سازی روابط بارژیم صهیونیستی کرده اند؟
لاریجانی: این همان نکتهای هست که من عرض کردم. طرحی بزرگ آمریکا و اسرائیل داشتند برای منطقه و شکست خورد و حالا آمده اند یک هراسی را در دل اینها انداختند که یک فرمت جدیدی تحت عنوانهای مختلف با دو انگیزه درست کردند؛ یکی اینکه آنها را زیر سیطره خودشان قرار بدهند و اسرائیل را از آن سیلی ای که خورده است نجات دهند و نکته دوم چپاول. زیرا میدانند که این کشورهای عربی خیلیهاشان پول دار هستند و در این دعوایی که راه انداختند پولهای اینها را میگیرند بعد آنها را به جون هم میندازند و تحقیرشان هم میکنند. در این مدت پولی که ترامپ از عربستان گرفت به نظرم بی سابقه هست. تحت عنوان بازسازی زیر ساختها یک جور، سلاح فروختن جور دیگر و بعد چه جور تحقیر آمیز حرف زد؟ گفت اگر ما دستمان را دو هفته از پشت شما برداریم تو ریاض هم فارسی حرف میزنند. این مرض در دلش افتاده بود. هم تحقیرشان کرد و هم تهدیدشان کرد.
المنار: جنابعالی فرمودید که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از اختلافات میان ایران و عربستان سو استفاده میکند.آیا برای گشودن کانال گفت و گو با سعودی تلاشی کرده اید، با توجه به اینکه شما حامی گفت و گو هستید، آیا برای اینکه جلوی سو استفاده آمریکا از این اختلاف را بگیرید، کاری انجام داده است.
لاریجانی: ما همیشه برای گفت و گو با کشورهای منطقه آماده ایم و هیچ مشکلی نداریم و معتقدیم که با گفت و گو میشود مسائل را حل کرد. اشکالی هم ندارد که ما باهم در جاهایی اختلاف نظر داشته باشیم ولی دلیلی ندارد که دشمنی کنند و این کار به ضرر خودشان است. مثلاً این کارهایی که امارات میکند برای چی هست؟ چه خاصیتی داشته؟ به ضررشان هست. کشوری که از آنجا به اینجا میآید، همیشه اینجا نیست. از نظر ایران درهای گفت و گو همیشه باز است و ما مشکلی نداریم. مشکل مسیرهایی هست که اینها رفتند ولی اگر مذاکرهای میخواهند بکنند مانعی وجود ندارد.
المنار: آخرین تماس ایران باسعودی کی بوده؟
لاریجانی: ما در سالهای اخیر گفت و گویی نداشتیم. از بعد از تغییراتی که در عربستان سعودی رخ داد یک مسیر دیگه ای را رفتند. قبل از آن در زمانی که ملک عبدالله بود و آقای مقرن ولیعهد بود ما با آنها ارتباط داشتیم، همکاری داشتیم، گفت و گو داشتیم، رفت و آمد داشتیم ولی از موقعی که این نسل جدید آمدن روی کار راه دیگه ای رفتند و ما با آنها ارتباطی نداریم.
المنار: جنابعالی بر این باورید که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان تمامی درهای گفت و گو را بسته است؟
لاریجانی: بله؛ ما هیچ مذاکرهای با آنها نداریم و این به خاطر همین رفتارهاشون هست. البته ما مشکلی نداریم با آنها و فقط بحث سر رفتارهای آنهاست. هر روز یک مسئله جدید ایجاد میکنند؛ دشمنی میکنند و اشتباه میکنند.
