پا را قلب دوم انسان می‌نامند و به تبع کفش به عنوان محصولی که قلب دوم را پوشش می‌دهد از اهمیت بسیار قابل توجهی برخوردار است.
به تعبیری، استفاده از کفش مناسب و استاندارد، یک مولفه و عنصر حائز اهمیت برای سلامت انسان به شمار می‌رود و در صورت استفاده از کفش نامناسب، ظهور برخی نارسایی‌ها در سلامت انسان دور از انتظار نخواهد بود.
فارغ از مبحث سلامت انسان، به هر حال، کفش بخشی از پوشش انسان به شمار می‌رود و با توجه به سنت دیرین نونوار کردن البسه در سال جدید و خرید پوشاک نو در روز‌ها و هفته‌های منتهی به پایان سال، بازار کفش با رونق هر چه بیشتری همراه می‌شود، اما در سال جدید، شرایط حاکم بر این بازار، متفاوت از سال‌های گذشته به نظر می‌رسد.
اساسا تولید کفش در ایران به‌ویژه کفش دست دوز سبقه و سابقه‌ای طولانی و کهن در این مرز و بوم دارد و در این میان تبریز به عنوان یکی از کانون‌های اصلی تولید کفش ایرانی، مطرح بوده، به تعبیری اطلاق عنوان سوغاتی تبریز، به کفش تبریز، دور از واقعیت نیست، اما بروز برخی مشکلات در سالیان اخیر همچون قاچاق و اضافه و انباشته شدن، مشکلات نوظهور دیگر شرایط پیچیده‌ای را برای کسب و کار توزیع کنندگان و به تبع تولیدکنندگان کفش رقم زده است.
ارزش قاچاق کفش در ایران، ۵۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود
پدیده قاچاق را می‌توان یکی از آفات خانمانسوز عرصه تولیدی، صنعتی و اقتصادی کشور قلمداد کرد، پدیده‌ای که به لطف تدابیر اتخاذ شده تا حدودی کاهش یافته، اما آنچنان این بیماری مهلک، در بخش‌های مختلف تولیدی و اقتصادی کشور رسوب و رسوخ کرده که با وجود کاهش آن، همچنان اعداد و ارقام تأمل برانگیزی در خصوص قاچاق کالا در لابه‌لای سطور رسانه‌ها دیده و مشاهده می‌شود.
بنابر گزارش‌های موجود، ارزش قاچاق کفش به ایران، نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود و این برای کشوری که در حوزه تولید این محصول توانمند است امری مطلوب به نظر نمی‌رسد.
بدون تردید، در سایه تولید این محصول، فرصت‌های شغلی متعددی ایجاد می‌شود که قاچاق بر روی این فرصت‌های شغلی خط بطلانی می‌کشد و آنها را نابود می‌سازد.
وقتی پوست ایرانی به چندین برابر قیمت به ایران فروخته می‌شود
آنچنان که مطالعات و بررسی‌های موجود نشان می‌دهد، پوست ایرانی، در زمره پوست‌های باکیفیت جهان قرار دارد، پوستی که به واقع بِیس و پایه اصلی تولید چرم محسوب می‌شود، اما برای تولید کیف، کفش و اقلام اینچنینی، صرفا برخورداری از پوست باکیفیت کفایت نمی‌کند، بلکه حصول این امر نیازمند اجرای عملیات دباغی و تبدیل شدن پوست به چرم باکیفیت خواهد بود.
متاسفانه، عمدتا این فرآیند در کشور ایران، به روش سنتی انجام می‌پذیرد و کشور‌هایی همچون ترکیه با بهره گیری از تجهیزات و ادوات پیشرفته، به تولید چرم بسیار باکیفیت مبادرت می‌ورزند و در سایه همین امر، این کشور درآمد بسیاری را کسب می‌کند.
در این میان، کشور مذکور با خرید پوست ایرانی و انجام عملیات دباغی، آن را به چندین برابر قیمت به کشور ما می‌فروشد و این امر، همان ارزش افزوده‌ای است که به عنوان یکی از الزامات توسعه اقتصادی به کرات بر آن تأکید شده و هر صنعتی که به این توفیق نایل شود، به شکوفایی و رونق قابل توجهی دست خواهد یافت.
سعید حیاتی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان چرم طبیعی و چرم مصنوعی و لوازم کفش در گفت‌وگو با رسانه‌ها در این خصوص بیان کرد: برای تولید یک جفت کفش، نزدیک به ۴۰ کالا در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند که از این میزان، ۱۵ قلم از کالا‌های مورد نیاز، وارداتی است.
