نزدیک به یک سال پیش آمریکا نمایشی را با کارگردانی نیکی هیلی سفیر این کشور در سازمان ملل آغاز کرد که پیشتر مشابه آن را درباره عراق و لیبی انجام داده بود. هیلی آذر ماه سال گذشته از سفیران 15 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد خواست به واشنگتن بروند تا از باقیمانده موشک شلیک شده توسط یمنی ها به ریاض دیدن کنند.
سناریوی خیال پردازانه واشنگتن این بود که با نمایش تکه هایی از قراضه موشک شلیک شده به ریاض، این موشک را ساخت ایران جا زده و تهران را به نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در تحریم فروش تسلیحات به یمن متهم کنند.
در آن زمان هنوز دونالد ترامپ به تهدیدهای خود مبنی بر خروج از توافق هسته ای با ایران عمل نکرده بود و همواره با سیاست تهدید می خواست اروپا را در افزایش فشار علیه تهران برای مذاکره دوباره درباره این توافق و پرداختن به موارد مورد نظر خود متقاعد کند.
دولت ترامپ علاوه بر افزایش رفت و آمدهای دیپلماتیک برای همراه کردن اروپایی ها و چین و روسیه با خود در این موضوع، این نمایش را ترتیب داده بود تا به ظن خود جهان را از تهدید موشکی (!) ایران بترساند.
هیلی پس از دیدار سفیران کشورهای عضو شورای امنیت از قطعات آهنی، در جمع خبرنگاران سخنان ضد ایرانی همیشگی ترامپ را با لحنی دیگر تکرار کرد و گفت که اعتقاد دارد اقدام علیه برنامه موشکی ایران می تواند توافق هسته ای را نجات دهد.
بر اساس تحلیل رسانه ها، سخنرانی هیلی به گونه ای طراحی شده بود تا کشورهای اروپایی حامی توافق اتمی با ایران را تشویق کند برای حفظ «برجام» بر برنامه های موشکی و دیگر فعالیت های ایران متمرکز شوند.
هیلی مدعی شد جهان باید ایران را بابت برنامه موشک بالستیک و نقض قطعنامه شورای امنیت مجازات کند. در این صورت ترامپ برای باقی ماندن در برجام متقاعد می شود.
اما خیلی زود نشانه های به سنگ خوردن تیر آمریکا آشکار شد و بلافاصله پس از این جنجال رسانه ای، «فرحان حق» جانشین سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد گفت مدارک قاطعی دال بر مشخص شدن کشور سازنده موشک های شلیک شده از یمن به عربستان وجود ندارد.
مجله فارن پالسی با گزارش صحبت های هیلی در مطلبی نوشت: شواهدی که دولت جدید کاخ سفید ارائه کرده در سازمان ملل تایید شده نیست و قطعات موشکی ارائه شده دارای بخش هایی بوده که ساخت آمریکا است.
اروپایی ها اگرچه از آغاز دوران ریاست جمهوری ترامپ همواره بر حمایت از برجام و مخالفت با تهدید وی برای خروج از این توافق پافشار کرده بودند، اما با فشارهای کاخ سفید تمایل خود به پرداختن به مسائل موشکی ایران در برخی کشورها و به ویژه فرانسه آشکار کردند.
امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه پیشنهاد توافق مکمل برجام را برای پرداختن به موضوع موشکی و نفوذ منطقه ای ایران داد تا ترامپ را راضی به ماندن در برجام کند.
این کش و قوس ادامه داشت تا اینکه مکرون در اوایل اردیبهشت سال جاری در سفری به واشنگتن آخرین تلاش خود را برای جلب رضایت ترامپ انجام داد اما به زودی مشخص شد، تلاشی واهی بوده است.
ترامپ آنگونه که قول داده بود قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرد و در 18 اردیبهشت ماه امسال خروج آمریکا را از برجام اعلام و دستور بازگرداندن تحریم ها علیه ایران را صادر کرد.
پس از خروج ترامپ دیگر خبری از پیشنهاد توافق مکمل برجام نبود و دیگر طرف های برجام یعنی آلمان، انگلیس، چین، روسیه، فرانسه و اتحادیه اروپا به صورت همصدا بر تداوم برجام و حمایت از بهره مندی ایران از منافع اقتصادی این توافق تاکید می کردند.
دولت ترامپ که گویا قصد داشت همه دستاوردهای چندجانبه گرایی را یکسره به باد دهد، توافق های بین المللی را یکی پس از دیگری از بین می برد و نوبت به تجارت آزاد رسیده بود که آمریکا خود از حامیان درجه یک آن به شمار می رفت.
