ایجاد خون‌مردگی و کبود شدن بدن، یک اتفاق طبیعی در زمان آسیب دیدن بدن و ضربه خوردن به آن است، از این رو بسیاری از افراد هنگامی که بدنشان دچار کبودی و خون‌مردگی می‌شود اهمیت چندانی به آن نمی‌دهند و منتظر می‌مانند تا خودبه‌خود خوب شود. اما گاهی ممکن است این کبودی‌ها خطرناک و علامت و نشانه هشدار و زنگ خطر باشند، بنابراین باید آگاهی داشت که انواع و علت ایجاد کبودی‌ها چیست و هرکدام نشانه چه می‌تواند باشد.
این خونریزی‌ها گاهی به صورت لکه‌های بسیار کوچک سرسوزنی دیده می‌شود که به آن‌ها «پتشی» گفته می‌شود و اکثرا نشانه اختلالات پلاکتی خون است. تجمع‌های زیرجلدی بزرگ‌تر خون «اکیموز» نام دارد و اگر عمیق‌تر و به‌صورت توده قابل‌لمس باشند «هماتوم» نامیده می‌شوند.
این لکه‌ها ابتدا به رنگ آبی تیره هستند اما بعد از چند روز به رنگ سبز و درنهایت به رنگ زرد درمی‌آیند و طی دو تا سه هفته ناپدید می‌شوند.
چرا ایجاد می‌شود؟
- یکی از دلایل ایجاد خون‌مردگی ضربه است که شایع‌ترین علت آن هم محسوب می‌شود.
- بعضی از خون‌مردگی‌ها خودبه‌خودی و بیشتر در خانم‌ها و به‌خصوص در ساق پای آن‌ها ایجاد می‌شود. علت آن نازک بودن پوست و شکنندگی عروق کوچک در پوست است. البته ضربه‌های کوچک و بدون اهمیت اکثرا آن‌ها را ایجاد می‌کند.
- خون‌مردگی در اثر بالا رفتن سن هم ایجاد می‌شود. درواقع از بین رفتن کلوژن و بافت همبند زیر پوست و اطراف مویرگ‌ها با افزایش سن باعث شکنندگی عروق سطحی مثل عروق پشت دست می‌شوند و این همان لکه‌های تیره‌رنگی است که پشت دست افراد مسن دیده می‌شود.
- بعضی از داروها مثل آسپرین و داروهای ضدانعقادی مثل وارفارین و هپارین.
- از علل نادر خون‌مردگی نواقص انعقادی خون در بیماری‌های ژنتیکی مثل هموفیلی و بیماری‌های غیرژنتیکی مثل بیماری‌های خودایمنی و سرطان خون اشاره کرد.
درمان‌های خانگی
همان‌طور که توضیح دادیم خون‌مردگی‌های متفاوتی وجود دارد که علل مختلفی می‌توانند داشته باشند، بنابراین روش‌های درمان متفاوتی هم وجود دارد. بعضی از خون‌مردگی‌ها را به‌راحتی می‌توان در منزل بهبود بخشید، به‌خصوص آن‌هایی را که در اثر ضربه ایجاد می‌شوند و دلیل ایجاد آن‌ها مشخص است و آنقدر حاد نیستند که لازم باشد به پزشک مراجعه کرد. به‌کارگیری راهکارهای زیر در درمان خون‌مردگی‌های سطحی موثر است.
- در ساعات اول پس از ضربه و ایجاد خون‌مردگی، چند تکه یخ داخل پارچه‌ای قرار دهید و حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی محل خون‌مردگی قرار دهید. این کار را طی ۲۴ ساعت اول چندبار تکرار کنید تا از خروج بیشتر خون از مویرگ‌ها جلوگیری کند.
- عضو صدمه‌دیده را در ۲۴ ساعت اول بالاتر از سطح بدن قرار دهید. این کار به برگشت خون از اندام صدمه‌دیده کمک می‌کند و تورم و وسعت خون‌مردگی را کنترل می‌کند.
- پس از اینکه ۲۴ ساعت از شروع خون‌مردگی گذشت، چندبار طی روز حوله گرم روی محل خون‌مردگی قرار دهید تا جریان خون محل افزایش بیابد و خون‌مردگی سریع‌تر جذب شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
درست است که خون‌مردگی‌های سطحی را می‌توان با درمان‌های خانگی بهبود بخشید و رفع کرد اما زمانی که علت ایجاد آن نامشخص یا میزان آن خیلی شدید است نباید این مسئله را بیش از اندازه ساده بگیرید. بنابراین اگر در خود یا یکی از نزدیکانتان خون‌مردگی‌های عجیب یا بی‌دلیل مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید. در زیر به علائم آن اشاره می‌کنیم:
- اگر خون‌مردگی همراه با خونریزی از بینی و لثه و سایر نقاط بدن باشد.
- خون‌مردگی‌هایی که به صورت لکه‌های بسیار کوچک هستند.
- خون‌مردگی‌های بدون علت که به‌دفعات زیاد اتفاق می‌افتد.
- درصورتی که خون‌مردگی در اثر ضربه یا علت دیگری ایجاد شده اما با گذشت دو تا سه هفته بهبود پیدا نکرده است.
- هماتوم‌ها (خون‌مردگی‌های عمیق و بزرگ) چون ممکن است لازم باشد توسط پزشک تخلیه شود.
*متخصص بیماری‌های داخلی
