خبرگزاری فرانسه در مطلبی نوشت کمیی لونس، کارشناس مسائل خلیج فارس در شورای روابط بین‌الملل اروپا، با اشاره به اظهارات رسمی دولت‌های غربی بعد از ناپدید شدن روزنامه‌نگار عربستانی، معتقد است غربی‌ها با صراحت به تفسیر این موضوع نمی‌پردازند و گویی خجالت می‌کشند.
جمال خاشقجی، منتقد نظام آل سعود و نویسنده روزنامه واشنگتن پست در روز ۲ اکتبر وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد و از آن روز به بعد نشانه‌ای از زنده بودن او به دست نیامده است.
دونالد ترامپ روز پنجشنبه گفت: «عربستانی‌ها ۱۱۰ میلیارد دلار برای خرید اسلحه و اشتغالزایی در آمریکا هزینه کرده اند. علاقه‌ای به این ندارم که به یک سرمایه گذاری ۱۱۰ میلیارد دلاری در آمریکا پایان دهم.»
چنین استدلالی برای فرانسه هم می‌تواند صادق باشد؛ چرا که عربستان با رقم ۱۱.۱ میلیارد یورو، دومین خریدار سلاح از فرانسه در فاصله زمانی ۲۰۱۸-۲۰۱۷ است. در بازار نفت خام نیز عربستان سعودی وزنه سنگینی به شمار می‌رود. نقش مذهبی این کشور در جهان اسلام هم برکسی پوشیده نیست. در حوزه نظامی، ریاض نقطه اتکای مهمی برای غربی‌ها در یک منطقه حساس است. همچنین این کشور به مثابه یک بازیگر بلامنازع در خاور نزدیک و خاور میانه تا شاخ آفریقا عمل می‌کند.
پروفسور مداوی الرشید از مدرسه اقتصاد لندن می‌گوید: «از دیدگاه تجاری، اقتصادی، نظامی و امنیتی اغلب دولت‌های غربی حاضر نیستند روابطشان با عربستان مخدوش شود، ولی احتمال دارد که در پشت پرده، محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور را تحت فشار بگذارند.»
در حاضر، غربی‌ها ساکت هستند و البته نباید فراموش کرد که محمد بن سلمان می‌تواند خشن رفتار کند همانطور که در پرونده کانادا شاهد بودیم. به دنبال انتقاد کانادا از دستگیری فعالان حقوق بشر در عربستان، ریاض روابط دیپلماتیک خود با اوتاوا قطع کرد.
به گفته خانم لونس، محمد بن سلمان در برخی موارد واکنش‌هایی خشن و غیر قابل پیش‌بینی از خود بروز داده است. ابزار‌های فشار محدود هستند به خصوص برای اروپایی‌ها.
این کارشناس مسائل خلیج فارس اضافه می‌کند: «اگر ترامپ برخورد جدی تری داشت، این ماجرا بازتاب بیشتری پیدا می‌کرد چرا که آمریکا برای عربستان از اهمیتی راهبردی برخوردار است و اساساً عربستان از ابتدا رابطه‌ای خدشه‌ناپذیر با واشنگتن داشته است. در صورتی که مدارک متقنی از دخالت عربستان در ناپدید شدن خاشقجی ارائه شوند، برای اروپا دشوار است که واکنشی نشان ندهد. البته اروپا باید خطر رفتار‌های تلافی‌جویانه محمد بن سلمان را به جان بخرد.»
به هر تقدیر، ماجرای خاشقجی، عربستان را در وضعی حساسی قرار داده است. این کشور تلاش می‌کند با ارائه چهره‌ای متفاوت، در‌های خود را به سوی غرب و تجدد بگشاید.
شهرت کمال خاشقجی و همکاری او با نشریه وزینی همچون واشنگتن پست و همچنین نحوه ناپدید شدن او، افکار عمومی در غرب را ناگزیر از واکنش کرده است. از یک سو شاهدیم که سناتور‌های آمریکایی خواهان انجام یک تحقیق از جانب واشنگتن هستند و از دیگر سو می‌شنویم که ریچارد برانسون، سرمایه‌گذار انگلیسی، از عربستان فاصله می‌گیرد.
الرشید بر این باور است که بعد از حدود یک سال تبلیغ به نفع محمد بن سلمان و معرفی او به عنوان مصلح بزرگ، واکنش جامعه مدنی، قوی‌ترین واکنش بوده است.
پاسکال مونورت، استاد دانشگاه برندیس در بوستون آمریکا، می‌گوید: «واکنش دولت‌های غربی هر چند ضعیف، اما حائز اهمیت است. به هر حال این یک واکنش است و فرق دارد با سکوت کامل بین‌المللی در برابر سرکوب خونین در عربستان سعودی. تعداد زیادی فعال در این کشور دستگیر شده و بعد از زندانی شدن آن‌ها دیگر خبری درباره آن‌ها منتشر نشده است.»
به گفته این محقق، غربی‌ها در حال ارسال یک پیام واضح و صریح به آل سعود هستند: شما می‌توانید در داخل کشور خود هر کاری دوست دارید انجام دهید، یا اینکه در یمن باعث بروز فاجعه انسانی بشوید، تنها خط قرمز ما این است که یک مو از سر روزنامه‌نگار واشنگتن پست کم شود.