المنار: برخی کشورهای عربی نسبت به ادعاهای مربوط به تلاش ایران برای سیطره بر منطقه و تقسیم نفوذ نگران هستند؟ به چه شیوهای میتوان این نگرانی را زدود؟
لاریجانی: ما این را بارها گفتیم و من فکر میکنم که این یک بهانه است. ما دنبال امپراطوری نیستیم؛ اینکه یکی از شاهها مطرح کرد که ایران دنبال این هست که هلال شیعی درست کند؛ اینها بیماری است. ما که از حماس حمایت میکنیم آیا حماس شیعه هست؟ یا جهاد اسلامی شیعه هست؟ در عراق که کردها با ما ارتباط دارند و سنیها هم ارتباط دارند و شیعهها هم ارتباط دارند. در سوریه مگر اینها شیعه هستند؟ خب در سوریه شیعه هست، سنی هست، علوی هست. ما با همه آنها کار میکنیم. در خود لبنان؛ ما هم با حزب الله کار میکنیم هم با اهل تسنن هم با مسیحیها. دیگر چه جوری باید کار کنیم؟ این حرفایی که میزنند بهانه است. ما کجا رفتیم و به یک کشوری تجاوز کردیم؟ در این ۴۰ سال ما به کشوری تجاوز کردیم؟ همین کشورهایی که امروز این حرفا را میزنند پشت سر صدام قرار گرفتند و به ما تجاوز کردند. یک کمی خجالت هم باید بکشند. کی ما به کشوری تجاوز کردیم؟ کی ما خواستیم به کشوری تحمیلی بکنیم. زیرا روحیه استکباری با مرام و استراتژی انقلاب اسلامی نمیخواند. من قاطعانه میگویم که ایران دنبال این حرفایی که میگویند دنبال هلال شیعی و اینها هست، نیست و حرفا فقط مسئله ایجاد کردن است. ما نه با مصر مشکل داریم؛ من خودم چند بار به مصر سفر کردم و با آنها صحبت کردم و خودشان هم میدانند. چه زمانی که عمر سلیمان بود مسول امنیتشون بود؛ مبارک بود؛ و با برخی از شیوخشون آقای احمد طیب بود و اینها میدانند که مواضع ما سلطه طلبی نیست. ولی دوست داریم با همه کشورهای اسلامی ارتباط وجود داشته باشد به خاطر اینکه تجمیع قدرت شود. این حرفایی که میزنند دروغ است و به نظرم کسایی که این را القا میکنند در دام افتادند. همین الان هم میگیم ما نه نگاهی به سرزمین کشورهای اسلامی داریم؛ چه امارت چه بحرین چه سعودی؛ و نه قصد دخالت در کار آنها را داریم. بلکه به عکس ما معتقدیم که این کشورها میتوانند توان بیشتری را برای عالم اسلامی خلق کنند. ما هیچ دلیلی بر تضاد نمیبینیم. این هم ممکن هست که ما با برخی از کارهای آنان مخالف باشیم ولی فایده گفت و گو کردن این هست که میتوانیم بهم نزدیک بشویم.
المنار: برخی کشورهای عربی از پرونده موشکهای بالستیک و پرونده هستهای ایران ابراز نگرانی میکنند و نسبت به ایران خصومت میورزند.
لاریجانی: خودتان حس میکنید این حرفا درست هست؟ سلاح هستهای رو اسرائیل دارد؛ از اسرائیل نمیترسند و بعد از برنامه هستهای ایران میترسند؟ ما چند بار باید بگیم که برنامه هستهای ما صلح آمیز هست؟ مگر آژانس نظارت نمیکند؟ آن وقت ۲۰۰ عدد کلاهک هستهای را اسرائیل دارد و از آن نمیترسند. این معلوم هست که دروغ هست و مانند همان هلال شیعی هست که میگویند. موشک را ایران دارد و ما نفی نمیکنیم. همان قدر که به صراحت میگوییم ما سلاح هستهای نداریم و قبول هم نداریم همان قدر هم میگوییم که موشک داریم و سلاحهای دیگر هم داریم ولی برای دفاع از خودمان هست. ما هیچ وقت سرزمین یک کشور اسلامی را نمیخواهیم که در تیررس قرار دهیم. ولی اگر یک زمانی صدامی به وجود آمد که آن همه موشک به شهرهای ما زد باید بداند که ایران دیگر آن ایران نیست. ما یک تجربه داریم و لمس کردیم. در جنگ با صدام چقدر به دزفول موشک زدند؟ چقدر به تهران زدند؟ چقدر به شهرهای دیگر زدند؟ چه کسی به آنها سلاح میداد؟ ایران بعد از یک تجربه به این رسید ولی ما هدف و سمت و سویی نداریم به کشورهای اسلامی.
