علیرضا شیخ عطار سفیر اسبق ایران در آلمان، در خصوص سازوکار مالی ارائه شده از سوی اروپا موسوم به «اینستکس» و اینکه آیا این سازوکار می‌تواند تامین کننده منافع ایران باشد یا خیر؟ اظهار داشت: در ابتدا بهتر است این مطلب را تاکید کنیم که اروپا پس از جنگ جهانی دوم خود را مدیون آمریکا می‌داند به این نحو که آنها معتقدند آمریکا آنها را از فاشیسم و نازیسم نجات داده است.
وی با بیان اینکه اروپا خاستگاه تمدن غرب است و از آنجا این تمدن و تفکر به دیگر کشورهای آفریقایی و آسیایی منتقل شد، گفت: اروپایی‌ها به طور خاص سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه که فلاسفه و جامعه شناسان آنها پس از دوره رُنسانس، تحول فکری در اروپا ایجاد کردند خود را به درستی مهد تمدن غرب می دانند. بنابراین این طرف دیگر ماجراست که اروپا با این جایگاهی که برای خود تصور دارد، نمی‌تواند بدون قید و شرط خود را تسلیم آمریکا کند و این تضادی را در ارتباط اروپا با آمریکا نسبت به فاکتور اولی که مطرح کردیم، ایجاد می‌کند.
شیخ عطار با اشاره به تشکیل اتحادیه اروپا به منظور استقلال سیاسی و دفاعی آنها از آمریکا افزود: هیچگاه تلاش‌های کشورهای اروپایی در استقلال از آمریکا در ابعاد سیاسی و دفاعی ثمربخش نبوده و تنها جایی که آنها توانستند موفقیتی داشته باشند، موضوع برجام بود، آن هم نه در ابتدای برجام، چراکه در آن زمان هم مسیر با آمریکا بودند و پس از خروج آمریکا از برجام راه این دو از یکدیگر در برجام جدا شد.
معاون اسبق وزارت امور خارجه بیان کرد: اهمیت موضوع برجام برای اروپا صرفا به دلیل حفظ استقلال، هویت بخشی به کشورهای اروپایی و همچنین حفظ امنیت آنها است و نه علاقه آنها برای همکاری با ایران.
وی ادامه داد: اروپا به لحاظ جغرافیایی با خاورمیانه همسایه است و از هر تحولی در این منطقه دچار تاثیر می شود، بنابراین آنها تمایل به حفظ برجام برای تثبیت وضعیت امنیتی خود دارند و نمی خواهند بحران پناهندگی که به دلیل شرایط نابسمان اخیر منطقه گریبان آنها را گرفت، باردیگر در اروپا تکرار شود.
شیخ عطار گفت: به عبارت دیگر اروپا در تضاد استقلال طلبی در برابر آمریکا و مدیون دانستن خود در قبال آن کشور، نسبت به ایران موضعی بینابینی دارد، یعنی هم خواهان حفظ برجام هستند و به همین دلیل به مطالبه آمریکا در جهت خروج از برجام پاسخ منفی می دهند و در عین حال هم می خواهد هزینه تقابل با آمریکا حتی تقابل لفظی با آن کشور را هم نپردازد.
سفیر اسبق ایران در هندوستان در خصوص ساز و کار مالی اعلام شده از جانب اروپا موسوم به «اینستکس» تصریح کرد: ممکن است ما این موضوع را تبلیغاتی بدانیم و بگوییم میان اروپا و آمریکا اختلاف وجود دارد که ما هم از آن استقبال می‌کنیم و می تواند خوب یا بد تلقی شود و نظریات مختلفی در این خصوص وجود داشته باشد، اما باید بدانیم که در این موضوع اختلاف نظر جدی میان اروپا و آمریکا وجود نخواهد داشت.
وی ادامه داد: وابستگی های عمیق اقتصادی و نظامی میان اروپا و آمریکا منجر به این می‌شود که اروپا نه تنها در قبال ایران بلکه حاضر است روابط اقتصادی خود را با همه کشورهای خاورمیانه تحریم کرده تا مبادا در بازارها و بورس نیویورک مورد تحریم اقتصادی آمریکا قرار بگیرد.
شیخ عطار با بیان اینکه اگر گمان کنیم که با اینستکس مشکلات مالی ما حل می شود، اشتباه است چرا که عمده مشکلات اقتصادی ما ناشی از سوء مدیریت داخلی است و بخش کمی از آن به تحریم‌های خارجی بر می گردد، بیان کرد: کم اعتقادی، عدم اجرای مدیریت جهادی در میان مدیران و شاید نفوذهایی که از خارج از کشور اتفاق افتاده بیشترین سهم را در مشکلات اقتصادی ما دارند.
سفیر اسبق ایران در آلمان گفت: در سازوکار مالی ارائه شده از سوی اروپا تقابل چندانی با تحریم‌ها شاهد نیستیم، اروپایی ها خود می گویند این ساز و کار برای معاملات غیر تحریمی آمریکا بنا شده است و موارد دارویی و غذایی و امثال این اقلام را شامل می شود.
وی افزود: ما باید متوجه این نکته باشیم که اقتصاد اروپا اقتصاد آزاد است و اگر شرکت ها و بخش خصوصی آن، به این نتیجه برسند که از ناحیه همکاری با ایران منافع آنها مورد تهدید واقع می شود قطعاً چنین کاری را انجام نخواهند داد.
شیخ عطار در پایان با اشاره به اینکه سازوکار مالی اعلامی از سوی اروپا ناجی اقتصاد ما نخواهد بود، خاطرنشان کرد: موضوع FATF در واقع بحث فنی است و باید دید که آیا ملاحظات و تحفظ ایران در آن مورد اعتبار و مشروعیت قرار خواهد گرفت یا خیر و اینکه در داخل اجماعی در خصوص تصویب و الحاق ایران به آن ایجاد خواهد شد، اما اینکه برخی بخواهند از این ابزار جهت دخالت در امور داخلی ما استفاده کنند قطعاً مناسب نیست و مورد قبول ما قرار نمی گیرد.
