جنگ لفظی میان نخست وزیر رژیم صهیونیستی و رئیس جمهور ترکیه توجه ناظران امور را درباره چرایی آن به خود مشغول کرده است.
سابقه تاریخی تنش
اصولا روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی با فراز و نشیب های زیادی روبرو بوده است. روابط این دو به ۲۸ مارس ۱۹۴۹ باز می گردد. ترکیه نخستین کشور مسلمانی بود که این رژیم را به رسمیت شناخت. از آن پس بود که رژیم صهیونیستی مهم ترین حامی تسلیحاتی و نظامی ارتش ترکیه گردید و همکاری استراتژیک و دیپلماتیک بین طرفین در سطحی عالی برقرار شد. در اواخر دهه شصت به دنبال جنگ ۱۹۶۷ و تبعات آن بحران میان طرفین شروع شد و در سال ۱۹۸۰ مجددا بحران به علت اعلام قدس پایتخت رژیم صهیونیستی مجددا میان این دو بروز کرد.
موضع ترکیه به عنوان یک کشور اسلامی در قبال درگیری های عرب ها و رژیم صهیونیستی در زمان های مختلف، متفاوت بود. پس از جنگ ۱۹۶۷ رژیم صهیونیستی با عرب ها، ترکیه در اعلام محکومیت اعمال تل آویو به کشورهای عربی پیوست. در همان زمان از این رژیم خواست که از مناطق اشغالی عقب نشینی کند، اما در عین حال هیچ گاه اسرائیل را یک رژیم مهاجم قلمداد نکرد.
پس از دسامبر۱۹۸۷ و افزایش سرکوب فلسطینیان، ترکیه این عمل صهیونیستها را محکوم و از حاکمیت فلسطینی ها بر سرنوشت خود حمایت کرد و در سال ۲۰۰۴ ترکیه ترور شیخ احمد یاسین از سوی اسرائیل را «عمل تروریستی» خواند و آن را محکوم کرد. همچنین پس از سیاست های خصمانه رژیم صهیونیستی در نوار غزه، این کشور را حامی تروریسم نامید.
در سال ۲۰۰۶ پس از دیدار خالد مشعل رهبر تازه منتخب فلسطینیان از ترکیه؛ دیپلمات های رژیم صهیونیستی این دیدار را با دیدار مقامات رسمی اسرائیل با عبدالله اوجالان (رهبر کردهای پ ک ک) مقایسه کردند که این امر خشم مقامات ترکیه را در بر داشت و ترکیه این اظهارات را «غیر مسئولانه و نادرست» خواند. پس از این دیدار، روابط تل آویو و آنکارا رو به سردی نهاد.
البته برخی این سردی روابط را نمایش دولت ترکیه به مردم مسلمان جهان اسلام می دانستند به این دلیل که ترکیه به عنوان یک کشور مهم اسلامی در بسیاری از موضوعات مهم مانند درگیری های رژیم صهیونیستی - فلسطین و بحران های لبنان موضعی بی طرف داشته است.
عملیات نظامی صهیونیستها در غزه و خبر افزایش تلفات عمومی که با تصاویر غم انگیزی از مظلومیت زنان و کودکان فلسطینی همراه بود با واکنش تندی از سوی ترک ها مواجه شد و این درگیری منجر به وخامت روابط بین این دو شد. رجب طیب اردوغان در واکنش شدید سیاسی نسبت به این عمل اعلام انزجار و آن را به شدت محکوم کرد.
در سال ۲۰۰۸ -۲۰۰۹ که طی آن هزار و سیصد فلسطینی به دست صهیونیستها به شهادت رسیدند، رجب طیب اردوغان از تل آویو خواست که این جنگ را متوقف و از همه عملیات های نظامی اش عقب نشینی کند. وی عمل رژیم صهیونیستی را «جنایت علیه بشریت» نامید و این رژیم را با کلمات تند مورد خطاب قرار داد و گفت این عملیات باعث افزایش تنش بین کشورهای مسلمان خواهد شد.
وی به دیپلماسی فعال منطقه ای و مذاکره با سران کشورهای عربی از جمله مصر، سوریه، اردن و عربستان سعودی پرداخت. مردم ترکیه در واکنش به این درگیری که باعث از میان رفتن روابط رژیم صهیونیستی با ترکیه شد تظاهرات گسترده ای علیه رژیم صهیونیستی در شهرهای مختلف به راه انداختند که بیشترین آن در شهر استانبول با دویست هزار نفر تظاهر کننده بود. هفته ها پس از آتش بس، روابط بین این دو رژیم به طور روز افزونی رو به وخامت گرایید.