وی در تشریح علت و ریشه نقیصه اشاره شده (فروش پوست ایرانی پس از انجام عملیات دباغی توسط کشوری همچون ترکیه به چندین برابر قیمت خریداری شده) می‌گوید: تمیز کردن پوست در ایران به دلیل اتکای به شیوه‌ها و روش‌های قدیمی، آلوده شدن آب و خاک را به همراه دارد که علت آن را می‌باید در کمبود امکانات جستجو کرد.
حیاتی افزود: پس از انجام عملیات موزدایی، دباغی بر روی پوست انجام می‌گیرد و طی فرآیندی، پوست به چرم تبدیل می‌شود و به تبع حصول و تحقق حرفه‌ای این امر مستلزم تجهیزات پیشرفته خاص به خود است و به دلیل کمبود چنین تجهیزاتی، پوست باکیفیت ایران پس از تبدیل به چرم، با چندین برابر قیمت به بازار ایران عرضه و باز فروش می‌شود.
مشکلات حوزه تولید کفش به این مساله خلاصه نمی‌شود و باید اذعان کرد بروز نارسایی‌های اقتصادی بر عمق مشکلات و معضلات حوزه تولید کفش افزوده است.
سایه سنگین رکود بر بازار کفش در آستانه شب عید
بابک یزدان‌بین، یکی از توزیع کنندگان باسابقه کفش در غرب استان تهران در تشریح بازار این محصول در هفته‌ها و روز‌های جاری (منتهی به پایان سال) اظهار کرد: متاسفانه شرایط بسیار نامساعدی بر این بازار سایه افکنده است و برای تحلیل شرایط بازار می‌باید به دو نکته توجه کرد.
وی افزود: از یکسو، میزان و ضریب مراجعه کنندگان برای خرید (به نسبت مدت زمان مشابه سال قبل) با کاهش قابل توجهی همراه شده است.
یزدان‌بین بیان کرد: از دیگر سو شاهد مراجعه افرادی هستیم که مصمم به خرید و تهیه کفش هستند، اما کاهش قدرت خرید و افزایش قیمت‌ها، باعث استیصال آنها در خرید محصول مورد نظر آنها می‌شود.
این فعال در حوزه فروش و توزیع کفش تصریح کرد: به صورت سر جمع، میزان مراجعه کنندگان برای خرید کفش، ۷۵ درصد کاهش یافته که این برای شرایط فعلی ما که به دلیل رکود سنگین ماه‌های گذشته مقروض شده ایم، به هیچ عنوان مطلوب و امیدوار کننده نیست.
وی افزود: طبیعتا کاهش میزان مراجعه کنندگان، تنزل فروش را نیز در پی خواهد داشت و وقتی در زنجیره توزیع، عرضه کفش کاهش یابد، ضریب تولید نیز تحت الشعاع قرار می‌گیرد و این موضوع بر کسب و کار واحد‌ها و کارگاه‌های تولیدی اثرگذار خواهد بود.
یزدان‌بین در پاسخ به سئوال خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص میزان افزایش قیمت‌ها و حاشیه سود فعالان این صنف در بازار گفت: به‌صورت میانگین شاهد افزایش ۱۰۰ تا ۱۲۰ درصدی قیمت کفش‌ها به نسبت مدت زمان مشابه سال پیش هستیم و این موضوع در خصوص برخی کفش‌ها پایین‌تر و در ارتباط با برخی از کفش‌های دیگر، به مراتب بیشتر است.
این فعال در عرصه فروش کفش افزود: متاسفانه رفتار و مناسبات بازار و واحد‌های توزیع کننده عمده کفش با فروشندگان خُرد نیز دچار تغییر شده، به نحوی که به مانند گذشته و بصورت استقراضی، کفش به توزیع کنندگان خرد عرضه و تحویل داده نمی‌شود.
وی افزود: بسیاری از فعالان عمده بازار در حوزه توزیع عمده کفش، از پذیرفتن چک اجتناب می‌کنند و به اصطلاح کار یا کفش را مشروط و منوط به پرداخت پول نقد می‌نمایند.
یزدان بین تصریح کرد: اگرچه این موضوع برای ما (به عنوان فروشندگان خُرد) ناخوشایند است، اما به هر ترتیب باید واقع بین بود و این موضوع را پذیرفت آنچنان که شرایط نامساعد اقتصادی بر فعالیت ما تاثیرگذاشته، وضعیت جاری و ساری که شاهد آن هستیم، فعالیت و کار کرد طبیعی فروشندگان و توزیع کنندگان عمده را نیز تحت تاثیر و تحت الشعاع قرار داده است.