المنار: در داخل ایران از ابتدای توافق هستهای (برجام) یک عدهای معتقدند که نیروگاه اراک تعطیل شد و عملیات غنی سازی و تحقیق و توسعه متوقف شد و در مقابل تحریمها اضافه شد، نظرجنابعالی راجع به این موضوع چیست؟
لاریجانی: حرف دقیقی نیست و همه بحث هم این نیست. در توافق هستهای، ایران غنی سازی خود را در حال ادامه دادن است. ما الان سانتریفیوژ هایمان در حال غنی سازی هستند. این یک. دو اینکه تحقیق و توسعه ما در حال انجام شدن است و ما دستاوردهای خیلی خوبی در این زمینه در چند سال اخیر داشتیم و سانتریفیوژهای جدید با ظرفیتهای بالاتر درست کردیم. بنابراین تحقیق و توسعه هم متوقف نشده است. در مورد اراک یک مدل دیگری برای آن کار طراحی شد. بله البته یک توقفی پیدا کرده ولی آن کار برای مدل و طراحی جدیدی است.
ببینید وقتی که توافق هستهای شد یک چیزایی ایران داد و یک چیزهایی را هم گرفت. سوال این هست آیا از نظر دانش هستهای توقفی در کار ما انجام گرفت؟ من قاطعانه میگویم که این نیست. ما با توجه این توافق را انجام دادیم. این طور نیست که ما نقصی در دانش هسته ایمان به وجود بیاید.
اما اینکه آنها زیر توافق زدند بله درست است. آمریکاییها توافق را خواستند بهم بزنند و از آن خارج شدند و بنابراین به تعهدات خودشان هم عمل نکردند. بعد از اینکه این موجود جدید رئیس جمهور شد این کار را انجام داد. ببینید این یک نکته مهمی است. وقتی که ما یک راهی را به هر دلیلی و با استدلال میپذیریم و یک عنصری میآید یک گوشه آن را بهم میزند ما نباید در اصل راهمان تردید کنیم؛ یک عنصری آمد و این را بهم زد. مثل این میماند که ما انقلاب کردیم و انقلاب اسلامی یک جهت گیری درست بود برای ایجاد دموکراسی، رفاه مردم و استقلال کشور؛ حالا صدام آمد و تجاوز کرد به بهانه آنکه اینجا انقلاب شده است ما که نباید از اصل انقلابمان پشیمان بشیم بلکه باید آن متجاوز را سر جای خود بنشانیم. در این مسئله هم همین طور هست؛ ما احساسی تصمیم نگرفتیم در مسئله هستهای بلکه با دقت تصمیم گرفتیم؛ اما یک عنصر مزاحمی آمد و معاهده را خواست بهم بریزد. او تخلف کرده است. ما در شرایط فعلی باید با توجه مجمع الشرایط خودمان تصمیم بگیریم. لذا من این استدلال را دقیق نمیدانم و بله میدانم که در ایران هم گاهی اوقات این حرفا را میزنند.
المنار: توافق هستهای از مجلس شورای اسلامی ایران رأی گرفت و در آن به تصویب رسید؟ اما پس از خروج دولت آمریکا از برجام چرا ایران مقابله به مثل نکرد؟
لاریجانی: ما در مسائل مختلف برحسب شرایط و ارزیابی درست، عمل میکنیم. آن چیزی که برای ما مهم هست منافع ملت هست. بنابراین ممکن هست آنها جایی کاری بکنند و ما جای دیگر جواب آنها را بدهیم. دلیلی ندارد که مثل آنها عمل کنیم. پس ما در هر شرایطی ارزیابی و بررسی میکنیم که چگونه مقابله کنیم و ما این کار را کردیم و روی آن فکر کردیم.
المنار: ایران به چه شیوهای با تحریمهای اقتصادی اعمال شده از سوی دولت آمریکا، مقابله خواهد کرد؟ با توجه به خروج آمریکا از برجام ایران به چه شیوهای با این تحریم مقابله میکند؟ میزان تأثیرگذاری این تحریمها چگونه است؟
لاریجانی: بله آنها کاری که کردند این بود که تحریمهایی را علیه ایران دنبال میکنند و لابی میکنند با کشورها و شرکتها و یک لشگری را راه انداختند و در دنیا میدوند. من فکر میکنم در جمهوری اسلامی یک سرمایه بزرگ هم نیروی انسانی خوب است و هم منابع انرژی خوب و در این سالها هم صنایع ایران هم در زمینههای مختلف خیلی رشد خوبی کرده است. این یک نکته است. ایرانی نیست که اگر یک کشوری اخمی کند شرایط اقتصادیش خیلی بهم بریزد. تأثیر دارد البته چون اقتصاد در دنیا بهم مربوط است و به هر حال بی تأثیر نیست.
