استقلال آموزش و پرورش از بیگانه
علی‌رغم سابقه درخشان و کم‌نظیر ایران در فرهنگ و تمدن، با کمال تأسف باید اعتراف کرد که زمام امور آموزش و پرورش کشور ما در رژیم سلطنتی پهلوی به آمریکایی‌ها سپرده شده بود تا جایی که حتی کتاب‌های درسی دانش‌آموزان توسط انتشارات آمریکایی فرانکلین تدوین، چاپ و توزیع می‌شد. با پیروزی انقلاب اسلامی، مردم آموزش و پرورش را فتح و بیگانگان را بیرون کردند و شمیم استقلال در این وزارتخانه دمیده شد.
دگرگونی الگوها و ارزش‌ها
با فروپاشی رژیم پهلوی، الگوها و ضدارزش‌های تعلیم و تربیت شاهانه نیز فرو پاشید و رویکردها از وابستگی به استقلال، از مادی‌گرایی به واقعیت‌گرایی، از حیاستیزی به ترویج دین و عفاف و از خودباختگی به خودباوری چرخش پیدا کرد. در نتیجه دانش‌آموزانی که پس از پیروزی انقلاب به مدارس راه یافتند، براساس همین تربیت خودباورانه موفق شدند در دوران دانشگاه به عالی‌ترین فناوری‌های علمی روز دست یابند و ایران عزیز را به جرگه کشورهای برخوردار از فناوری هسته‌ای، سلول‌های بنیادی، صنایع فضایی، فناوری نانو، صنایع موشکی و نظامی و نظایر آن وارد سازند.
منزلت اجتماعی معلم
در رژیم استبدادی پهلوی، به تمامی معلمان دستور داده شد یا عضو حزب شاه فرموده رستاخیز شوند یا از کشور خارج شوند. با شروع نهضت اسلامی و نقش‌آفرینی سرنوشت‌ساز فرهنگیان در این نهضت، معلم آزاد شد و منزلت اجتماعی یافت و فرصت پیدا کرد توانایی‌های برجسته خویش را تا عالی‌ترین سطوح، در نظام معلم مدار اسلامی، به نمایش بگذارد و از جمله در مقام ریاست جمهوری، نخست‌وزیری، ریاست قوه‌قضائیه و دیگر عرصه‌های اجرایی و اجتماعی، الگوی تراز مدیریتی را به نام خود ثبت نماید.
وزرای ایرانی!
قبل از انقلاب، پایبندی افراد به فرهنگ اسلامی- ایرانی مانع تصدی مسئولیت‌ها بود و در مقابل وابستگی فکری، اعتقادی و سیاسی به بیگانه موجب تقدم واگذاری سمت‌ها و مقامات می‌شد.
به همین دلیل در رژیم پهلوی صندلی وزارت آموزش و پرورش تکیه‌گاه فراماسونرها، بهایی‌ها، بابی‌ها، توده‌ای‌ها و اعضای سازمان سیا بود. با پیروزی انقلاب، معلمانی از جنس مردم نظیر شهیدان رجایی و باهنر و استاد پرورش، فرصت خدمت‌گزاری در مقام وزارت آموزش و پرورش را یافتند.
رشد چشمگیر سواد
در سال ۱۳۵۷ از هر یک‌صد ایرانی، ۴۷ نفر باسواد و ۵۲ نفر بی‌سواد بودند، یعنی بیش از نیمی از جمعیت کشور را بی‌سوادان تشکیل می‌دادند. دستاورد انقلاب مردم، افزایش تعداد باسوادان به ۸۷ نفر در هر صد نفر است.
دبستان برای همه
در رژیم شاهنشاهی از هر یک‌صد کودک در مقطع دبستان، ۳۸ نفر امکان تحصیل نداشتند. خوشبختانه با پیروزی انقلاب وحمایت مردم از تعلیم و تربیت فرزندانشان، اینک از هر یک‌صد کودک تنها دو نفر به دبستان راه پیدا نمی‌کنند.
