دیروز وزارت کار ترکیه٬ کف یا حداقل حقوق و دستمزد ماهانه کارمندان و کارگران را 2020 لیره اعلام کرد. گفتنی است این مبلغ برای سال 2018 میلادی 1603 لیره تعیین شده بود و حالا با افزایش 417 لیره‌ای مواجه شده است.
برخی از تحلیل‌گران سیاسی و اقتصادی ترکیه بر این باورند که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در افزایش حداقل حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران در آستانه سال جدید٬ به شکلی عمل کرده که این اقدام در انتخابات مارس 2019به نفع حزب او تمام شود.
اما احزاب مخالف بر این باورند که میزان افزایش حقوق٬ هنوز هم در سطحی نیست که کفاف تامین هزینه‌های اولیه زندگی شهروندان را بدهد.
کمال کلچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق اعلام کرده که حداقل دستمزد باید 2200لیره می‌بود و نه 2020لیره.
وی همچنین اعلام کرده که در انتخابات پیش رو در کلیه شهرداری‌هایی که اداره آنها به دست حزب جمهوری خلق بیافتد٬ حداقل حقوق کارمندان و کارگران بر مبنای 2200لیره محاسبه خواهد شد.
مقایسه حداقل حقوق و دستمزد در ترکیه و ایران
حالا نگاهی بیندازیم به این موضوع که میزان حداقل حقوق و دستمزد در ترکیه در مقایسه با ایران در چه وضعیتی قرار دارد.
این مقایسه از آنجا می‌تواند مهم باشد که هر دو کشور با وجود برخی تفاوت‌ها دارای ویژگی‌های مشابهی هستند. هر کدام از دو کشور ترکیه و ایران نزدیک به 81 میلیون نفر جمعیت دارند و در منطقه از قدرت و نفوذ سیاسی فراوانی برخوردارند.
ترکیه در مقایسه با ایران از منابع زیر زمینی٬ حامل‌های انرژی٬ نفت و بسیاری از نعمت‌های دیگر برخوردار نیست، اما در مقابل٬ ایران هم در حوزه توریسم درآمد قابل توجهی ندارد و این در حالی است که ترکیه در این حوزه نزدیک به 40میلیارد دلار در سال درامد دارد.
با این حال می‌توانیم با مقایسه وضعیت فرهنگی و اجتماعی مردم ترکیه و ایران به این نکته پی ببریم که در برخی از مسائل مشابهت‌های خاصی وجود دارد که بر سبک زندگی و نوع مصرف شهروندان ایرانی و ترکیه‌ای اثر مشابه می‌گذرد.
حال ببینیم که حداقل حقوق دستمزد کارمندان و کارگران در ایران و ترکیه در چه وضعیتی است.
اگر بخواهیم هر لیره ترکیه را در بازار امروز تهران با قیمت 2000 تومان حساب کنیم٬ با یک حساب سرانگشتی متوجه می‌شویم که یک کارمند یا کارگر دارای کف یا حداقل حقوق ماهانه در ترکیه هر ماه معادل دو میلیون و 40هزار تومان یا 20 میلیون و 400 هزار ریال درآمد دارد.
این در حالی است که حقوق و دستمزد کارمندان و نیروهای حقوق ماهیانه بگیر وزارت کار در ایران خیلی کمتر است و معادل یک میلیون و 242 هزار تومان یا 12 میلیون و 240 هزار ریال است.
در نگاه اول چنین می‌بینیم که هر فردی که در ترکیه دارای کف یا حداقل حقوق ماهانه است٬ تقریباً دو برابر یک شهروند ایرانی دارای دستمزد حداقل٬ درآمد دارد و باید زندگی بهتری داشته باشد، اما مسئله به این سادگی نیست و به قول قدیمی‌ها هزار نکته باریک‌تر از مو اینجاست.
چه نکاتی؟ بگذارید، بگوییم. مثلاً در ترکیه و به ویژه در کلان‌شهرهایی همچون استانبول٬ آنکارا و ازمیر٬ هزینه مسکن و حمل و نقل بسیار بالاست و علاوه بر این قیمت بسیاری از مواد غذایی٬ سوخت و حامل‌های انرژی نیز گران است، اما در ایران یارانه‌های بسیار مهمی به اقلام مصرفی مهمی همچون بنزینو حمل و نقل تعلق می‌گیرد.
برای روشن شدن این موضوع٬ ابتدا نگاهی بیاندازیم به نرخ مسکن٬ خدمات پزشکی و حمل و نقل.
همچنان که می‌بینیم٬ نرخ مسکن در ترکیه و به ویژه در کلان‌شهر استانبول٬ بسیار بالاست. اما در استان‌های دیگر چنین نیست.
به عنوان مثال اجاره ماهیانه برای یک آپارتمان مناسب در استان‌های کوچک‌تر (صد البته استان‌هایی که پذیرای ده‌ها هزار آواره سوری نیستند) در حد 400 تا 600 لیره هم قابل تامین است. از این لحاظ٬ شباهت مشهودی بین تهران و استانبول وجود دارد. در تهران نیز اجاره آپارتمان بالاست، اما در شهرستان‌های کوچک ایران٬ وضعیت بهتر است.
در بخش خدمات پزشکی٬ نرخ ویزیت پزشک در ترکیه٬ برای بسیاری از اقشار قابل تامین نیست و به همین خاطر درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های دولتی٬ نخستین مقصد بیماران دارای درآمد پایین است.
حالا نوبت آن است که نگاهی بیاندازیم به وضعیت اقلام خوراکی در ترکیه.
آمار و ارقامی که در تصویر جدول شماره 2 آمده٬ نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد و به ویژه در بخش مواد پروتئینی و حبوبات٬ قیمت‌ها در ترکیه بالاتر از نرخ‌های ایران است اما در بخش میوه و سبزیجات٬ شکاف عمیقی وجود ندارد.
در پایان باید گفت: در بخش حداقل حقوق و دستمزد ماهیانه٬ تفاوت‌هایی بین نظام پرداختی در ایران و ترکیه وجود دارد که تا حدودی به نفع کارمندان و کارگران ترکیه است.
اما در بخش حقوق و دستمزد عادی کارمندان رسمی و پیمانی٬ با توجه به این که در ایران٬ فاصله بین حداقل‌ها و حقوق عادی٬ فاصله معنی داری نیست٬ در ترکیه٬ کارمندان رسمی٬ حقوق و دستمزد بیشتر و بهتری دریافت می‌کنند. به عنوان مثال٬ به این چند نمونه می‌توان توجه کرد:
حقوق معلمین دارای 5 سال سابقه کار از 3650 لیره به بالا.
نیروهای پلیس از درجات پایین و سوابق زیر 3 سال خدمت٬ از 4000 لیره به بالا.
استاد تمام دانشگاه با سابقه 2 سال در مقطع استاد تمام 7413 لیره.
رئیس دانشگاه 9400 لیره.
کارمندان اداری دانشگاه با 3 سال سابقه از 4 هزار لیره به بالا.