نکته دوم این هست که رفتار آمریکا به قدری مبتذل بوده است که خیلی از این کشورها رفتارش را قبول ندارند و دنبال این هستند که با ایران همکاری داشته باشند. این معاملات تجاری که ما داریم انجام میدیم را با کی انجام میدیم؟ با اجنه که انجام نمیدهیم. با همین کشورهای منطقه و کشورهای بزرگ داریم انجام میدهیم. بنابراین این طور نیست که همه کشورها مطیع آمریکا باشند. بله مزاحمت دارد ایجاد میکند؛ این هست؛ تأثیر بر اقتصاد ما هم گذاشته است و در برخی چیزها هم مشکلاتی ایجاد کرده ولی به معنای این نیست که نمیشه ادارش کرد. لذا داریم سازوکارهایی را درست میکنیم که این موضوع را اداره کنیم.
المنار: با گذشت ۹ ماه از این رخدادها، اروپا به تازگی از یک طرح پولی خبر داد که برخیها آن را صرفاً مقدمه یک طرح پولی خواندند، هنوز این طرح شکل اجرایی به خود نگرفته است؟ همچنین برخی مسئولان میگویند که طفره رفتنهای اروپا به طفره رفتنها در جریان قرارداد سعدآباد (سال ۲۰۰۲) شباهت دارد، نظر جنابعالی در این زمینه چیست؟
لاریجانی: بله. معطل کاری کردند و این درست است. در همان موقعی که آمریکاییها خارج شدند اروپاییها رهبرانشان تماس گرفتند و گفتند که شما یک مدت فرصت بدهید تا ما راه حلی پیدا کنیم و زمان برد. این دو علت دارد و من نمیخواهم همه آن را سو ظن داشته باشم. ولی آنها یک دلایلی میاورند که شرکتهای ما با آمریکاییها کار میکنند و تحت تحریم قرار میگیرند و غیره ولی یک سازوکاری را برای همکاریهای اقتصادی با ایران فعلاً فراهم کردند. الان هم در حال مذاکره با وزارت خارجه هستند برای همکاری اقتصادی در بخشهای مختلف، این مؤسسه مالی بتواند کار کند. در اینکه یک قدری معطل کردند تردیدی نیست ولی اینکه آیا این سازوکار را میتواند کار کند باید ظرف ماههای آینده ببینیم. الان من نمیتوانم هیچ جواب روشنی به شما بدم به خاطر اینکه نمیدونیم این سازوکار چقدر کارایی دارد. اگر سازوکار کار کند نه مثل آن نیست و میتواند کار کند و به نفع اروپاییها هم هست ولی این را باید یک زمانی بدهید تا ما بتوانیم جواب آن را به شما بدهیم.
المنار: در کنار این چالشها، ایران با برخی چالشهای امنیتی مواجه است، این مساله به تازگی در جریان حملات مسلحانه زاهدان و قبل از آن در اهواز و قبل از اقدام تروریستی در مجلس نمود یافت، به چه شیوه با این اقدامات مقابله میکنید؟ حال آنکه مقام معظم رهبری درباره طرحهای دشمنان برای امسال هشدار داده بود؛ به نظر میرسد که ایران تابستان داغی را پیش رو خواهد داشت.
لاریجانی: شما نباید توقع داشته باشید که وقتی که با تروریستها مواجه و درگیر میشوید و اینها کمرشان شکسته میشود دوتا کار انفجاری هم انجام ندهند. این به نظر من روشن است که وقتی که ایران به عراق و سوریه کمک کرد که تروریستهایی را که آنجا لانه کرده بودند از بین بروند این طبیعی هست که یک کار شیطنت آمیز نیز انجام بدهند. این یک نکتهای هست که باید توجه کرد. این کارها مزاحمتهای خرد است. اینکه دو نفر بیایند در مجلس تیراندازی کنند این خیلی ارزش امنیتی زیادی ندارد و خب البته یک هوشیاری را برای ایران به وجود آورد. یا اینکه یک کار انتحاری را بیایند در زاهدان و در بغل یک اتوبوس انجام بدهند ارزش امنیتی پایینی دارد و یک کار سبکی است ولی به هر حال معلوم هست که یک جریانی دارد این کارها را انجام میدهد. میخواهم بگویم وزن این کارها در مقابل کاری که جمهوری اسلامی کرد و ریشه آنها را در منطقه زد خیلی نازل است.
