کاخ سفید در حالی این خبر را اعلام کرد که به نظر می رسد واشنگتن در نظر دارد فراتر از ابزارهای دیپلماتیک مرسوم، از گوایدو حمایت کند.شاید به این دلیل است که روس ها در خصوص مداخله نظامی خارجی در ونزوئلا هشدار داده اند.دولت ایالات متحده روز چهارشنبه خوان گوایدو را به عنوان رئیس جمهوری موقت ونزوئلا به رسمیت شناخت. گوایدو که رئیس پارلمان ونزوئلا نیز هست در میان ده‌ها هزار نفری که در اعتراض به رئیس جمهوری این کشور به خیابان‌های کاراکاس آمده بودند، خود را به‌عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا معرفی کرد. این تصمیم بلافاصله واکنش دونالد ترامپ را در پی داشت و او در بیانیه‌ای، ریاست جمهوری موقت گوایدو را به رسمیت شناخت.ترامپ مدعی شده که در حال بررسی اقدامی علیه ونزوئلا نیست ولی همه گزینه‌ها روی میز است. چندی پس از اعلام پیروزی مادورو در انتخابات، اوایل ماه ژانویه، شورای ملی ونزوئلا که در کنترل مخالفان دولت است، ریاست‌جمهوری نیکلاس مادورو بر آن کشور را «غصبی» و «غیرقانونی» خواند اما گوایدو برای روز چهارشنبه گذشته مردم را دعوت به تظاهرات گسترده علیه مادورو و سلب قدرت از او کرد و یک روز قبلش هم مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا با نوشتن مقاله‌ای در وال استریت ژورنال حمایت ضمنی دولت آمریکا را از اقدام گوایدو در برکناری مادورو و معرفی خویش به عنوان رئیس جمهور موقت اعلام کرد، اقدامی که جنبه عملی به خود گرفت و ترامپ و شماری از دولت‌های منطقه هم فوراً ریاست جمهوری گوایدو را به رسمیت شناختند. گوایدو همان کسی بود که در آغاز ماه ژانویه ۲۰۱۹ به عنوان رئیس مجلس ملی ونزوئلا که کنترل آن در اختیار اپوزیسیون این کشور بود، انتخاب شد اما مادورو از او سلب قدرت کرد.گوایدو که حالا از پشتیبانی آمریکابرخوردار است،گفته حتی حاضر است امکان عفو به مادورو را در صورت کناره‌گیری وی از قدرت، بررسی کند.این موضوع باعث شد تا «نیکلاس مادورو» در سخنرانی در جمع هواداران خود با اعلام قطع روابط دیپلماتیک با آمریکا ،به دیپلمات‌های آمریکایی ۷۲ ساعت فرصت دهد تا خاک این کشور را تَرک کنند. نیکلاس مادورو در این سخنرانی گفت: «هدف آن ها این است که از واشنگتن به ونزوئلا حکومت کنند. آیا شما دولتی دست‌نشانده می‌خواهید که از دستورات واشنگتن پیروی کند؟»همزمان،وزیر دفاع و فرماندهان ارتش ونزوئلا نیز که نقش مهمی در آینده تحولات ونزوئلا دارند، با حضور در برابر دوربین‌ها، از دولت قانونی این کشور حمایت کردند و از مخالفان خواستند از تلاش برای کودتا دست بردارند.
حامیان گوایدو
حالا کشورهای مختلفی در واکنش به ناآرامی های سیاسی در ونزوئلا موضع گیری کرده اند. دونالد ترامپ از اولین کسانی بود که گوایدو را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت شناخت. ماکرون هم بی‌توجه به اعتراضات «جلیقه زردها» درفرانسه، از اعتراضات در ونزوئلا حمایت کرد. دونالد توسک، رئیس شورای اروپانیز در پیامی توئیتری حمایت خود را از دولت موقت اعلام کرد. برخی از کشورهای آمریکای لاتین از جمله برزیل، کلمبیا، شیلی، اکوادور، آرژانتین، پاراگوئه، کاستاریکا، گواتمالا، هندوراس، پاناما و پرو ریاست جمهوری گوایدو را به رسمیت شناختند. کانادا نیز حمایت خود را از دولت موقت گوایدو اعلام کرد.
حامیان مادورو
اما روسیه که یکی از متحدان اصلی ونزوئلا محسوب می‌شود و بزرگ ترین شرکت نفت و گاز روسیه یعنی Rosneft ، سرمایه گذاری وسیعی در این کشور کرده، حمایت خود را از نیکلاس مادورو به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا اعلام کرد.دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین «غصب قدرت» توسط مخالفان را محکوم کرد و آن را «نقض قوانین بین‌المللی» خواند. چین هم اعلام کرد که مخالف دخالت خارجی در تحولات ونزوئلاست. چین با هدف تسریع روند رشد اقتصادی خود، در یک دهه گذشته بیش از ۵۰ میلیارد دلار از طریق قراردادهای نفتی در ونزوئلا سرمایه گذاری کرده است. ایران نیز از دولت نیکلاس مادورو حمایت کرد.ترکیه از مادورو حمایت کرده و به او پیشنهاد کمک داده است. اردوغان به مادورو تلفنی گفت:"برادرم مادورو، مقاومت کن. ما در کنار تو ایستاده‌ایم". مکزیک نیز اعلام کرد که «فعلا» قصد تغییر سیاست خود در قبال ونزوئلا را ندارد. رئیس جمهوری بولیوی هم در یک پیام توئیتری، همبستگی خود را با نیکلاس مادور و اعلام کرد. کوبا، السالوادور و نیکاراگوئه نیز همچنان از نیکلاس مادورو حمایت می کنند.
