بعد از خروج رسمی ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام) بسیاری از دلسوزان انقلاب این گزاره را مطرح کردند که اروپا در رفتار و اعمال محدودیت علیه ایران تفاوتی با آمریکا ندارد و تنها تاکتیک‌های آن‌ها برای مواجهه با تهران متفاوت است و ضروری است دولتی‌ها برای ادامه برجام امید به اهالی قاره سبز نبندند و کار خودشان را بدون تکیه به بیرون انجام دهند.
گذشته از این‌که قبل از شروع مذاکرات هسته‌ای رهبر معظم انقلاب بارها به مسئولان انذار دادند و سابقه عهدشکنی آمریکا و اروپا را یادآوری فرمودند، با این همه اما مذاکرات شکل گرفت و در ادامه هم خسارتی بزرگ نصیب ملت ایران شد.
مسئولانی که به انذارها و نصایح رهبری انقلاب توجه چندانی نکردند با خروج یک‌جانبه ترامپ از برجام به مذاکره با اروپایی‌ها توجه نشان دادند. با این همه از اردیبهشت امسال تاکنون هیچ‌کدام از وعده‌های اروپا درباره منتفع شدن ایران از مزایای برجام عملی نشد و ایده‌هایی همچون بروزرسانی قوانین مسدودساز اتحادیه اروپا عملاً روی زمین باقی مانده و تنها در حد حرف بیان شد. در آخر نیز موضوع کانال مالی موسوم به اینستکس چندماه سیاست خارجی ایران را معطوف به خود کرد که آن هم در عمل تنها به‌عنوان یک حرکت نمادین محسوب می‌شود و دستکم بر اساس اخبار منتشر شده به مبادله نفت در برابر غذا و دارو کشیده شده است!
به همین ترتیب و با پیش رفتن مذاکرات بین ایران و اروپا باید به یاد آورد که رهبر انقلاب برای ادامه برجام (منحصراً با طرف‌های اروپایی) شروطی را مطرح فرمودند که هیچ‌کدام از آن‌ها تحقق پیدا نکرده است. معظم‌له تصریح فرمودند که ایران آزادانه بتواند نفت خود را بفروشد و از طرفی طرف اروپایی تحریم‌های واشنگتن را نیز به رسمیت نشناسد؛ در صحنه عمل، اروپایی ها
توجهی به این شروط نکرده و دولتی‌ها نیز نتوانستند تضمین عملی از طرف مقابل بگیرند و اوضاع به شکلی کج‌دار و مریز پیش رفت.
همین سهل انگاری‌های نگران کننده حالا باعث شده تا دفتر رهبر انقلاب بخش‌هایی از سخنان ایشان را با اعضای هیئت دولت در تیرماه ۹۷ منتشر کند. سخنانی که قطعاً قابل توجه و تامل برانگیز است.
رهبر انقلاب در این دیدار می‌فرمایند: کار را در محدوده مقدورات کشور با جدیت دنبال بکنید؛ منتظر این و آن نباشید. ما یک روز مشکل اقتصادی کشور را موکول کردیم به برجام، [اما] برجام نتوانست مشکل اقتصادی کشور ما را برطرف کند و به ما کمک قابل توجهی بکند؛ و نتیجه این شد که مردم نسبت به برجام شرطی شدند، که وقتی آن بابا (۱) می‌خواهد از برجام خارج بشود، تا مدّتی که او می‌گوید خارج می‌شوم، ما همین‌طور دچار تلاطم در بازار خواهیم بود؛ ما شرطی شده‌ایم دیگر، مردم را ما شرطی کرده‌ایم. حالا هم «بسته اروپایی»؛ مردم را درباره بسته اروپایی شرطی نکنید.
ایشان در بخش دیگری از سخنانشان می‌فرمایند: بنده یک سینه حرف دارم در زمینه اروپایی‌ها ــ نه به خاطر سیاست‌های امروزشان ــ به خاطر ذات خبیثی که حکومت‌های اروپایی در طول این چند قرن از خودشان نشان داده‌اند؛ خیلی حرف گفتنی اینجا زیاد است، نمی‌خواهیم حالا وارد آن مسائل بشویم. به هر حال، اقتصاد کشور را به بسته اروپایی موکول نکنید. بیاییم کارهایی ما داریم در داخل کشور، این‌ها را باید انجام بدهیم. آن‌ها هم البته باید حتماً آن کار [خودشان] را بکنند منتها ما مشکلاتمان را به آن [بسته] موکول نکنیم.
طبیعتاً عملگرایی دولتی‌ها و گره زدن اقتصاد و معیشت کشور به وعده چند کشور اروپایی و آمریکا خطای راهبردی بسیار بزرگی بود که البته این خطا با اروپایی‌ها هم ادامه پیدا کرده است و حالا هشدار رهبری را نیز صریح‌تر از همیشه کرده است.
انتشار سخنان رهبر انقلاب از آن جهت قابل بررسی است که اکنون حجت بر دولتی‌ها تمام شده است و بر اساس تجارب گذشته، مسئولان دولتی دیگر نباید امور کشور را وابسته به ارتباط با چند کشور خاص کنند.
کشور در طول 6 سال گذشته به‌طور خاص اسیر برجامی مانده است که تنها اقتصاد کشور را به عقب برده و حالا این انتظار از مسئولان و زمامداران امور می‌رود که برای حل مشکلات مردم به ظرفیت‌های درونی توجه کنند و متوجه این مسئله باشند که اروپا هیچ تفاوتی با آمریکا نداشته و عملاً در یک جبهه قرار دارند.
پی نوشت:
۱- ترامپ ، رئیس جمهور آمریکا