وی افزود: اما به هر ترتیب برون داد این شرایط، وضعیت کسب و کار را برای ما نیز سخت و دشوار ساخته و استمرار این وضعیت به تعطیلی بسیاری از صنوف می‌انجامد، آنچنان که در طی ماه‌های گذشته برخی از فعالان این عرصه، عطای فعالیت در این بخش را به لقایش بخشیده اند.
یزدان بین در خصوص میزان حاشیه سود این صنف گفت: به‌صورت میانگین حاشیه سود اعمال شده بر روی کفش‌ها ۲۰ درصد است، اما نمی‌توان این عدد و رقم را با قاطعیت به تمامی مراکز و واحد‌های فروش کفش تعمیم داد.
این فعال در حوزه فروش کفش بیان کرد: اساسا در شرایط موجود، حداقل برای ما امکان اخذ سود بیشتر از مشتری وجود ندارد، کما اینکه با در نظر گرفتن پِرتی کار و کفش‌های تک سایزی که باقی می‌ماند، عملا حاشیه سود اشاره شده با کاهش بیشتر نیز همراه می‌شود.
کمبود مواد اولیه برای تولید کفش، شرایط نامساعدی را در بازار مذکور ایجاد کرده است
یکی دیگر از مشکلات موجود در بازار کفش به کمبود مواد اولیه‌ای همچون زیره‌های (پی یو) و (تِرمو) معطوف می‌شود.
سعید خزائی، از فعالان عرصه فروش و تولید کفش در استان البرز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به مشکل تامین مواد اولیه مورد نیاز برای تولید کفش (همچون زیره پی یو و تِرمو) بیان کرد: به تبع در شرایطی که که مواد اولیه مورد نیاز به تولید کننده نمی‌رسد تولید با کاهش همراه می‌شود و حداقل اینکه امکان تهیه کفش مورد نظر و مورد علاقه متقاضی از او سلب می‌شود.
وی افزود: این موضوع، حتی مدل کفش‌های تولیدی را محدود می‌سازد و عرصه را برای تنوع تولید کفش‌ها تنگ‌تر می‌سازد.
وقتی افزایش قیمت گوشت بازار کفش را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد
اساسا عرصه اقتصاد، حوزه‌ای است که بخش‌های گوناگون آن به مثابه حلقه‌های یک زنجیره، به یکدیگر متصل هستند و هرگونه تحول و تغییر در یک بخش اقتصادی، بخش‌ها و عرصه‌های دیگر را نیز، دومینو وار تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اشاره یزدان‌بین، فعال حوزه فروش کفش به تاثیر افزایش قیمت گوشت بر روی بازار کفش، به روشنی گواهی بر صحت این ادعا است.
وی گفت: بالا رفتن قیمت گوشت و تمایل بخش قابل توجهی از مردم به خرید گوشت‌های وارداتی و یخی، میزان کشتار را تحت الشعاع قرار داده و همین موضوع باعث شده تا پوست مورد نیاز برای تولید چرم نیز با کاهش قابل توجهی همراه شود.
این فعال در عرصه فروش و عرضه کفش در ادامه بیان کرد: برخی از نارسایی‌های اقتصادی هیچ خط و ربطی به تحریم‌ها و مسائل اینچنینی ندارد که موضوع مذکور یکی از مصادیق بَیِن و بارز این امر محسوب می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به برپایی نمایشگاه‌های بهاره به عنوان عاملی دیگر در تنزل و سلب رونق هر چه بیشتر از بازار کفش گفت:به زعم بنده راه اندازی و برپایی چنین فروشگاه‌هایی در مقطعی که قاعدتا می‌باید بیشترین میزان فروش اصناف در آن رقم بخورد، به مصلحت نیست.
یزدان بین گفت: بدون تردید حقوق مصرف کننده و توجه به آن یک اصل مهم و انکار ناپذیر است، مقوله‌ای که با فروش فوق العاده اتحادیه‌ها توسط صنوف و با حداقل سود دریافتی از مصرف کننده محقق می‌شود و بدین ترتیب فروشگاه‌ها و واحد‌های تجاری و صنفی فعال در این حوزه، پیش از این متضرر نمی‌شوند و امید آن می‌رود دستگاه‌های تصمیم گیر با نگاهی کلان و جامع و در نظر گرفتن تمامی جوانبِ این طرح ها، نسبت به راه اندازی نمایشگاه‌های بهاره تصمیم گیری کنند.
