سیزدهم آبان یادآور سه واقعه مهم برای مردم ایران است. ۱۳ آبان سال ۱۳۴۳ سالروز تبعید امام خمینی به ترکیه است. همچنین ۱۳ آبان سال ۱۳۵۷ سالروز به خاک و خون کشیدن دانش آموزان در راهپیمایی علیه رژیم ستمشاهی است و ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا با حضور دانشجویان پیرو خط امام (ره) است.
اکنون با گذشت سی و نه سال از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا است و وی در طول دوران ریاست جمهوریاش تا کنون از هیچ تلاشی علیه مردم ایران فروگذار نکرده است. ترامپ بعد از چندین بار تهدید، اردیبهشت ماه گذشته از برجام خارج و در روز سیزدهم آبان ۱۳۹۷ تحریمهای غیرقانونی هستهای و نفتی آمریکا را بار دیگر علیه مردم ایران اعمال میکند.
به همین بهانه، گفت و گویی داشتیم با «جیروید او.کولمن» خبرنگار و تحلیلگر ایرلندی مقیم پاریس که متخصص حوزه ژئوپلیتیک، جهانی سازی و مناقشات بین طبقهای است. وی بر این باور است که ترامپ اصلا فرد قابل اعتمادی نیست و حرف و عملش با هم همخوانی ندارد اما رئیس جمهوری است که به دنبال جنگ نمیرود.
فارس: با در نظر گرفتن خروج یکجانبه و غیرقانونی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از برجام، به نظر شما تبعات این اقدام برای آینده روابط آمریکا و اروپا چه خواهد بود؟
کولمن: ترامپ کشورهای اروپایی را مجبور میکند برای سازمان دهیهای نظامی آمریکا، هزینه کنند. اما این مسئله میتواند کشورهای اتحادیه اروپا را از واشنگتن دور کرده و منجر شود سیاست خارجی خود را از آمریکا مستقل کنند. آنچه واضح است اینکه کشورهای اروپایی خواستار ادامه تجارت با ایران هستند و فکر نمیکنم آمریکا این قدرت را داشته باشد که مانع آنان شود. احتمالا آمریکا مجبور خواهد شد در این زمینه با اروپا سازش کند.
فارس: ریشه اصلی دشمنی ترامپ علیه ایران چیست و نقش لابیهای داخل آمریکا را بر سیاستهای دولت ترامپ چگونه میبینید؟
کولمن: لابی یهودی، قویترین لابی در جهان است. یهودیان آمریکا بر رسانه و سرمایه مسلط هستند. کسی نمیتواند بدون داشتن رابطه خوب با حداقل بخشی از منافع سازمان یافته یهود، رئیس جمهور ایالات متحده شود. گروه نئو محافظهکار«متحد علیه ایران هستهای» تحت ریاست میلیاردر یهودی «توماس کاپلان» است که شدیدا پشت سیاستهای ضد ایرانی ترامپ قرار دارد. اکثریت یهودیان آمریکا مخالف ترامپ هستند زیرا از سیاست «اول آمریکا»ی ترامپ میترسند. آن یهودیان [آمریکا] بر این باورند که اول آمریکا به معنای دوم اسرائیل است.
خیلیها معتقدند دونالد ترامپ سعی دارد آمریکا را از کنترل اسرائیل خارج کند اما برای این منظور، باید بسیار دقیق عمل کند. برخی رسانهها خواستار نابودی ترامپ یا در مواردی ترور وی هستند. رسانههای اسرائیلی حتی گفتهاند دختر ترامپ واقعا یعودی نشده و ترامپ از دخترش استفاده میکند تا تمایلات ضدیهود خود را پنهان کند. برخی نویسندگان یهودی ادعا کردهاند که «جرد کوشنر» داماد ترامپ یک یهودی درباری است که ترامپ از وی برای فرونشاندن یهودیان استفاده کرده است مانند «کارل بزرگ» [موسس امپراطوری مقدس روم] در مواجه با یهودیان در قرون وسطی که از این روش برای ترویج مسیحیت استفاده کرده بود. البته به نظر من همه این گفتهها درست نیستند ولی پیچیدگی پوپولیست در سیاست جهان وتاثیر آن برای آینده را تحسین میکنم.
