در مورد زخم دیابتی اگر بخواهیم توضیح دهیم ،باید بگوییم کسانی که به بیماری دیابت مبتلا میباشند در صورت مشاهده هر نوع جراحت و زخمی بر روی پوست خود باید به آن توجه کنند .
در افراد مبتلا به دیابت بخاطر بالا بودن قند خون ، باعث میشود که زخم ها سخت تر و در مدت زمان طولانی تری بهبود پیدا کند که به آن زخم دیابتی می گویند ، به بیانی دیگر روند درمان زخم در افراد دیابتی با مشکل مواجه میشود .
اگر که مبتلا به دیابت هستید و پاهای شما به دلایل مختلف تاول زد و یا پای شما در اثر ضربه زخم شد ، باید زخم را جدی بگیرید و فورا به فکر درمان زخم باشید .
درمان زخم دیابتی در مراحل اولیه خود ، که همراه با عفونت نمیباشد ، سریعتر و راحت تر می باشد . عفونی شدن زخم و عدم درمان آن می تواند منجر به بروز انواع عفونت ها از جمله عفونت خون ، عفونت ادراری و … نیز شود.
علت های زخم دیابتی
چندین دلیل مختلف میتواند باعث افزایش خطر ابتلا به مشکلات زخم دیابتی و عفونت در پا ها و ایجاد زخم پای دیابتی میشود :
پوشش نا مناسب پا در زخم دیابت
کفش های نا مناسب و غیر استاندارد عامل اصلی بروز مشکلات زخم دیابتی(زخم پا دیابتی) می باشند :
در صورتی که نقاط دردناک ، قرمز ، پینه ، میخچه در مواقع پوشیدن کفش به وجود میایند ، باید به فکر انتخاب کفش مناسبتر بود.
درصورتی که بیماران به مشکلاتی از جمله پینه پا ، صافی کف پا و یا انگشتان چکشی دچار باشند میبایست از کفش های مخصوص و یا کفی های خاص طبی برای رفع این اختلالات استفاده نمایند تا از بدتر شدن و تشدید زخم دیابتی جلوگیری شود .
تخریب عصب در زخم دیابتی
کسانی که به مدت طولانی مبتلا به دیابت می باشند یا کنترل کمی نسبت به مقدار قند خون خود دارند بیشتر در خطر تخریب اعصاب پا هستند . در پزشکی این وضعیت را نوروپاتی محیطی میگویند . نوروپاتی محیطی میتواند بصورت یک عصب (مونونوروپاتی) ، بیش ازدو اعصاب در مناطق مختلف (مونونوروپاتی متعدد) و یا بسیاری از اعصاب (پلی نوروپاتی) تظاهر نماید.
بخاطر تخریب عصب پا ، بیمار حس طبیعی در پاها را ندارد و همچنین امکان دارد قادر به حس وضعیت انگشتان پاهای خود به هنگام راه رفتن و حفظ تعادل نباشد . زمانی که اعصاب پا وضعیتی طبیعی داشته باشد شخص پاهای خود را حس میکند و در صورتی که کفش به پا فشار آورد و یا زمان قدم زدن پا پیچ بخورد آنرا احساس میکند.
گردش خون ضعیف و زخم دیابت
زمانی که دیابت بخوبی کنترل نشود ، باعث سخت شدن سرخرگ ها یا آترواسکلروز می شود . زمانی که خون در قسمت آسیب دیده بخوبی جریان نداشته باشد روند بهبود کند و سخت میشود .
ترومای پا و زخم پای دیابتی
انواع ضربه و آسیب به پا باعث افزایش خطرات جدی در زخم پای دیابتی میشود .
تاثیر سیگار در زخم دیابت
استعمال سیگار و یا انواع تنباکو میتواند عملکرد رگهای خونی کوچک در پاها را با مشکل روبرو کند .
درمان زخم دیابتی
برای درمان زخم دیاتی اولین نکته زمان است ، در مراحل اول زخم دیابتی درمان می تواند خیلی آسان تر از زخم های کهنه باشد.و نکته دوم مراجعه به متخصصین عفونی و زخم می باشد . زخم دیابتی شرایط آن را ندارد که مانند زخم های معمولی با آن رفتار و درمان خانگی شوند. و حتما باید توسط متخخصین این مشکل پیگیری و درمان شود.
زخم پای دیابتی چیست؟
زخم پای دیابتی زخمی باز است که در حدود 15% از مبتلایان به دیابت روی می‌دهد و معمولا در کف پا قرار دارد. در مبتلایان به زخم پای دیابتی، 6% به خاطر عفونت یا عوارض مرتبط به زخم در بیمارستان بستری می‌شوند.( منبع) دیابت دلیل اصلی قطع عضو اندام‌های تحتانی است. اما ثابت شده است که ایجاد زخم پای دیابتی قابل پیشگیری است.
