بر اساس اعلام وزارت بهداشت؛ سرطان ها از جمله مهمترین بیماری های غیر واگیر هستند که به دلیل ماهیت مزمن شان، هزینه های سرسام آور تشخیص و درمان این بیماری ها با اولویت بالا در نظام های سلامت کشورها مورد توجه قرار دارد و سالانه هزاران مورد ابتلا به سرطان در ایران و میلیون ها مورد در جهان رخ می دهد که در صورت تشخیص به موقع و زودهنگام بیماری در مراحل اولیه، درمان آن آسان تر و امکان کنترل و بهبود کامل آن بسیار زیاد است.
وزارت بهداشت از سال 94 برنامه ای برای تشخیص زودهنگام سرطان را به صورت آزمایشی برای سه سرطان مهم پستان، دهانه رحم و روده بزرگ در چهار شهرستان کشور اجرا کرد. تمرکز اصلی این برنامه بر تشخیص زودرس افراد علامت دار و غربالگری افراد پرخطر و با خطر متوسط با به کارگیری هزینه اثربخش ترین راهکارها بود. پس از بازبینی این برنامه در سال 95 و تایید محتوای برنامه ها توسط معاونین وزارت بهداشت در اسفند ماه سال گذشته، توسعه گام به گام برنامه در 50 هزار نفر از جمعیت هر دانشگاه در حال انجام است.
براساس این گزارش، عملیات ساخت 137 مرکز پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان از سال 94 در کشور آغاز شده و ساخت 75 مرکز به پایان رسیده است. برای تجهیز این مراکز از محل گرنت دولت ژاپن، 50 دستگاه ماموگرافی تامین شده و سایر تجهیزات نیز از طریق هیات امنای صرفه جویی ارزی تامین شده است.
همچنین همزمان با افتتاح این مراکز، آیین نامه مراکز ابلاغ می شود تا مراکز با شناسنامه و کارکرد مشخص در نظام سلامت شناخته شوند.
بنابر این گزارش، خدمات این مراکز با پذیرش ارجاع الکترونیک، ثبت در سامانه و با دستورالعمل مشخص ارائه می شوند. خدمات سطح دو سرطان قابل ارائه در این مراکز شامل انجام خدمات تخصصی برای شناسایی زودهنگام سرطان های پستان (ماموگرافی و سونوگرافی)، روده بزرگ( کواونوسکوپی و پولیپکتومی) و دهانه رحم (کولپوسکوپی) و ارائه خدمات مشاوره ژنتیک برای افراد پرخطر است که نه تنها در تشخیص زودهنگام بلکه به پیشگیری از حدود یک چهارم تمامی موارد سرطان در مردان و زنان و 40 درصد سرطان های زنان موثر خواهد بود.
راه اندازی این مراکز تکمیل کننده بخشی از «شبکه ملی مراقبت سرطان» به منظور ارائه خدمات پایه تا پیشرفته در زمینه تشخیص زودهنگام تا درمان سرطان است و با ساخت و راه اندازی مراکز تیپ دو و سه، تکمیل خواهد شد.
در شکل گیری نظام ارجاع و به عنوان حلقه واسط سطح یک و سه، از انجام مداخلات پزشکی بی مورد و هزینه های بیماران و نظام سلامت کاسته می شود و در نهایت با خدمات استاندارد این مراکز و پیشگیری و کاهش بروز سرطان های روده بزرگ و دهانه رحم و تشخیص زودهنگام سرطان پستان، پدران و مادران بیشتری در کنار فرزندان خود زندگی خواهند کرد.
