تحلیلگران بر این باورند که آمریکا برای صفر کردن خرید نفت ایران با مشکلاتی مواجه است، از این رو نمی‌تواند آن‌طور که مدعی است معافیت از تحریم‌ها را تمدید نکند. تحلیلگران بر این باورند که در پایان مهلت ۶ماهه معافیت از خرید نفت ایران در ماه مه (اردیبهشت ۹۸) از ۸ کشور فعلی، معافیت پنج کشور چین، هند، ژاپن، کره‌جنوبی و ترکیه برای خرید نفت ایران تمدید می‌شود. این کشورها خریداران اصلی نفت خام ایران در آسیا هستند. تحلیلگران انتظار دارند معافیت ایتالیا، یونان و تایوان به عنوان سه کشور دیگر که از تحریم‌های نفتی ایران معاف هستند، تمدید نشود. براساس گزارش‌های موجود، این سه کشور با وجود دریافت معافیت از آمریکا بعد از شروع تحریم‌ها محموله‌ای از ایران وارد نکرده‌اند. براساس این گزارش، یکی از مهم‌ترین مشکلات آمریکا برای صفر کردن صادرات نفت خام ایران، اثر این اتفاق بر رشد قیمت نفت است. قطع صادرات نفت ایران برای دولت ترامپ که خواهان نفت ارزان است، ریسکی جدی به‌شمار می‌رود.
«ایالات متحده آمریکا احتمالا معافیت‌های خرید نفت ایران را تمدید خواهد کرد.» این خبری بود که رویترز روز گذشته به نقل از تحلیلگران منتشر کرد. آمریکا همزمان با بازگشت فاز دوم تحریم‌ها علیه ایران در تاریخ ۵ نوامبر، به هشت خریدار نفت ایران معافیتی ۶ ماهه اعطا کرد. بر اساس این معافیت‌ها، این هشت کشور که مشتریان عمده نفت خام ایران را تشکیل می‌دهند؛ تا پایان ماه مه قادر به خرید نفت از این کشور هستند. اعطای این معافیت در حالی نوعی عقب‌نشینی از ایده صفر کردن خرید نفت ایرانتا تاریخ چهار نوامبر بود که ناظران بازار به دنبال پاسخ این سوال بودند که آیا این معافیت‌ها در پایان ۶ ماه از سوی آمریکا تمدید خواهد شد یا خیر. پاسخ مقامات دولت ترامپ به این پرسش این بود که این معافیت‌ها تمدید نخواهد شد، اما این پاسخ قطعی به پرسش بزرگ بازار از آینده صادرات نفت خام ایران نبود. برایان هوک، نماینده ویژه امور ایران در وزارت خارجه ایالات متحده هفته گذشته در مصاحبه با اس‌اند پی گلوبال پلتس، ضمن تاکید بر اینکه معافیت‌های ۶ ماهه تمدید نخواهد شد اعلام کرد با این حال آمریکا همواره بازار را رصد می‌کند تا چنانچه لازم بود این معافیت‌ها تمدید شود. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «رمزخوانی تهدیدهای نفتی آمریکا» که پس از اظهارنظرهای هوک در رابطه با استراتژی آمریکا در زمینه اعطای معافیت‌ها منتشر شد، این نتیجه را حاصل کرد که تهدید آمریکا به صفر کردن صادرات نفت خام ایران تهدیدی یکجانبه است که بدون توجه به شرایط کلی بازار، اقدامات ایران و سیاست‌های انرژی این کشور مطرح شده و شانس چندانی برای اجرایی شدن نخواهد داشت.
انتظار تحلیلگران برای تمدید معافیت‌ها
به گزارش رویترز، تحلیلگران به این خبرگزاری گفته‌اند چین، هند، ژاپن، کره‌جنوبی و ترکیه به احتمال زیاد در ماه مه بار دیگر ازدولت آمریکا برای خرید نفت خام ایران معافیت خواهند گرفت. طبق این گزارش تایوان، ایتالیا و یونان سه کشوری خواهند بود که این معافیت‌ها برای آنها تکرار نخواهد شد.
شاخص نفت خام برنت در ماهی که آمریکا معافیت‌های نفتی ایران را صادر کرد، نسبت به اوج قیمت‌ها در اوایل اکتبر افتی ۲۲درصدی داشت. همین موضوع باعث شد اوپک به همراه متحدانش با کنار هم قرار دادن این میزان افت قیمت و معافیت‌های نفتی ایران با کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای در ۶ ماه نخست ۲۰۱۹ موافقت کند. در عین حال وزرای نفت بزرگ‌ترین اعضایاوپک اعلام کرده‌اند اگر نیاز به کاهش تولید بیشتری باشد، این سازمان آمادگی کاهش تولید بیشتر را نیز دارد. به نظر می‌رسد ارسال این سیگنال‌ها که پیام عدم همکاری نفتی اوپک به ویژه عربستان با آمریکا را به همراه دارد، در تمدید دوباره معافیت‌ها بی‌اثر نباشد، زیرا چنانچه آمریکا قصد داشته باشد در کنار کاهش تولید، صادرات نفت ایران را نیز به صفر برساند، قیمت‌ها با جهش همراه خواهند شد و این چیزی نیست که رئیس‌جمهوری آمریکا در زمینه قیمت نفت به دنبال آن باشد.
رویای ناتمام حذف نفت ایران
ناتوانی آمریکا در صفر کردن صادرات نفت خام ایران در مقابل عوامل یاد شده، موضوعی است که رویترز نیز در گزارش خود به آن اشاره می‌کند. طبق این گزارش اگرچه کاهش تعداد کشورهای معاف شده از تحریم‌های نفتی به ۵ کشور می‌تواند فروش نفت ایران را محدود کند، اما با این حال تا خواسته آمریکا که صفر شدن صادرات نفت خام ایران است فاصله زیادی دارد.
بر اساس آنچه تحلیلگران Eurasia Group به رویترز گفته‌اند، دیگر اولویت‌های ژئوپلیتیک، به خصوص در رابطه با چین و هند، تمایل دولت آمریکا برای صفر کردن صادرات نفت خام ایران را تعدیل کرده است. چین و هند به‌عنوان بزرگ‌ترین مشتریان نفت خام ایران در آسیا، طی ماه‌های گذشته با وجود فشارهای آمریکا خرید نفت از ایران را قطع نکردند و از نوامبر به این سو نیز با استفاده کامل از معافیت‌های نفتی، مشغول خرید نفت از ایران بوده‌اند، این در حالی است که ترکیه از دسامبر به این سو واردات خود را از سر گرفته است. کره‌جنوبی هم که برای چهار ماه خرید نفت از ایران را متوقف کرده بود، به احتمال زیاد اواخر ژانویه نخستین محموله میعانات گازی را از ایران دریافت خواهد کرد. ژاپن نیز برای واردات، در انتظار مشخص شدن روند نقل و انتقالات بانکی با ایران است. با تمام این تفاسیر نتیجه‌ای که گزارش رویترز از تحولات اخیر گرفته، این است که آمریکا به احتمال زیاد قادر به توقف کامل صادرات نفت خام ایران نخواهد بود زیرا این اتفاق منجر به افزایش قیمت نفت خام و ناخوشایندی‌های سیاسی در آمریکا خواهد شد.
