رامونا شاملی به مناسبت هفته سلامت روان با اشاره به نامگذاری یکی از روزهای هفته سلامت روان با عنوان تابآوری جوانان، نوجوانان و سلامت روان، اظهار کرد: با توجه به نقش قشر جوان و نوجوان جامعه در میزان بهرهوری، کارآمدی و توسعه یک جامعه، توجه به سلامت روان و در نتیجه میزان تابآوری آنها در برابر مشکلات زندگی از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی با بیان اینکه شروع اختلالات روانی در دوران نوجوانی سطح عملکرد افراد را در ادامه زندگی کاهش میدهند، گفت: همین امر دستیابی به سلامت روان در دوران بزرگسالی را دشوارتر میسازد، در حالیکه با پرداختن به مقوله تابآوری در سطح فردی، خانواده، مدرسه، دانشگاه و محیط کار میتوان ضربهگیرهایی فراهم ساخت تا از افراد در برابر فشارهای زندگی حفاظت کرده و سلامت روان و در نتیجه سطح عملکرد بهینه افراد را در طول زندگی حفظ کرد.
این کارشناس سلامت روان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال 2018، با انتشار بیانیهای لزوم ایجاد جوامع تابآور و محیطهای حمایتی برای سلامت جامعه و بهزیستی افراد را یکی از اولویتهای خود تا سال 2020 تعیین کرد، ادامه داد: در این بیانیه آمده است که تابآوری عنصری کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. لذا، توجه به حیطه تابآوری و لزوم مداخلات پیشگیرانه جهت پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان سالمتر و کارآمدتر ضروری به نظر میرسد.
شاملی با اشاره به تعریف انجمن روانشناسی آمریکا (APA) از مساله تابآوری، گفت: تابآوری همان فرآیند و برونداد انطباق موفقیتآمیز با تجربیات چالشبرانگیز زندگی، به ویژه از طریق انعطافپذیری ذهنی، هیجانی، رفتاری و سازگار با مقتضیات بیرونی و درونی است.
این مشاور روانشناسی با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در زمینه تابآوری در سطح جهان و همینطور ایران، گفت: شایستگی اجتماعی، مهارتهای مشکل گشایی، خوشبینی و مثبت اندیشی، استقلال، مراقبت از خود و برقراری ارتباطات حمایتی، حس هدفمندی، اعتماد به نفس و عزت نفس، احساس کفایت، احساس داشتن یک پایگاه ایمن و یافتن معنا در زندگی برخی از ویژگیهای ا فرد تابآور محسوب میشوند.
وی با بیان اینکه ارزشها و هنجارهای رفتاری از طریق شرایط خانوادگی، مدرسه و محیط فرهنگی، درخواستها،ممنوعیتها و الگوها به کودکان منتقل میشود، عنوان کرد: بیتردید فرهنگ و جامعه ای که کودک در آن بزرگ میشود، بر رشد عاطفی، اجتماعی و رفتاری او تأثیرگذار است و در این رابطه می توان از انتظارات مثبت، پیوندهای مهربانانه، مشارکت معنادار و محیط اجتماعی و فرهنگی به عنوان برخی از ویژگی محیطهای تابآور مانند خانواده، مدرسه و جامعه اشاره کرد.
به گفته وی، ارائۀ راهنمایی، انگیزش، باورهای مثبت و منفی، شناسایی نقاط مثبت و منفی، ترسیم افق و آینده روشن برخی از انتظارات مثبت محیط های تاب آور بوده و در رابطه با پیوندهای مهربانانه میتوان به حمایت بیچشمداشت، دلسوزی، شنیدن و درک کردن، اعتماد و ایمنی، روشهای محبتآمیز در برخورد با رفتارهای نامناسب، تقویت مثبت (توجه و تحسین) و حذف هر عاملی که باعث بدرفتاری میشود، اشاره کرد.
این روانشناس عمومی در خاتمه با اشاره به مشارکت معنادار و محیط اجتماعی و فرهنگی به عنوان سایر ویژگی های محیطهای تاب آور، تصریح کرد: پذیرش و گنجایش فرد، مسئولیتدهی، فرصتهایی برای مشارکت، فرصتهایی برای رقابت اجتماعی و حل مسئله برخی از معیارهای مشارکت معنادار بوده و محیطهای غنی و بدور از خشونت، کنترل مواد مخدر و در دسترس نبودن آن، تعادل معیارهای رفتار جنسی، ارزیابی نقش همسالان و تنوع قومی در شناسایی تفاوتهای رفتاری به عنوان اختلالات رفتاری برخی از ویژگیهای محیط اجتماعی و فرهنگی است.