نکته دوم این هست که در این چند سال اخیر برخی از کشورها شروع کردند به این گروهها تروریستی مجدداً کمک کردن. آن کاری که سالها پیش کرده بودند و بعد به جان خودشان افتادند را الان دوباره شروع کردند. ما با اینها برخورد خواهیم کرد. الان اشراف اطلاعاتی به وجود آمده و این گروههای تروریستی فکر نکنند که زیرضربه قرار نخواهند گرفت.
المنار: مشخصاً این کشورها کدامند؟ میتوانید یک مثال بیاورید؟
لاریجانی: همین سعودی و اینها هستند. معلوم هست و ما اطلاعات داریم که اینها در حال کمک کردن به تروریستها هستند. برخی دیگر هم البته هستند. لذا این طوری نیست که اینها بتوانند حرکت زیادی انجام بدهند. این نکته را هم اضافه کنیم که اینها خیلی هم ضربه خوردند در این مدت. یکیشان مثل زاهدان درآمد ولی چندتا ضربه جدی تر را خوردند.
المنار: آیامواردی بوده؟
لاریجانی: بله مواردی بوده که با رهبرانشون برخورد شده و دستگیر شدند. مواردی متعددی بوده. اطلاعات دارم ولی حالا لزومی نداره ریزه کاریها را مطرح کنیم. این حوادثی هم که رخ داد بدون پاسخ نمیماند و روی آن دارد کار میشود منتهی مسئله این هست که باید حد و اندازه این را ببینیم. این یک مشکل مهم امنیتی نیست ولی نشان دهنده عزم یک سری از کشورها برای مزاحمت است و بنابراین هوشیاری در نیروهای مسلح و امنیتی به وجود آمده است.
المنار: تمام تهدیداتی که ایران در گسترههای امنیتی و اقتصادی با آنها مواجه است، زیر سر آمریکا میباشد، هدف از این تهدیدات یا ساقط کردن نظام است و یا رام کردن ایران از رهگذر گفت و گو غیرقانونی. به نظر میرسد که برخی کشورهای منطقه و غربی دست به میانجیگری هامی زنند، این میانجیگریها حامل پیامهایی است و منویات آمریکا در زمینه ورود به فاز گفت و گو با ایران را به تصویر میکشد، شروط و خواستهای ایران برای ورود به این گفت و گو چیست؟
لاریجانی: من فکر میکنم مذاکره با آمریکا با وضعی که اینها دارند اصلاً معقول نیست. بله بودند کشورهایی که در این زمینه صحبت کردند. ولی وقتی ما مذاکره میکنیم و به نتیجه میرسیم بعد این آقای ترامپ به سادگی میآید و آن را از بین میبرد چه خاصیتی دارد؟ مگر ما ۲ سال مذاکره نکردیم؟ به نظرم اینها باید اول مشکلشان را با خودشان حل کنند که اصلاً تو صحنه بین المللی چطور میتوانند ظاهر شوند. مشکل فقط ما نیستیم. مگر با چین دارند درست عمل میکنند؟ یا با روسیه توافقاتشون رو بهم نزدند؟ حالا با ترکیه فردا با پاریس و یا جاهای دیگر. به نظر من با یک کشوری که هیچ احساس مسولیتی نمیکند در حل مسائل، مذاکره کردن مفهومی ندارد.
