اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران در آبان‌ماه از سوی ترامپ اعلام شد که ظاهرا به صفر رساندن میزان صادرات ایران را هدف خود قرار داده بود. رویایی که تعبیر نشد و آمریکا هم در یک قدمی آغاز تحریم‌ها متوجه شد که حذف نفت ایران از بازارهای جهانی نفت امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل به چند کشور معافیت داد، به این شرط که طی شش ماه میزان واردات نفت از ایران را به صفر برسانند.
در این راستا، سیدمهدی حسینی با تشریح وضعیت بازار جهانی نفت، احتمال تمدید شدن معافیت‌های آمریکا را پیش‌بینی کرد. او در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر این‌که آمریکا به این نتیجه رسیده است که حذف نفت ایران از بازار امکان پذیر نیست، اظهار کرد: آمریکا سعی کرد در این مدت میزان تولید خود را به حداکثر برساند اما این تولید نمی‌تواند پایدار باشد. زیرا محور اصلی تولید آمریکا نفت شیل است و عمر چاه‌های نفت شیل سه یا چهارماهه است و به‌طور مداوم به سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
وی با اشاره به رشد تقاضا در بازارهای جهانی نفت، اظهار کرد: تقاضا ممکن است کم یا زیاد شود اما به‌طور متوسط می‌توان گفت رشد اقتصادی رو به افزایش است و تقاضا هم افزایش خواهد یافت. موازات با رشد تقاضا باید رشد عرضه هم صورت بگیرد. یکی از بزرگ‌ترین عرضه کنندگان آمریکاست که متکی به نفت شیل است. این‌که نفت شیل توانایی پاسخگویی به نیاز بازار را در بلندمدت داشته باشد یا خیر، نیازمند بحث و بررسی است اما به‌طور کلی درحال حاضر درحال تولید هستند و آمریکا حدود ۱۱ میلیون بشکه تولید می‌کند که عدد بزرگی است.
این کارشناس ارشد انرژی، با بیان این‌که در آستانه فصل زمستان قرار داریم، توضیح داد: زمستان فصل ذخیره‌سازی نیست. آمریکا هم متکی به ذخایر خود است. بنابراین باید بتواند ذخیره‌سازی هم انجام دهد و اما این اتفاق در بهار رخ می‌دهد که تقاضا کاهش پیدا می‌کند. بررسی این شرایط حاکی است که توان تولید آمریکا بیش از میزان کنونی نیست.
بررسی وضعیت تولید تولیدکنندگان بزرگ و کوچک
حسینی در ادامه درباره عرضه دیگر تولیدکنندگان هم توضیح داد: همه تولیدکنندگان در بیش‌ترین میزان خود تولید می‌کنند. تولید عربستان ۱۰.۵ میلیون بشکه است و درنهایت توانایی افزایش تولید ۲۰۰ هزار بشکه‌ای را دارد. تولید روسیه در حداکثر میزان خود قرار دارد. این کشور شیرهای نفت خود را برای این‌که سهم بیش‌تری در بازار داشته باشد، باز کرده است. تولید روسیه درحال حاضر نزدیک به ۱۱ میلیون بشکه است. ازسوی دیگر کشورهای کوچک‌تر نیز تلاش خود را می‌کنند. برای مثال امارات اعلام کرده است که می‌خواهد برداشت از دو میدان دیگر خود را آغاز کند اما ظرفیت این میادین در حد ۱۰۰ هزار بشکه است.
وی ادامه داد: عراق یکی از رقیبان جدی ایران است و من بیش‌تر از این‌که نگران آمریکا و عربستان باشم، نگران عراق و روسیه هستم. اما به‌طور کلی نفت به سرعت جهش پیدا نمی‌کند. درحال حاضر تولید عراق بیش از چهار میلیون و میزان صادرات ۳.۸ است که رقم بالایی برای این کشور محسوب می‌شود. تولید عراق همیشه نصف ایران بوده اما در حال حاضر برابر با همه تولید ایران صادر می‌کند. اما این‌که تولید این کشور جایگزین نفت ایران شود، به زمان طولانی نیاز دارد و طی شش ماه این اتفاق رخ نمی‌دهد.
احتمال تمدید معافیت‌ها
این کارشناس ارشد انرژی در ادامه با اشاره به این‌که آمریکا به هشت مشتری نفت ایران معافیت داده است، اظهار کرد: آمریکا برای این کشورها شرط گذاشته است که برداشت خود از ایران را کاهش دهند و کشورها ناچارند این شرایط را بپذیرند. این اتفاق خواهد افتاد که چین میزان واردات نفت از ایران را از ۶۰۰ هزار بشکه به ۴۵۰ هزار بشکه کاهش دهد. اما ترکیه، یونان، اسپانیا و... که خریدار نفت ایران بودند هم در سال جاری کم‌تر از قبل برداشت نکرده‌اند و طبیعتا هنوز به نفت ایران نیاز دارند و معافیت هم اخذ کرده‌اند. البته ممکن است میزان واردات را از ایران کاهش دهند.
حسینی با بیان این‌که درمجموع صادرات ایران کاهش خواهد یافت، افزود: با این‌حال به صفر رساندن میزان صادرات نفت ایران عملی نیست. آمریکا به مشتریان فرصت داده است که واردات خود از ایران را تا فروردین‌ماه به صفر برسانند اما به نظر من این اتفاق رخ نمی‌دهد و معافیت‌ها دوباره بازبینی و تمدید می‌شود. بسیاری از پالایشگاه‌ها با مشخصات نفت ایران فعالیت می‌کنند و حذف نفت ایران از نظر فنی هم امکان‌پذیر نیست.
ایران باید از آمریکا شکایت کند
وی درمورد تعاملات مالی بین ایران و مشتریان نفتی توضیح داد: تعاملات مالی یکی از گرفتاری‌هایی است که ایران با آن مواجه خواهد بود. ما باید در این فرصت که می‌خواهند پول ما را نگه دارند و نفت ما را نخرند، باید اقدامات خود را انجام دهیم. به نظر من این‌که ایران از آمریکا به شورای امنیت شکایت نمی‌کند، اشتباه تاریخی است. ایران باید همان روزی که حکم لاهه اعلام شد، برای اجرا به شورای امنیت می‌رفت. باید همین حالا اقدام و درمورد تحریم‌ها شکایت کنیم. این‌که چرا ایران این کار را نمی‌کند، شاید به دلیل اتفاقاتی است که من از آن بی‌خبرم.
این کارشناس ارشد انرژی ادامه داد: باید به این نکته توجه کرد که طرف مقابل هم تجربه کسب کرده که ایران در زمان تحریم چه اقداماتی انجام می‌دهد و جلوی این اقدامات را می‌گیرند. ما باید جایی که ابزار داریم از ابزار خود استفاده کنیم و ابزرا ما حکم دیوان دادگستری است که بسیار صریح و محکم است.
