سال 92 سهم فرآورده های نفتی در سبد سوخت نیروگاه های ایران حدود 40 تا 43 درصد بود و به طور متوسط سالانه حدود 27 میلیارد لیتر نفت کوره و گازوئیل در نیروگاه ها مصرف می شد. با توسعه پارس جنوبی و افزایش تولید گاز سهم سوخت مایع در سبد نیروگاه ها پارسال و در طول 6 ماهه نخست امسال به کمتر از 10 درصد کاهش یافته است.
در شرایط فعلی تمامی نیروگاه های برق ایران به شبکه گاز متصل بوده و پیش بینی می شود به زودی تمامی واحدهای نیروگاه گاز زاهدان و نیروگاه گاز چابهار به روش گازرسانی CNG به شبکه گاز متصل شوند که در این صورت امکان تامین کل نیاز 75 میلیاردمترمکعبی گاز نیروگاه های کشور تامین شده و عملا مصرف سوخت مایع به جز موارد خاص در نیروگاه ها متوقف می شود.
از سوی دیگر مرور وضعیت گازرسانی به نیروگاه های برق هم نشان می دهد که در سال 95 حدود 60 میلیارد مترمکعب و پارسال بالغ بر 67.6 میلیارد مترمکعب گاز تحویل نیروگاه های کشور شده و روند افزایش تحویل گاز به واحدهای تولید برق کشور حتی تابستان امسال با ثبت یک رکورد جدید همراه شده است.
شرکت ملی گاز ایران با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: «در سه ماه فصل تابستان و همزمان با پیک تولید برق بیش از سه میلیارد مترمکعب گاز فراتر از برنامه مصوب تحویل نیروگاه های کشور شده که افزایش گازرسانی صرفه جویی 1.3 میلیارد لیتری در مصرف گازوئیل را به همراه داشته است.»
در طول چهار ماهه پیک مصرف برق ایران از خرداد تا پایان شهریورماه به طور متوسط روزانه بین 270 تا 280 میلیون مترمکعب گاز در حالی تحویل نیروگاه های کشور شده که در این مدت تعدادی از پالایشگاه ها برای انجام تعمیرات اساسی در مدار تولید قرار نداشته اند.
با افزایش گازرسانی در طول یک سال گذشته تاکنون سهم گازوئیل و نفت کوره در سبد سوخت نیروگاه های برق کشور از 27 میلیارد لیتر سال 92 به کمتر از پنج میلیارد لیتر کاهش یافته که عمده سوخت مایع تحویلی به نیروگاه ها در مخازن این واحدها ذخیره سازی شده است.
*افزایش تولید گاز ایران به 270 میلیارد مترمکعب در سال 97
در شرایط فعلی ظرفیت تولید گاز ترش و غنی پارس جنوبی حدود 570 میلیون مترمکعب در روز بوده که پیش بینی می شود تا زمستان امسال با بهره برداری از چهار فاز جدید این میدان مشترک در مجموع معادل سه میلیارد فوت مکعب به ظرفیت تولید گاز ایران افزوده شود.
در این میان، شرکت ملی گاز ایران از برنامه تولید 540 میلیون مترمکعب گاز شیرین و تصفیه شده در پالایشگاه های پارس جنوبی خبر داده که پیش بینی می شود برای زمستان امسال امکان تولید 750 تا 800 میلیون مترمکعب گاز شیرین فراهم شود که در این صورت حتی با توقف واردات گاز ترکمنستان امکان تامین نیاز صنایع، مشترکان خانگی و تجاری، بازارهای صادراتی و نیروگاه های برق به طور کامل فراهم می شود.
این گزارش حاکی است با توجه تثبیت و افزایش تولید گاز در فازهای جدید به بهره برداری رسیده پارس جنوبی و برنامه آغاز تولید زودهنگام در چهار فاز جدید این میدان مشترک، تولید تجمعی گاز ایران از 200 میلیارد مترمکعب پارسال به حدود 270 میلیارد مترمکعب قابل افزایش است.
*ایران به جای نفت، صادرکننده گازوئیل شد
همزمان با اعمال تحریم های غیر قانونی آمریکا علیه تجارت و صادرات نفت ایران، یکی از سناریوهای روی میز به منظور جبران بخشی از کاهش درآمدهای حاصل از فروش نفت، صادرات فرآورده های نفتی به ویژه گازوئیل است.
در طول پنج سال گذشته تاکنون مصرف گازوئیل در ایران روندی کاهشی داشته به طوری که بر اساس آمارنامه مصرف سوخت کشور متوسط مصرف روزانه گازوئیل در سال 92 حدود 105 میلیون لیتر، سال 93 حدود 100 میلیون لیتر، سال 94 حدود 81.1 میلیون لیتر، سال 95 حدود 80.4 میلیون لیتر و پارسال 82.7 میلیون لیتر بوده است.
هرچند افزایش قیمت ارز، انگیزه قاچاق گازوئیل را افزایش داده اما پیش بینی می شود امسال هم متوسط مصرف روزانه گازوئیل ایران حدود 80 تا 85 میلیون لیتر در روز باشد.
از سوی دیگر در شرایط فعلی ظرفیت تولید گازوئیل ایران درحالی از مرز 100 میلیون لیتر در روز گذشته که با بهره برداری کامل فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس تولید روزانه 14 میلیون لیتر گازوئیل با استاندارد یورو 4 و 5 در این پالایشگاه تثبیت شده و ظرفیت تولید گازوئیل ایران را در محدوده 100 تا 105 میلیون لیتر در روز به طور کامل تثبیت می کند.
علاوه بر این در کنار افزایش ظرفیت تولید گازوئیل با بهره برداری از سه طرح جدید بهبود کیفیت امکان تولید روزانه 6 میلیون لیتر گازوئیل یورو پنج در پالایشگاه تبریز، 16 میلیون لیتر در پالایشگاه اصفهان، 12 میلیون لیتر در پالایشگاه بندرعباس و به زودی تولید گازوئیل یورو چهار در پالایشگاه نفت لاوان آغاز خواهد شد.
با افزایش سهم گاز طبیعی در سبد سوخت صنایع و نیروگاه های ایران، هم اکنون ظرفیت مازادی برای صادرات روزانه 15 تا 20 میلیون لیتر گازوئیل وجود دارد که با احتساب قیمت هر تن گازوئیل در بازار خلیج فارس حدود 780 تا 790 دلار عملا قیمت یک لیتر گازوئیل صادراتی ایران حدود 60 تا 65 سنت تخمین زده می‌شود.
در این صورت ایران با صادرات دست کم روزانه 10 میلیون لیتر گازوئیل می تواند درآمد روزانه 6 تا 6.5 میلیون دلاری کسب کند. به عبارت دقیق‌تر ارزش گازوئیل صادراتی ایران سالانه حدود 2 تا 2.3 میلیارد دلار تخمین زده می شود.
افزایش قیمت نفت خام و به تبع آن افزایش صادرات گازوئیل بدون شک می تواند یکی از سناریوهای روی میز صنعت نفت ایران برای مقابله با تحریم نفت باشد و در کنار گازوئیل فرصت و ظرفیت صادرات سوخت جت، نفت سفید، گازمایع و نفت کوره هم وجود دارد.
