مرحوم آیت الله سید ابراهیم خسروشاهی عالم ربانی و فیلسوف اسلامی، بهمن ۹۵ دار فانی را وداع گفت. این عالم ربانی، یکی از علمایی بود که پیش از درگذشتش، آنچنان شناخته شده نبود و فقط، عده‌ای معدود، عظمت وجودی ایشان را درک کرده بودند. حجت الاسلام و المسلمین سید محسن ذوالفقاری کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی یکی از شاگردان آیت الله خسروشاهی بود.
در خصوص ویژگی‌های شخصیتی این عالم فقید با حجت الاسلام و المسلمین ذوالفقاری گفتگو کردیم. وی با اشاره به تاکید آیت الله خسروشاهی به موضوع آموزش دین، اظهار کرد: حضرت آیت الله سید ابراهیم خسروشاهی در شهر قم با آیت الله شیخ عباس تهرانی آشنا و به طلبگی علاقه‌مند شدند. پس از آن در محضر مرحوم آیت الله بروجردی، سپس در محضر مرحوم علامه‌ی طباطبایی و در نهایت نزد مرحوم حضرت امام خمینی (ره) در نجف شاگردی کردند.
مسجد، خانواده و مدرسه مثلث تربیت هستند
وی درباره‌ی علم این عالم ربانی بیان کرد: مرحوم آیت الله خسروشاهی را بیشتر به عنوان یک فیلسوف می‌شناختند. آیت الله جوادی آملی که خود از فیلسوفان بزرگ هستند، در خصوص مرحوم خسروشاهی گفتند، با وجود ایشان در شهر تهران، دیگر نیازی نیست که علاقه‌مندان به یادگیری فلسفه به شهر قم بیایند. مرحوم خسروشاهی ابتدا در شمیرانات، سپس در مسجد المهدی امام جماعت بودند. درس‌های فلسفه و منطق را همراه با معارف و اخلاق در حوزه علمیه مروی تدریس می‌کردند. البته پنجشنبه‌ها در منزلشان هم درس اخلاق می‌گفتند.
این شاگر آیت الله خسروشاهی درباره‌ی اندیشه‌ی استاد خود خاطر نشان کرد: آیت الله خسروشاهی اندیشه‌ی خاصی داشتند که ایشان را از دیگران متمایز می‌کرد. مثلا می‌گفتند که جمهوری اسلامی نباید فقط اسم نظام باشد، باید رسم و منش اسلامی را در خود بگنجاند. باید همه‌ی کسانی که در نظام اسلامی زندگی می‌کنند، مردم متدینی باشند. باید خانواده‌ها موضوع تربیت دین را برای فرزندانشان آغاز کنند و در ادامه مدارس و مساجد موضوع تربیت را پیگیری کنند. ایشان معتقد بودند که مسجد، خانواده و مدرسه مثلث تربیت هستند.
حجت الاسلام و المسلمین ذوالفقاری در ادامه به اهمیت فعالیت مسئولان در کلام مرحوم خسروشاهی اشاره کرد و گفت: آیت الله خسروشاهی همیشه می‌گفتند که معلمان ما باید دیانت داشته باشند؛ روحانیان باید ربانی و پدر و مادر‌ها نیز با مسائل دینی آشنا باشند. علاوه بر موارد مذکور مسئولان مملکت باید دین شناس و عامل به دین باشند و هر چیزی را از نگاه دین بررسی کنند. اینگونه نسل‌های مختلف، متدین تربیت می‌شوند.
این کارشناس مذهبی، ادامه داد: استاد ما همیشه می‌گفتند که باید پول به پدر و مادر‌ها بدهیم و آن‌ها را برای شرکت در کلاس‌های آموزشی به مسجد دعوت کنیم. باید از آن‌ها پذیرایی کنیم و به قول خودشان رشوه بدهیم که مطالب دینی را یاد بگیرند. همانگونه که پیامبر (ص) برای ابلاغ مطالب مهم، مهمانی ترتیب می‌دادند و پذیرایی ویژه می‌کردند. منظور استاد این بود که تربیت پدر و مادر‌ها جهت آموزش صحیح بچه هایشان آنقدر اهمیت دارد که باید چنین فضایی را ایجاد کرد و دین را برای نسل‌های آینده ترویج داد. آیت الله خسروشاهی در زمینه‌ی تربیت، بسیار دغدغه‌مند بودند.
وی در ادامه خاطره‌ای از مرحوم خسروشاهی ذکر کرد و گفت: چند سال پیش، قرار بود مسجدی با نام مسجد حضرت فاطمه (س) در نزدیکی محل سکونت ایشان بنا شود. وقتی ایشان متوجه موضوع شدند، به سازنده گفتند سر در این مسجد بنویسید، مسجد و مکتب تربیتی حضرت فاطمه (س). هیچ مسجدی با این عنوان وجود ندارد. ایشان مسجد را مکتب تربیتی می‌دانستند و معتقد بودند که نباید مسجد فقط محلی باشد که یک عده در آن نماز بخوانند و بروند. حتی در خصوص طلبه‌ها می‌گفتند که باید به گونه‌ای تربیت شوند که مربی خوبی باشند. می‌گفتند، امثال آیت الله بهجت‌ها با تربیت دقیق و انس فراوان با قرآن و اهل بیت (ع) بزرگ شدند که به اینجا رسیدند. باید طلاب خود ساخته باشند.
شاگرد مرحوم آیت الله خسروشاهی در ادامه اظهار کرد: استاد ما، همیشه توحید را مد نظر داشتند و معنای توحید در زندگیشان جاری و ساری بود. ایشان در گفتار و عمل توحید را نشان می‌دادند. همیشه می‌گفتند که پیامبر اکرم (ص) هیچگاه برای بیان موضوعاتی چون حج یا نماز نیامدند، بلکه موضوع اصلی رسالتشان توحید بود. در طول ۹۰ سال زندگیشان مدام به مفهوم توحید تاکید می‌کردند. بعضی وقت‌ها مسئولان مختلف نزد ایشان می‌آمدند، ایشان می‌گفتند که مشکل امروز جامعه‌ی ما به ویژه در میان مسئولان، توجه نکردن به موضوع خدا باوری است. به مسئولان می‌گفتند که این سمت‌ها به پایان می‌رسد، شما باید برای خود باقیاتُ الصالحات داشته باشید. می‌گفتند برای کارمندانتان یک روز با حقوق، کلاس دینداری بگذارید. مشکلات ما از بی دینی هاست.
حجت الاسلام و المسلمین ذوالفقاری افزود: دنیا شدیدا در دیدگان استاد خسروشاهی کوچک و بی اهمیت بود. وقتی ما هم نزد ایشان می‌رفتیم، به واسطه‌ی این بی رغبتی استاد به دنیا، ما هم بی رغبت می‌شدیم. یکی از نصیحت‌های حضرت مسیح به حواریون این بود که همیشه نزد کسانی باشید که دنیا در دیدگانشان کوچک باشد. استاد ما واقعا اینگونه بود. وقتی آقای دینانی در محضر رهبر انقلاب، آیت الله خسروشاهی را فیلسوف مدین خطاب کردند؛ حضرت آقا فرمودند، نگویید فیلسوف متدین؛ بگویید فیلسوف متدینِ مقدس.