در نشست جهانی اقتصاد در داووس (۲۹ ژانویه ۲۰۰۹) رجب طیب اردوغان این کنفرانس را به نشانه اعتراض ترک کرد. در این مذاکرات وقتی به موضوع سیاست در خصوص جنگ غزه کشیده شد اردوغان با شیمون پرز به مشاجره برخاست و به شدت از صهیونیستها انتقاد کرد و گفت: شما مردم را کشته اید. وی همچنین به اختصاص زمان زیادتری برای صحبت های پرز (۲۵ دقیقه) در مقایسه با خود (۱۲ تا ۱۵ دقیقه بود) اعتراض کرد.
جدیدترین جنگ لفظی میان نتانیاهو و اردوغان
جدیدترین درگیری لفظی میان اردوغان و نتانیاهو پس از آن شدت گرفت که نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت: «اردوغان، اشغالگر قبرس شمالی که ارتشش زنان و کودکان را در روستاهای کردنشین در داخل و خارج ترکیه قتل‌عام میکند، نمی‌تواند به اسرائیل درس اخلاق بدهد».
اردوغان نیز در واکنش به آن اعلام کرد: «نتانیاهو؛ این بار به بیراهه زدی. تو صدای ظالمان هستی. تا زمانی که اسرائیل به خاطر جنایت علیه بشریت و ویرانگری مؤاخذه نشده است، حق ندارد کسی را متهم به ارتکاب جرم بکند. سربازان شما زنان و کودکان را لگدمال می کنند، تو ظالمی و در رأس یک حکومت تروریستی هستی، این القاب برازنده تو است. نتانیاهو از حمایت هایی که از مظلومان و قربانیان فلسطینی می شود، ناراحت است و اظهارات توهین آمیزی علیه ترکیه به کار می برد. دست به اتهام پراکنی می زند، ترکیه را متهم به اشغال قبرس و کشتار زنان و کودکان می کند. تصور می کنم نخست وزیر اسرائیل اشتباه لُپی کرده است، احتمالا می خواسته بگوید که خودشان اشغالگر بوده و در ملاء عام دست به قتل عام زنان، کودکان و فلسطینیان بی گناه با اسلحه، بمباران و کوچ اجباری می زنند».
«بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی پس از آن با موضع گیری تند علیه «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه گفت: «اردوغان دیوانه و دیکتاتوری ضدیهودی است که عقده های ضداسرائیلی دارد».
در همین حال، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در حساب توئیتر خود نوشت،: نتانیاهو قاتل خونسرد عصر مدرن و مسئول قتل هزاران فلسطینی بی‌گناه است.
ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه نیز در این باره گفت: «تحقیقاتی که در اسرائیل علیه نتانیاهو در جریان است، او را به دردسر انداخته است و اکنون تلاش میکند افکار عمومی را از این موضوع منحرف کند و به همین علت به رئیس جمهوری و نیروهای مسلح کشورمان توهین میکند. ولی سخت در اشتباه است. او هرگز قادر به سرپوش گذاشتن بر سیاستهای اشغالگرایانه و ظالمانه خود نخواهد شد. قبل از هر چیز نتانیاهو باید حساب اعمال خود را پس بدهد.مگر نتاتیاهو سمپاتیزان مخفی سازمان تروریستی و تجزیه طلب پ ک ک است؟
کالین: مگر نتاتیاهو سمپاتیزان مخفی سازمان تروریستی و تجزیه طلب پ ک ک است؟
هر وقت که ترکیه اقدام به ترتیب عملیات ضد ترور در سوریه و عراق کند، واکنشی از سوی اسرائیل و دفتر نخست وزیری این کشور بر می آید. آیا چیزی که آنها را نگران ساخته عملیات های ضد ترور و دفاع مشروع ما در برابر اقدامات تروریستی است؟ آیا سازمان تروریستی پ ک ک با حکومت اسرائیل و نخست وزیر این کشور رابطه ای مخفیانه دارد؟ برای روشن شدن این موضوع باید این سوال ها را از آنها پرسید. ترکیه قاطعانه به مبارزات ضد ترور خود ادامه خواهد داد. از اینرو اجازه و تایید گرفتن از اسرائیل و کشور دیگری به هیچ وجه مورد بحث نمیباشد».
وزارت دفاع ترکیه نیز اعلام کرد: «افتراهای بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی ضد ارتش ترکیه مردود و بی اساس است. نتانیاهو به دنبال منحرف کردن انظار از موضوعات فساد و مشکلات سیاسی که در داخل اسرائیل با آن دست و پنجه نرم می کند، است. تاریخ ارتش ترکیه خالی از هر اقدام شرم آوری است و کسانی که دستشان به خون کودکان بی گناه فلسطین آغشته است نمی توانند که وجهه ارتش ترکیه را تخریب کنند. ارتش ترکیه کودکان را می کشد و به غیرنظامیان حتی اگر مجبور به تعویق عملیاتش شود، آسیبی نمی زند. ارتش ترکیه در عملیات برقراری صلح در جزیره قبرس، سپر فرات و شاخه زیتون در سوریه به غیرنظامیان و بی گناهان آسیبی نزده است و آثار فرهنگی و تاریخی و مقدسات دینی را هدف قرار نداده حتی اگر مجبور به تعویق عملیات شده است».