ترامپ از اواخر سال گذشته با اعلام تعرفه های جدید بر واردات فولاد و آلومینیوم گام دیگری در راستای یک جانبه گرایی و دور کردن واشنگتن از هم پیمانان خود برداشته بود.
تعرفه های سنگین بر واردات این فلزات، کشورهای اروپایی را بسیار نگران کرد و آن ها را به تلاش برای معاف شدن از این تعرفه ها و یا ایجاد توافق با کاخ سفید پیمان شکن ترامپ واداشته بود. اما برخی تحلیلگران بر این باور بودند که کاخ سفید قصد دارد از تعرفه های تجاری نیز برای امتیازگیری از اروپایی ها در راستای فشار بر ایران استفاده کند.
دولت ترامپ یک معافیت 6 ماهه برای اتحادیه اروپا و برخی دیگر کشورها از تعرفه های جدید داده بود، اما تحلیلگران می گفتند که واشنگتن به دنبال توافقی متعارف با اتحادیه اروپا نیست؛ بلکه در پی استفاده از تهدید افزایش تعرفه های تجاری به عنوان اهرم فشاری برای جلب همکاری اروپا پیرامون مخارج دفاعی ناتو و تحریم های ایران است.
یکی دیگر از شواهد روش غیرمعمول ترامپ برای کسب امتیاز از متحدان اروپایی واشنگتن، اظهارات «ریچارد گرنل» سفیر جدید آمریکا در آلمان در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز است که گفته بود در صورت همکاری نزدیک اتحادیه اروپا با واشنگتن در موضوع ایران، ترامپ ممکن است مایل به معافیت دائم این اتحادیه از تعرفه های تجاری باشد.
اما در نهایت این اهرم های فشار کاخ سفید نیز کار نکرد و باوجود بازگرداندن همه تحریم های آمریکا علیه ملت ایران که در دو دوره در 15 مرداد و 14 آبان ماه اجرایی شد، اروپا و چین و روسیه موضع اصولی خود در حمایت از برجام و منافع اقتصادی ایران را تغییر ندادند.
اتحادیه اروپا افزون بر احیای قانون انسداد در تنبیه آن دسته از شرکت های اروپایی که به بهانه پیروی از تحریم های آمریکا از بازار ایران خارج شوند، در پی آن برآمد که سازوکار مالی ویژه ای برای حفظ تبادلات مالی با ایران ایجاد کند.
این اتحادیه سازوکاری موسوم به SPV را طراحی کرد که سامانه ای مالی برای انجام مبادلات مالی با ایران بدون نیاز به بانک های اروپایی ایجاد می کرد تا شرکت های اروپایی حاضر در بازار ایران از تحریم های آمریکا مصون بمانند.
به گفته مقام های اتحادیه اروپا این سامانه در حال طی مراحل نهایی خود است و فرانسه و آلمان میزبانی این سامانه را پذیرفته اند و این سامانه تا اوایل سال 2019 میلادی عملیاتی خواهد شد.
در همین حال رسانه های آمریکایی نیز اذعان می کنند که با وجود تحریم های آمریکا و فشار همه جانبه ای که دولت ترامپ آغاز کرده، ایران همچنان صادرات نفت بالایی دارد که نشانه شکست سیاست ضدایرانی کاخ سفید است.
واشنگتن همچنین در اقدامی که نشانه ای دیگر از شکست سیاست های یکجانبه آن است، پس از اعلام دور دوم تحریم ها علیه ملت ایران که شامل تحریم های نفتی بود، 8 کشور را از این تحریم ها معاف کرد تا از افزایش سرسام آور قیمت نفت جلوگیری کند.
اکنون که واشنگتن از همه ترفندهای خود برای همراه کردن اروپایی ها ناامید شده، عجیب است که بدون توجه به مثل معروف «آزموده را آزمودن خطا است» باز به همان نمایش پاره های موشکی و ادعاهای واهی درباره توان موشکی ایران روی آورده است.
وزارت خارجه آمریکا پنجشنبه گذشته در ادامه نمایش تکراری که از سال گذشته با همکاری امارات و رژیم صهیونیستی با اجرای هیلی در سازمان ملل آغاز شد، بار دیگر ترس و واهمه خود را از نفوذ ایران در منطقه به اجرا گذاشت و اقدام به نمایش قطعه ها و تکه های تسلیحاتی کرد که مدعی است از سوی ایران به یمن و افغانستان ارسال شده تا توسط شبه نظامیان به کار گرفته شود.
