امیر دریادار حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دهمین سالگرد تشکیل اجلاس فرماندهان نیروهای دریایی اقیانوس هند (آیونز)، ضمن تقدیر از نیروی دریایی هند برای برگزاری این اجلاس، اظهار داشت: همانطور که همه ما می‌دانیم، دریا برای کشورهای ساحلی فرصتی بزرگ در جهت پیشرفت و حفظ منافع ملی محسوب می‌شود.
دریادار خانزادی، فواید دریا برای یک کشور و یک ملت را فوایدی بزرگ، راهبردی و کلان عنوان کرد و گفت: حضور در دریا با استفاده از ظرفیت‌های تمدن دریایی، گام اول و مهم برای ایجاد مهمترین درگاه ارتباطی با امکانات عظیم دریا و بهره‌مند شدن از آن است و به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران می‌فرمایند: «نفس حضور در دریا قدرت است. نفس اینکه دریا را مسخر کنید و زیر پای خود بگیرید قدرت است». زیرا حضور در دریا به معنی برخورداری از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های قدرت‌آفرین در ابعاد مختلف است که امکان بهره‌برداری از دریاها و اقیانوس‌ها برای رسیدن به مقاصد و اهداف ملی را میسر می‌کند.
وی در خصوص موضوع امنیت دریایی اظهار داشت: این موضوع یک مسئله چند بعدی و پیچیده است و برقراری آن تا حد زیادی به وزن ژئوپلیتیک کشورها، سطحی از قابلیت و توانایی که برای مقابله با تهدیدات دریایی پای کار آوردند و میزان مشارکت جمعی وابسته است.
رئیس اجلاس فرماندهان نیروهای دریایی اقیانوس هند با بیان اینکه نیروی دریایی به عنوان بخشی لاینفک از قدرت دریایی، مظهر اقتدار هر ملتی است، افزود: امنیت مناطق دریایی تحت حاکمیت و منافع ملی در دریا را تضمین کرده و متضمن کارکرد چرخه‌های قابلیت‌سازی است که امکان همکاری با دوستان و بهره‌مندی از منافع اقتصاد آبی را فراهم می‌کند.
دریادار خانزادی اضافه کرد: وقتی از امنیت دریایی سخن می‌گوییم، منظور امنیتی پایدار و فراگیر است. ما معتقدیم ناامنی برای هیچکس خوب نیست و ما امنیت را برای همه می‌خواهیم نه فقط برای قدرتهای دریایی.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع تهدیدات دریایی اشاره کرد و افزود: گذشته از موضوعاتی که امروز امنیت دریایی را تهدید کرده و ما نسبت به آنها آگاهی داریم، تغییرات در ابعاد مختلف نیز بر محیط آبی‌مان اثر می‌گذارند و پایش تغییرات و مهار روندهایی که آینده امنیت دریایی ما را تهدید خواهند کرد مانع شکل‌گیری محیطی خواهد شد و ما را از کوری دریایی می‌رهاند.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران درخصوص تغییر ترتیبات امنیتی منطقه گفت: اکنون تجارت جهانی کالا از طریق دریا، وابستگی زیادی به اقانوس هند دارد و سرنوشت‌ساز بودن این اقیانوس مورد تاکید و توجه منطقه و جهان است. به همین دلیل تسلط بر منطقه به منظور تامین منافع یک گروه قابل توجیه نیست و این تفاوتی مهم نسبت به گذشته است.
دریادار خانزادی تصریح کرد: تغییرات مختلف در ابعاد جهانی و منطقه‌ای می‌تواند بر افزایش آگاهی کشورهای منطقه و منافعشان در دریا و نیز مطالبه آن موثر باشد.