نگاه کارشناس
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مسایل منطقه و سردبیر روزنامه رای الیوم نوشت: «جنگ کلامی که هم اکنون میان اردوغان رئیس جمهوری ترکیه و نتانیاهو نخست وزیراسرائیل بوجود آمده، نشان دهنده بحرانی است که نتانیاهو در داخل و خارج این رژیم در آن بسر می برد و نیز از تلاش های مأیوس او برای منحرف کردن اذهان از پیگرد قانونی در پرونده فساد و تنگ تر شدن حلقه اتهامات به گردنش حکایت دارد.
اولین گلوله این جنگ لفظی را نتانیاهو شلیک کرد
اولین گلوله این جنگ لفظی را نتانیاهو شلیک کرد، زمانی که ترکیه را متهم به اشغال شمال قبرس و قتل کودکان و زنان کُرد در «عفرین» کرد و ارتش اسرائیل را با اخلاق ترین ارتش دنیا دانست که موعظه های اردوغان را که غیر نظامیان را بدون تفاوت قائل شدن، بمباران می کند، نخواهد پذیرفت.
رئیس جمهوری ترکیه که به خوبی می دانست نتانیاهو تمایلات جدایی طلبانه کردها را حمایت می کرد و به ترکیه که از «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس) حمایت می کند، علاقه ای ندارد در نتیجه فرصت را غنیمت شمرد و سکوت اختیار نکرد و محق بود که گفت، نتانیاهو صدای ظالمان بوده و سمبل تروریسم بین المللی است و برای اتهام زنی به دیگران پیش از بازخواست خود و رژیمش به دلیل خطاها، جنایت های جنگی ضد بشریت و کشتارهایی که مرتکب شده، حقی ندارد».
اما درباره علل جنگ لفظی میان نتانیاهو و اردوغان باید به موارد زیر اشاره کرد؛
-نتانیاهو شرایط سختی را در داخل و خارج از این رژیم سپری می کند. با وجود حمایت حزبش از وی اما امور تقریبا در حال خارج شدن از سیطره اش است. در سوریه محور مقاومت حلقه را بر نتانیاهو تنگ تر کرده و برنامه هایش را با شکست روبرو کرده است. همه گروههای مورد حمایت نتانیاهو به دست محور مقاومت نابود شده اند. سوریه از جنگ پیروز خارج می شود در حالی که نتانیاهو خواهان فروپاشی سوریه و نابودی نقش منطقه ای آن بود.
- نتانیاهو پس از اینکه حزب الله در سوریه وارد شد به دنبال نابودی این حزب در داخل سوریه از طریق کشتن فرماندهان و نیروهای آن برآمد اما نتیجه این هم عکس بود و حزب الله قوی تر از قبل شد و نیروهایش مجرب تر شدند و موشک های پیشرفته تری هم به دست آورد که در هر نبرد احتمالی موثر است.
- نتانیاهو سعی کرد که بازی مضحک تونلهای حزب الله را به راه اندازد و عملیات موسوم به سپر شمال را آغاز کرد تا شاید از طریق پیروزی توهمی به دست آورد اما کسی این دروغ را باور نکرد و این با وجود جنجال رسانه وی بود. وی پس از آن به شورای امنیت رفت و بازهم نتیجه ای نگرفت.
-نتانیاهو که اتهامات فساد علیه وی در داخل وجود دارد و در سوریه هم دستاوردی نداشته و در موضوع تونلهای ادعایی نیز توفیقی به دست نیاورده است به جنگ لفظی با اردوغان روی آورد که هدفش خالی کردن کینه و شکستی که در رگهای نتانیاهو وجود دارد. قاتلی که عامل شهادت بسیاری از فلسطینی ها بوده و جنگنده هایش ۲۰۰ بار به سوریه حمله کرده اند و غیرنظامیان را هدف قرار داده اند.
اما درباره اهداف جنگ کلامی از سوی اردوغان هم «حسن مصطفی» در مطلبی در روزنامه زمان ترکیه(مخالف اردوغان) آورده است: «چرا اردوغان این عبارات را به کارگرفت با وجود اینکه تحول جدیدی میان ترکیه و اسرائیل رخ نداده است؟ پاسخ بسیار ساده است. موعد انتخابات نزدیک است(انتخابات محلی ترکیه با هدف مشخص کردن شهرداران شهرهای ۸۱ استان در ماه مارس ۲۰۱۹ برگزار می شود). اردوغان قبل از هر انتخاباتی از تاکتیک های کلاسیک استفاده می کند تا احساسات رای دهندگان و هواداران را برانگیزد و این علت حملات به اسرائیل قبل از هر انتخاباتی است».