المنار: به نظر میرسد که رئیس جمهور آمریکا با ارائه طرح موسوم به "معامله قرن" و انتقال سفارت آمریکا به قدس بی وقفه در جهت حمایت از رژیم صهیونیستی تلاش میکند، وی علاوه بر آن خودش را نامزد انتخابات آتی اسرائیل معرفی میکند، زیرا گمان میکند اکثریت آرا را به دست میآورد، آیا به نظر جنابعالی آمریکاییها با زبان نگرانی اسرائیلی سخن میگویند؟
لاریجانی: این روزها آمریکاییها حرفای بی حساب و کتاب زیاد میزنند و من فکر میکنم منشأ آن این هست که تشخیص درستی از اوضاع مخصوصاً در منطقه ندارند. همین حرفی که اخیراً آقای ترامپ گفته به نظرم خیلی نزول کرده جایگاه آمریکا. اینکه من در اسرائیل کاندید بشم و فلان بشم این دیگر عزتی برای ملت بزرگ آمریکا نیست و خودش را در این حرف نازل کرده است. این نشان میدهد که رهبران آمریکا یک بهم ریختگی سیاسی پیدا کردند و قواعد سیاسی را بهم ریخته اند. ما تا قبل فکر میکردیم فقط در بیرون این طور هست اما الان میبینیم در داخل هم بهم ریخته هستند. همین حرفا یعنی نزول جایگاه سیاست در آمریکا. لذا من فکر میکنم مسئله آمریکا در منطقه مسئله رو به افولی هست و علیرغم اینکه میروند و راه میوفتند و مذاکره میکنند و اتحاد درست میکنند ولی خود همین کشورهایی که با اینها کار میکنند و پایگاه میدهند وقتی ما باهاشون صحبت میکنیم خیلی نگران آمریکا هستند. من نمیدانم که آمریکاییها این را حس کردند یا نه. من خودم با یکی از کشورهای منطقه که خیلی با آمریکا رفیق هست و پول زیادی هم بهش میدهد من باهاش صحبت میکردم صراحتاً میگفت که ما از آمریکاییها بیشتر میترسیم تا از دشمنانمون. ولی در ظاهر میگویند که ما همکار با آمریکا هستیم.
المنار: رژیم صهیونیستی ایران را به بی ثباتی منطقه متهم کرده است، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی هر وقت در مورد ایران سخن میگوید این کشور را تهدید میکند، وی به تازگی از مسکو اعلام کرد که هرگز به ایران اجازه نخواهد داد که به حضور خود در سوریه و عراق و لبنان ادامه دهد، احتمال رویارویی ایران و رژیم صهیونیستی را چگونه پیش بینی میکنید؟
لاریجانی: هیچ کاری نمیتوانند بکنند. ما اگر با مردم عراق همکاری داریم لشگری مگر فرستادیم؟ چه جور میخواهند با ما مقابله کنند؟ ما در سوریه کمک کردیم به دولت سوریه ولی کاری که سوریه علیه داعش انجام داد رو لشگر این کشور انجام داد. ما کمکشان کردیم فقط. یا در لبنان. این حرفا شعار است؛ من فکر میکنم که مشکل اسرائیل الان این هست که پرستیژش از بین رفته و با این حرفا میخواهد آن را بازسازی کند. منتهی اشکال بر سر بعضی از این کشورهای عربی هست که دولا شدند تا اسرائیل روی آنها سوار شود و این پرستیژ را به آنها میدهند. وگرنه معلوم هست که این حرفا حرفای نارسی هست.
مثلاً میخواهند چیکار کنند علیه ایران؟ الان آقای روحانی رفتند در عراق و عشایر عراقی و مردم و احزاب عراقی با ایشان رفتار خیلی خوبی کردند حالا اسرائیل میخواهد با این چیکار کند؟ آیا ما لشگری آنجا داریم؟ نه. ما دنبال این هم نیستیم. ما الان لشگری داریم در لبنان؟ نه. حزب الله که در آنجا هست از مردم لبنان است. اسرائیل کاری کرد که مردم لبنان مجبور شدند مقاومت ایجاد کنند. وقتی اسرائیل میآید و ۲_۳ روزه بیروت را میگیرد باید آن روز فکر آن را میکرد که این جوانهای رشید لبنان روزی سازمانی را درست میکنند که بیاید و جلوی اینها را بگیرد تا دیگر جرئت نکند که تا بیروت بیاید. بله ما حمایت کردیم ولی چرا آن به وجود آمد؟ بعد از بمبارانهای اسرائیل که مکرراً لبنان را هدف قرار میداد و بعد هم لشگر کشی کردن به بیروت آن وقت بود که هسته حزب الله تشکیل شد. ما که آن را به وجود نیاوردیم ما که آدم نفرستادیم. خود مردم لبنان به این نتیجه رسیدند که راهی جز این ندارند.
به نظر من اینها فقط حرف هست. مشکل این هست که در آن طرحی که داشتند شکست خوردند و حالا دنبال کسب پرستیژ هستند وگرنه اسرائیل واقعاً کوچکتر از این حرفا هست و من واقعاً تعجب میکنم از بعضی از این کشورهای عربی که دنبال یک تفاله سیاسی در منطقه افتادند و انقدر مقابل او خاضعانه عمل میکنند.