وی ادامه داد: از دیگر مسائل مرتبط با این مسئله می‌توان به افزایش وزن ژئوپولیتیک قدرتهای منطقه‌ای و حرکت انبساطی آنها، افزایش دانش و ظرفیت‌های فنی کشورهای منطقه جهت حضور در آب‌های آزاد، کاهش وزن ژئوپولیتیک برخی قدرتهای بزرگ ناشی از کاهش قدرت اقتصادی آنها، ضعیف شدن نهادهای بین‌المللی و عدم تمکین بانیان آن از اجرای احکام و قوانین و شکل‌گرفتن بی‌نظمی ساختاری اشاره کرد.
رئیس اجلاس فرماندهان نیروهای دریایی اقیانوس هند، انقباض ناوگان‌های نظامی گسترش یافته در جهان به دلیل هزینه‌های زیاد آن، گسترش دامنه جنگ سرد اقتصادی و سیاسی میان قدرتهای جهانی، امتداد یافتن اختلافات سیاسی و منازعات زمینی به دریا مانند آنچه در عدن رخ می‌دهد و تهدید زیست‌محیطی شامل پساب‌های صنعتی، زباله‌های هسته‌ای، پلاستیک‌ها و غیره را از دیگر موضوعات در این زمینه عنوان کرد.
دریادار خانزادی خاطرنشان کرد: تغییر در مرکز ثقل وزن ژئوپلیتیک جهانی ناشی از کاهش وزن ژئوپلیتیک و قدرت دریایی برخی قدرتهای بزرگ، حرکت انقباضی به سمت معقول کردن اندازه و هزینه‌های نیروی دریایی گسترش یافته در ابعاد جهانی را در پی خواهد داشت.
وی تصریح کرد: همزمان افزایش وزن ژئوپلیتیک قدرتهای منطقه‌ای و حرکت انبساطی محسوس آنها به سمت دریا و تبدیل شدن به قدرت دریایی قابل وثوق در منطقه مؤید آغاز حرکت جایگزینی قدرت دریایی در منطقه است. اگر چه باور نداریم حضور عناصری از خارج از منطقه، امنیت دریایی جمعی مطلوب را تأمین می‌کند اما انقباض اجباری آنها ترتیبات امنیتی جدیدی را جایگزین خواهد کرد و این تغییر مهمی است که منطقه باید برای آن آماده شود.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ادامه سخنان خود به کارکرد نهادهای بین‌المللی در این زمینه اشاره کرد و افزود: اگر چه نهادهای بین‌المللی مرتبط با امور دریا، طی سال‌های گذشته شکل گرفته و اقداماتی را برای دریانوردی انجام داده‌اند، اما ایجاد تغییر در سازه قدرت دریایی جهانی و حضور بازیگران قدرتمند منطقه‌ای در عرصه دریاهای آزاد و تأثیرگذاری بیشتر بر ساز و کارهای مدیریت آب‌های آزاد جهان شاید اقدامات گذشته دیگر برای حفظ نظم مطلوب با لحاظ آراء و نظرات ذینفعان جدید که هم قدرت دارند و هم منفعت و باید متناسب با وزنشان مشارکت داده شوند کفایت لازم را نداشته باشند.
دریادار خانزادی ادامه داد: با این رویکرد، منطقه و جهان باید برای این تغییر مهم ظرفیت‌سازی کرده و آماده شود و ذینفعان نیز باید درک مطلوبی از بازیگری اثربخش برای دستیابی به امنیت جمعی دریایی و اثرات ملی‌گرایی بر استقرار ترتیبات امنیتی متناسب با منافع جمعی داشته باشند.
وی با بیان اینکه کره زمین در حال گرم شدن است و اراده جهانی برای اجرای تعهدات و توقف آن وجود ندارد، اظهارداشت: این تغییرات به تنهایی تأثیرات عمیق بر کارکردهای ژئوپلیتیک نواحی مختلف جهان در ابعاد جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی و نظامی خواهد داشت.
