کارشناسان علوم اجتماعی سواد رسانه‌ای را فرآیندی تعریف می‌کنند که مسیر تولید، ارسال، دریافت، پذیرش و ذخیره‌سازی پیام در ذهن مخاطب را تحت پوشش قرار می‌دهد و سواد رسانه‌ای در اصل فیلترهایی را شامل می‌شود تا افراد بتوانند بهترین و مناسب‌ترین پیام‌ها را برای خود دریافت کنند.
این روزها که دنیای مجازی به یک ابزار کاربردی برای حوزه‌های مختلف تبدیل شده است، تولیدکنندگان محتوا با برجسته کردن برخی موضوعات مورد توجه خود باعث می‌شوند مخاطبان در مورد یک مطلب بخصوص موضع‌گیری موافق یا مخالف را انجام دهند و در نهایت این اتفاق موجب می‌شود تا رفتار افراد در دنیای واقعی هم تغییر کند.
در مقابل این گروه از افراد که می‌توان آنها را مخاطبان منفعل هم نامید، گروهی دیگر هم وجود دارند که با آگاهی کامل پیام مناسب خود را انتخاب می‌کنند و سپس در مقابل آن عکس‌العمل نشان می‌دهند. این افراد در اصل آموزه‌های سواد رسانه‌ای را در اختیار گرفته‌اند و به عبارت دیگر در دنیای رسانه «باسواد» شده‌اند.
سازمان جهانی یونسکو برای افرادی که در عصر حاضر زندگی می‌کنند شش توانایی را به‌عنوان سواد اصلی در نظر گرفته است و تأکید دارد که همه مردم باید در این زمینه‌ها باسواد شوند. سواد عاطفی، ارتباطی، مالی، تربیتی، رایانه‌ای و رسانه‌ای شش مبحثی است که روی آنها تأکید شده تا همه مردم از آنها بهره‌مند شوند. بر این اساس آنچه که به‌عنوان یک ضرورت برای مردم تلقی می‌شود این است که مردم بتوانند از حالت انفعالی خارج شوند، با رسانه وارد رابطه متقابل شوند، چهره شفاف‌تر اخبار را کشف کنند، اخبار واقعی و جعلی را از یکدیگر تشخیص دهند و در نهایت پیامی را که رسانه قصد دارد به آنها منتقل کنند بخوبی در اختیار بگیرند. به‌عنوان مثال، بینندگان سریال‌های ترکیه در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان با برخورداری از سواد رسانه‌ای می‌توانند مضامین خلاف عرف و اخلاق در آنها را بیابند و در مقابل آنها به‌صورت خنثی عمل نکنند.