فارس: سیاست خارجی ترامپ بویژه در قبال عربستان سودی به عنوان متحد کلیدی واشنگتن در غرب آسیا، چه تاثیری بر وجهه بینالمللی آمریکا خواهد داشت؟
کولمن: در حال حاضر، دولت ترامپ به سعودیها فشار میآورد تا جنگ وحشتناک در یمن را که در واقع قتل عام است، به پایان برسانند. البته با قتل جمال خاشقچی خبرنگار سعودی که اخیرا اتفاق افتاد، این واقعیت نمایان شد که آمریکا از جنایتکارترین رژیم در جهان حمایت میکند و هیچ کس نمیتواند این واقعیت را رد کند.
فارس: بازتابهای داخلی تغییرات در سیاست خارجی آمریکا بعد از روی کار آمدن ترامپ چیست و آینده دولت وی را چگونه ارزیابی میکنید؟
کولمن: باید این را به خاطر داشته باشید که خواص قدرتمندِ حامی جهانی شدن، با دونالد ترامپ مخالف هستند. از سوی دیگر لابی بسیار قدرتمند یهودی در آمریکا که رسانه و سرمایه را در دست دارد، آزادی عمل ترامپ را در خاورمیانه گرفته است. به نظر من ترامپ قصد دارد یک روش مطمئن و طولانی مدت برای مسئله فلسطین پیدا کند اما وی تصمیم گرفته است رویکردی افراطی-صهیونیستی برای داشتن حمایت کافی یهودیان را داشته باشد تا بعد از آن بتواند از اسرائیلیها درخواست سازش کند.
مهم نیست ترامپ چه میگوید، اکثر رسانههای یهودی از ترامپ متنفر هستند و وی را ضد یهود مینامند. البته من وی را از لحاظ فلسفی ضدیهود میدانم. به عبارت دیگر، ترامپ ناسیونالیست است ولی تنها ناسیونالیسمی که [لابی] یهودیان تحمل میکنند، صهیونیسم است. این فاکتورها باید در نظر گرفته شود. مسائل زیادی، بیشتر از آنچه مردم فکر میکنند درباره پدیده ترامپ وجود دارد و تضادهای زیادی دیده میشود.
این که به رغم لفاظیهای فتنهبرانگیزش، ترامپ میگوید آماده گفتوگو با تهران است، نشان میدهد که اغلب مواقع آنچه ترامپ میگوید با آنچه درعمل انجام میدهد تفاوت دارد. ترامپ درصدد است به عنوان یک صلح طلب و یک منجی اقتصادی در انتخابات آتی حضور داشته باشد. به زبان ساده وی نمیتواند وارد جنگ وسیع با ایران شود. روزنامه نیویورک تایمز که ضد ترامپ است از گفتوگوی ترامپ با ایران میترسد. ما به بازی ایدهئولوژیک و سیاسی جدیدی وارد میشویم که قواعد آن هنوز تعریف نشدهاند. در دیگر مسائل سیاست خارجی دیگر، تغییرات زیادی روی نداده است و برای مثال آمریکا همچنان به دنبال جنگ تجاری علیه ونزوئلا است.
فارس: رویکرد ترامپ در قبال چین از یک سو و رویکرد تازه وی در قبال کره شمالی از سوی دیگر، بر هژمونی آمریکا در شرق آسیا چه تاثیری خواهد داشت؟
کولمن: من باور دارم که آمریکا میخواهد بر شبه جزیره کره کنترل داشته باشد. بهترین روش برای دستیابی به این هدف این است که اجازه اتحاد دو کره را با قواعد آمریکایی بدهد. آمریکا امیدوار است نفوذ خود را در کره شمالی افزایش دهد. «کیم جونگ اون» [رهبر کره شمالی] بسیاری از وجوه فرهنگ آمریکایی را دوست دارد. کره جنوبی نیز از کره شمالی به عنوان نیروی کار ارزان استفاده خواهد کرد. آمریکا نیز امیدوار است فعالیتهای اقتصادی خود را در این منطقه افزایش دهد و حضور نظامی خود را کمتر کند.
مسئله سخت برای پیونگ یانگ و گفتوگو با آمریکا مربوط به حاکمیت و امنیت آن است و همین جا مسئله اعتماد مطرح میشود. باید به یاد بیاوریم به محض اینکه قذافی درهای کشور را گشود و خلع سلاح شد، چه اتفاقی در لیبی افتاد. هرگز نمیتوانید به آمریکا اعتماد کنید. البته باید این را گفت که دونالد ترامپ با وجود لفاظیهای خصمانه، شاید ضدجنگترین رئیس جمهوری دوران مدرن آمریکا است.