رئیس اجلاس فرماندهان نیروهای دریایی اقیانوس هند، ذوب‌شدن یخچال‌ها و بالاآمدن سطح آنها، گرم شدن عرض‌های جغرافیایی میانی، تغییر اکوسیستم در عرض‌های شمالی، تغییر در مرزها و مناطق دریایی کشورهای ساحلی، تغییر در ویژگی‌های جغرافیایی گذرگاه‌های راهبردی جهان به ویژه دروازه‌های اقیانوس هند، تغییر در کشاورزی و احتمال شکل‌گرفتن جریان مهاجرت به عرض‌های مناسب‌تر، تغییر در کمیت و کیفیت جمعیت مستقر در سواحل اقیانوس هند را از جمله مسائل ناشی از گرم شدن کره زمین دانست و گفت: این تغییرات می‌تواند ارزش و وزن ژئوپلیتیک مناطق دریایی جهان به ویژه منطقه اقیانوس هند را تحت تاثیر قرار دهد.
دریادار خانزادی ادامه داد: اما چیزی که بیشتر از قبل پایدار است، تجارت از طریق دریاست. دریا مهمتر خواهد شد و کانون تمرکز فعالیت‌های دریایی نیز بیشتر می‌شود و ممکن است معنی کشورهای ساحلی و دریایی نیز بسیار به هم نزدیک شود و ما شاهد افزایش بازیگران در عرصه دریاها خواهیم بود؛ بازیگرانی که شاید با نگاه ملی و نه جهانی در آب‌های آزاد حاضر شده و نظم ژئوپلیتیکی اقیانوس هند را تحت تأثیر قرار دهند.
وی همچنین در خصوص افزایش ضریب نفوذ فناوری‌های دریایی اظهارداشت: همه ما می‌دانیم دریا عرصه‌ای رقابتی است و تغییرات شتابان فناوری بر تجهیزات و فعالیت‌های پیچیده دریایی اثرگذار است به نحوی که همزمان با مقدوراتی که در اختیار قرار داده است امکان حضور جمع متنوعی از بازیگران دولتی، غیردولتی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را فراتر از قدرت دولت‌ها در عرصه دریاهای آزاد ممکن ساخته است.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کرد: روندهای مبتنی بر فناوری حاکی از دست‌یافتنی‌تر شدن بیش از پیش سطح و زیر سطح دریا برای طیفی از بازیگران است که با سطح متفاوتی از تعهدات، آگاهی‌های قانونی و محیطی در این عرصه وارد شوند و این روی خوش ماجراست.
دریادار خانزادی ادامه داد: وجه دیگر آن، افزایش حضور عناصر نامطلوب با کارکردهای تروریستی و خلافکارانه و مخرب است که حضورشان به هر شکلی مخرب ترتیبات امنیتی مطلوب است و عدم قطعیت را در منطقه انتشار می‌دهد.
وی گفت: با این رویکرد، دیگر کارکردهای سنتی نیروهای دریایی پاسخگوی نیازهای مرتبط با اداره مطلوب دریا به ویژه دریاهای آزاد نخواهد بود و لازم است برای آینده‌ای پیچیده‌تر و با عدم قطعیت بیشتر آماده شویم.
رئیس اجلاس فرماندهان نیروهای دریایی اقیانوس هند در بخش پایانی سخنان خود با بیان اینکه محیط دریایی ما در حال تغییر است، اظهارداشت: عوامل متعددی در این فرایند اثرگذارند که تجمیع آنها محیط امنیتی پیچیده‌تری را پیش روی ما قرار می‌دهد که دیگر نیروی دریایی با کارکردهای سنتی قادر به پاسخگویی به نیازهای این محیط نخواهد بود و نیروی انسانی تجهیزات، فناوری‌ها، قوانین و مقررات، آموزش‌ها، زیرساخت‌ها و همه قابلیت‌ها، توانایی‌هایمان تحت تاثیر این تغییرات قرار خواهد گرفت.
دریادار خانزادی خاطرنشان کرد: در این فرایند همگرایی و تلاش برای اقداماتی که قادر به مهار روندهای نامطلوب در ابعاد مختلف باشند به نحوی که امنیت جمعی‌مان را در آینده تضمین کنند حائز اهمیت است و ما برای مقابله با تهدیدات آتی نیاز به این اقدامات داریم.