استدلال گوایدو چیست؟
گوایدو رئیس جدید "شورای ملی" ونزوئلاست یا همان پارلمان یا مجلس قانون‌گذاری این کشور.گوایدو می‌گوید که با تصمیم این پارلمان و بر اساس اختیاراتی که قانون اساسی ونزوئلا به این نهاد داده، مادورو به دلیل آزاد نبودن انتخاباتی که در سال ۲۰۱۸ برگزار شد، مشروعیت قانونی ندارد. او به دو ماده قانون اساسی ونزوئلا استناد می‌کند: مواد ۲۳۳ و ۳۳۳. در ماده ۲۳۳ آمده که شورای ملی می‌تواند رئیس‌جمهور را با رای خود برکنار کند و در چنین وضعیتی، رئیس شورای ملی به شکل موقت ریاست قوه مجریه را بر عهده می گیرد. در ماده ۳۳۳ هم تاکید شده که اگر قانون اساسی کشور زیر پا گذاشته شود، همه شهروندان موظف اند برای برقراری دوباره قانون اساسی بکوشند.شورای ملی ونزوئلا هم دو هفته پیش اعلام کرد که مادورو، مشروعیت ریاست جمهوری را ندارد و او را رسما "غاصب" این مقام توصیف کرد. بر اساس قانون، از آن زمان رئیس شورای ملی باید ریاست جمهوری را نیز بر عهده می‌گرفت تا ظرف ۳۰ روز انتخابات برگزار کند.در این مدت که اعتراض‌ها دنبال می‌شد و عده‌ای هم کشته شدند، یک‌بار خوان گوایدو دستگیر و بعد از چند ساعت آزاد شد تا این که روز چهارشنبه در تظاهرات گسترده مخالفان علیه مادورو، گوایدو اعلام کرد رئیس‌جمهور است.
استدلال مادورو چیست؟
ازسوی دیگر،مادورو می‌گوید که در سال ۲۰۱۸ در انتخابات پیروز شده و در ابتدای سال ۲۰۱۹ (حدود دو هفته پیش) سوگند ریاست جمهوری خورده و به همین دلیل رئیس جمهور است.در پاسخ به شورای ملی و استدلال قانون اساسی هم، مادورو و طرفدارانش می‌گویند که به حکم دیوان عالی کشور، این شورا یا پارلمان ملغی و اختیاراتش به "مجلس موسسان" منتقل شده است.مجلس موسسان نهادی تازه تاسیس است که سال گذشته و در پی یک انتخابات جنجالی دیگر تشکیل شد. مخالفان، آن انتخابات را تحریم کردند و اکثریت آن در دست طرفداران مادورو است. دیوان عالی کشور هم توسط قضات طرفدار مادورو کنترل می‌شود. به همین دلیل مخالفان، آرای این دیوان را که در واقع عالی‌ترین دادگاه کشور است، به چالش کشیده‌اند.
اَبَرتورم؛مشکل ونزوئلا
ونزوئلا ۲۰ سالی است که توسط چپ‌گرایان اداره می‌شود؛ از ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۳ توسط هوگو چاوز و سپس توسط نیکلاس مادورو، از سیاستمداران نزدیک چاوز که توسط خود او و پیش از مرگش برای رهبری این کشور برگزیده شد.بعد از مرگ چاوز، مادورو در نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسید و از آن زمان رئیس‌جمهور است.در این سال‌ها - به ویژه بعد از بحران مالی جهانی - ونزوئلا با یک بحران عمیق اقتصادی، ابرتورم بسیار بزرگ و از دست رفتن واحد پول روبه‌رو است.ابرتورمی که در ونزوئلا رخ داده یکی از موارد استثنایی در تاریخ است و صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که این اتفاق در سال ۲۰۱۹ نیز همچنان با ابعادی بی‌سابقه ادامه خواهد یافت. بر اساس پیش‌بینی این نهاد، نرخ تورم در ونزوئلا در سال جاری میلادی به ۱۰ میلیون درصد خواهد رسید.
حالا چه می‌شود؟
این روزها برای ونزوئلا روزهایی سرنوشت ساز است. این کشور سال هاست که در بحران عمیق سیاسی اقتصادی فرورفته و شکاف‌های قابل توجهی میان نخبگان، طبقه متوسط و شهروندان کم درآمد به وجود آمده است.در عین حال در بحران اخیر، به رغم این که مادورو با چالشی جدی روبه‌رو شده اما طرفدارانش می‌گویند که اقدامات مخالفان، قانونی نیست. در این میان، نقش ارتش و پلیس این کشور که می‌تواند سرنوشت قدرت سیاسی را تعیین کند نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. تا این لحظه، ارتش که چه به لحاظ ایدئولوژیک و چه از حیث منافع اقتصادی پشتوانه اصلی قدرت دولت در تمام این سال‌های بحرانی بوده پشت مادورو را خالی نکرده است. به هر روی،این بحران که از سال ۲۰۱۵ با کسب دو سوم اکثریت مجلس توسط اپوزیسیون و شکل‌گیری یک قدرت دوگانه در صحنه سیاسی کشور ابعاد بی‌سابقه ای گرفته و با کشاکش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای بیشتری در هم تنیده، حالا وارد مراحلی خطیرتر و با چشم‌اندازی مبهم‌تر می شود.
