حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در رساله ذهبیه فرموده‌اند: مزاج ها تابع آب و هوا است و به حسب تغییر هوا در مکان ها متغیر می شود، پس وقتی که هوا سرد می شود، مزاج بدن سرد و چون گرم می شود، مزاج هم گرم می شود.
همان طور که قبلا اشاره کردیم، طب امروز به سردی و گرمی مزاج و طبیعت عقیده ای ندارد، میزان در تشخیص گرمی و سردی آن قوه لامسه و میزان الحراره است.
مبنای طب قدیم بر اصولی از تجربیات و عقل بود ولی مبانی طب جدید تجربیات محض است، اصول عقلی را نمی توان زیر تیغ تشریح و عملیات جراحی پیدا کرد و یا در لابراتوارها و زیر میکروسکوپ ها تماشا نمود.
سردی و گرمی- تری و خشکی اصطلاحات فنی است، طب قدیم حکایت از مفاهیم عقلی می کند و چون حکم به این از روی آثار و مشاهدات است از این راه می توان میان طب جدید و قدیم صلحی برقرار کرد، زیرا چنان که می بینیم هردو گرچه از مبادی مختلفی حرکت کرده اند اما به یک مسیر می رسند و هنگام معالجه و درمان مریضی ها در یک راه تلاقی می شوند.
میزان در شناختن طبایع افراد به طور کلی آب و هوا است، زیر ا هر مزاجی باید به مقتضای آب و هوا و محیطی که در آن قرار دارد، تحت درمان قرار بگیرد.
به فرموده امام هشتم شیعیان(ع)، نشانه های تغییر آب و هوا در ظاهر بدن آشکار می شود، پس اگر هوا معتدل باشد مزاج ها معتدل و تصرفات طبیعی مزاج ها درست واقع می شود.
بدن ما از عناصری ترکیب شده که منشا آن ها زمین و آب است، مزاج هر آب و خاکی در هوای آنجا خود نمایی می کند، بنابر این مزاج مردم هر آب و خاکی را باید از هوای آن جا شناخت و به ظاهر اجسام مراجعه کرد.
طبیب دانا از دقت در ظاهر بدن بیمار، رنگ پوست، وضعیت صورت، اسکلت بدن، طرز نگاه، حرکت، حرف زدن و خصوصیات دیگر او می فهمد که او تحت تاثیر چگونه طبیعتی قرار گرفته است.