این بار مجری این نمایش برایان هوک رئیس گروه اقدام علیه ایران در وزارت خارجه آمریکا بود که مدعی شد تسلیحات نمایش داده شده دارای نشانه هایی است که ثابت می کند ساخت ایران است.
همزمان با این نمایش پاره های آهن توسط وزارت خارجه آمریکا، مایک پمپئو رئیس این وزارتخانه نیز به اتهام پراکنی علیه ایران پرداخت تا کمی از فشارهای بین المللی علیه عربستان را کاهش داده و فشار بر اروپا را بیشتر کند.
پمپئو در حالی ایران را به تشدید جنگ در یمن و رنج مردم این کشور متهم کرد، که عربستان به همراه کشورهای دیگر عضو ائتلاف عربی این جنگ ویرانگر را به یمنی ها تحمیل کرده و تاکنون بیش از 16 هزار نفر از مردم این کشور فقیر را به کام مرگ کشانده اند.
عجیب تر اینکه پمپئو تلاش کرد عربستان را در فکر کمک به مردم یمن نشان دهد و گفت: عربستان میلیاردها دلار برای تسکین آلام یمنی ها سرمایه گذاری کرده اما ایران هیچ سرمایه گذاری نکرده است!
این ادعاها در حالی است که «هشام شرف عبدالله» وزیر خارجه دولت نجات ملی یمن در گفت و گو با شبکه خبری سی ان ان تاکید کرد که کشورش از ایران سلاح دریافت نکرده و موشک های بالستیک یمن سال ها پیش از اتحاد جماهیر شوروی دریافت شده بود.
عبدالله افزود: باید بگویم که ما این موشک ها را از مدتها پیش از روس ها داشتیم و ما آنها را ارتقا دادیم تا از خودمان دفاع کنیم. ایرانی ها هیچ موشکی به یمن نیاوردند و من به تمام دنیا می گویم ما موشک هایی داریم که می توان با آنها تا سال ها با سعودی ها جنگید.
پمپئو روز شنبه نیز برای تهدید جلوه دادن توان موشکی ایران و ترغیب اروپایی ها برای همراه شدن با آمریکا، با این ادعا که تهران یک موشک بالستیک میان برد آزمایش کرده که توان حمل چندین کلاهک هسته ای را دارد، گفت: ایران قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرده است.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در واکنش به این اظهارات پمپئو، در پیامی توئیتری نوشت: حالا دیگر «سورئالیسم» به مشی ایالات متحده در امور خارجه بدل شده است: در حالی که خود قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را نقض می کند، و حتی کسانی را که نمی خواهند با تبعیت از تحریم های غیرقانونی آمریکا آن را نقض کنند، تهدید به مجازات می کند، به دروغ ایران را متهم به نقض همان قطعنامه می کند. دورویی!
همچنین بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در واکنش به این اظهارات، با اشاره به اطلاعی پمپئو از مواضع ایران در ارتباط با سیاست موشکی، افزود: مواضع جمهوری اسلامی ایران در مورد سیاست های موشکی کاملا روشن است و بارها اعلام شده و مجددا اعلام می کنم که این سیاست ها، سیاستی داخلی و مربوط به جمهوری اسلامی ایران است.
وی با تاکید بر اینکه برنامه موشکی ایران موضوعی کاملا دفاعی است نه تهاجمی، ادامه داد: ما ناچار هستیم که در این منطقه پرآشوب و وضعیتی که بر آن حاکم بوده است و همچنین با توجه به تجاربی که از جنگ تحمیلی و دیگر وقایع رخ داده در این منطقه حساس به دست آورده ایم برای دفاع از کیان کشور، خودمان را به هر آنچه برای دفاع به آن نیاز داریم مجهز کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت: البته جای تعجب دارد زیرا پمپئو در سخنان خود به قطعنامه 2231 شورای امنیت استناد می کند که خودش با خروج از برجام این قطعنامه را نقض کرده، و باز با استناد به این قطعنامه سعی می کند دیگران را به خروج از برجام و طبعاً خروج از این قطعنامه تشویق کند.
روشن است که این فشارهای تازه آمریکا نیز مانند گذشته راه به جایی نخواهد برد چراکه ماهیت برنامه موشکی ایران دفاعی بوده و قطعنامه 2231 شورای امنیت نیز هیچ ممنوعیتی برای برنامه موشکی تعیین نکرده است و واشنگتن با ناامیدی آخرین تیرهای ترکش خود را در تاریکی رها می کند تا شاید سودی به حال سیاست های بی حاصل کاخ سفید شود.