پوشش چشمگیر در متوسطه اولدر مقطع راهنمایی (متوسطه اول کنونی) تنها ۲/۳۷ درصد دانش‌آموزان، امکان تحصیل داشتند. با سقوط رژیم پهلوی و حاکمیت و نظام مردم‌سالاری دینی، اینک ۹۲ درصد دانش‌آموزان می‌توانند در دوره متوسط اول ادامه تحصیل دهند.
رشد چهار برابری در دوره دوم متوسطه
در دولت خائن پهلوی‌ها، کمتر از یک‌پنجم جمیعت واجدالشرایط می‌توانستند در دوره دبیرستان تحصیل کنند یعنی ۲/۱۷ درصد آنان. با مردمی شدن آموزش و پرورش پس از پیروزی انقلاب این رقم تا ۸۴ درصد افزایش یافته است. یعنی بیش از چهار پنجم جمعیت واجدالشرایط به متوسطه دوم راه یافته‌اند.
مبارزه با تبعیض دختر و پسر
در دوران حاکمیت پهلوی –که مدعی دفاع از حقوق زنان بود ۳۸ درصد جمیعت دانش‌آموزان را دختران و ۶۲ درصد را پسران تشکیل می‌دادند؛ یعنی ۲۴ درصد تبعیض و اختلاف.
انقلاب که پیروز شد همه برای رفع این تبعیض، تلاش کردند و سهم دختران ۳/۴۸ درصد و سهم پسران ۷/۵۱ از جمیعت دانش‌آموزان کشور است.
مدارس شبانه‌روزی، راهکاری انقلابی
با توجه به گستردگی کشور و پراکندگی روستاها، مدارس شبانه‌روزی تجربه موفقی در ارائه خدمات آموزشی به مناطق محروم بوده است. به همین دلیل پس از پیروزی انقلاب این مدارس، با سرعتی انقلابی گسترش یافت و ۴۷ برابر شد و از ۶۵ مدرسه در سال ۱۳۵۷ به بیش از سه‌هزار مدرسه افزایش پیدا کرد.
نخبه‌پروری
استعداد و نبوغ ذاتی ایرانی‌ها، در رژیم پهلوی، موجب نگرانی اربابان آمریکایی‌اش بود و لذا هیچ اقدامی برای شناسایی نخبگان و رشد استعدادهای آنان در راستای خدمت به منابع ملی، انجام نمی‌شد.
بعد از انقلاب در سال ۱۳۶۶ باشگاه دانش‌پژوهان جوان و در پی آن بیش از ۲۰۰پ ژوهش‌سرای دانش‌آموزی تاسیس شد و ازجمله دستاوردهای این اقدامات، درخشش دانش‌آموزان ایرانی در المپیادهای علمی بین‌المللی و کسب ۶۸۱ مدال رنگارنگ افتخارآمیز برای کشورمان بوده است.
از دانشسرا به دانشگاه
در رژیم پهلوی، دانشسراهای مقدماتی در آموزش و پرورش عهده‌دار تربیت آموزگار بودند و فارغ‌التحصیلان این دانش‌سراها تا سال یازدهم تحصیل می‌کردند و به آنان دیپلم داده نمی‌شد. با پیروزی انقلاب اسلامی، اینک معلمان و دبیران در دانشگاه تربیت معلم (دانشگاه فرهنگیان) وابسته به آموزش و پرورش، موفق به اخذ مدرک کارشناسی و بالاتر می‌شوند.
اعتلای سطح تحصیلات فرهنگیان
در سال ۱۳۵۷ مدرک تحصیلی ۱۲ درصد از فرهنگیان کارشناسی و بالاتر بود. پس از پیروزی انقلاب فرصت‌های فراوانی برای ادامه تحصیل معلمان فراهم شد و در نتیجه همت و علم‌دوستی فرهنگیان اینک بیش از ۷۶ درصد فرهنگیان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر هستند.
گسترش مدارس استعدادهای درخشان قبل از انقلاب تعداد انگشت شماری مدارس استعدادهای درخشان آن‌هم در برخی از مراکز استان‌های بزرگ وجود داشت.
اینک ۶۹۷ مدرسه استعدادهای درخشان در سراسر کشور وجود دارد که فرصت پرورش استعدادهای برجسته نسل آینده را فراهم ساخته است.
محمود فرشیدی