زخم‌ها به خاطر ترکیبی از فاکتورها مانند کمبود حس لامسه پوست، گردش ضعیف خون، تغییر شکل پا، آزردگی (مانند سایش یا فشار)، ترما و مدت زمان ابتلا به دیابت شکل می‌گیرند. بیمارانی که برای مدت زیادی به دیابت مبتلا هستند، می‌توانند دچار آسیب عصبی شوند که کاهش یا از دست رفتن کامل توانایی احساس درد در پا است و به خاطر تخریب عصبی و بالا رفتن سطح گلوکز خون به مرور زمان ایجاد میشود. تخریب عصبی اغلب میتواند بدون درد باشد و حتی بیمار ممکن است متوجه مشکل نشود. متخصص پا میتواند آسیب عصبی پا را توسط ابزاری بی درد و ساده به نام مونوفیلامنت بررسی کند.
بیماری قلبی عروقی میتواند زخم پای دیابتی را پیچیده کرده، توانایی بدن برای ترمیم را کاهش داده و احتمال عفونت را افزایش دهد. افزایش قند خون میتواند توانایی بدن در مقابله با عفونت احتمالی را کاهش داده و روند بهبودی را به تاخیر بیاندازد.
علائم زخم پای دیابتی
یکی از اولین علامت‌های زخم پای دیابتی ترشح از پا است که ممکن است جوراب را لکه دار کند یا از کفش به بیرون نشت کند. ورم، آزردگی، قرمزی و بوی غیرطبیعی یک یا هر دو پا نیز علائم اولیه مرسوم هستند.
مشهودترین نشانه زخم پای دیابتی حاد بافت سیاه (به نام اسکار) است که در اطراف زخم ایجاد میشود. این مورد به خاطر نبود جریان خون سالم در نواحی اطراف زخم ایجاد میشود.
قانقاریای جزئی یا کامل که در اثر عفونت است و به بافت‌های مرده مربوط میشود، میتواند در اطراف زخم مشاهده گردد. در این مورد، ترشحات بد بو، درد و بی‌حسی میتواند ایجاد گردد.
علامت‌های زخم پای دیابتی همیشه مشهود نیستند. حتی گاهی تا زخم عفونی نشود، نشانه‌ای از علائم زخم وجود ندارد. اگر هر تغییر رنگی در پوست مشاهده کردید، مخصوصا اگر بافت تیره شد، یا در اطراف زخم درد داشتید و پینه یا سوزش ایجاد شد، به پزشک مراجعه کنید.
درجه بندی زخم پای دیابتی
پزشک احتمالا شدت زخم را بر اساس درجه 0 تا 5 رتبه بندی میکند. در این رتبه بندی از سیستم طبقه بندی زخم واگنر استفاده میشود.
صفر: بدون ضایعات باز؛ ممکن است ضایعات ترمیم شده باشند.
یک: زخم سطحی بدون نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر
دو: زخم عمیق، به تاندون، استخوان یا کپسول مفصلی رسیده باشد.
سه: بافت‌های عمیق‌تر که درگیر آبسه، استئومیلیت یا تاندونیت هستند.
چهار: قانقاریا در بخش جلو یا پاشنه پا
پنج:قانقاریای شدید که تمام پا را درگیر میکند.
علت زخم پای دیابتی
زخم پای دیابتی رایج‌ترین مشکل در بین مبتلایان به دیابت است و با موارد زیر ایجاد میشود:
گردش نامناسب خون: گردش ضعیف خون نوعی بیماری قلبی- عروقی است که در آن خون به قدر کافی در پا جریان نمی‌یابد. گردش نامناسب خون میتواند ترمیم زخم پای دیابتی را سخت‌تر کند.
قند خون بالا (هایپرگلیسمی): سطح بالای گلوکز میتواند فرایند ترمیم را در زخم پای عفونی شده آهسته کند، بنابراین کنترل قند خون مهم است. مقابله با عفونت زخم پای دیابتی در مبتلایان به دیابت نوع 2 و دیگر موارد اغلب دشوارتر می‌باشد.
تخریب عصبی: تخریب عصبی اثری طولانی مدت است و میتواند منجر به از دست رفتن حس در پا شود. اعصاب آسیب دیده می‌توانند حس سوزن سوزن شدن و درد داشته باشند. آسیب عصبی حساسیت به درد پا را کاهش داده و منجر به ایجاد زخم بدون درد میشود.
