به دنبال نشست رئیس‌جمهور و وزیر نفت با مقامات اقتصادی روسیه و ترکیه، رؤسای این کشورها در رابطه با حذف دلار و استفاده از ارزهای ملی در مبادلات میان طرفین رؤسای جمهور ایران و ترکیه توافق کردند تا بتوانند مبادلات بانکی، فروش نفت و خرید کالا را با حذف دلار از مبادلات و جایگزینی پول ملی رونق دهند.
بر این اساس، به گفته رییس کل بانک مرکزی ایران مقرر شده فروش نفت، خرید کالاهای اساسی، گسترش روابط بانکی، مبادله با پول‌های ملی طرفین با هدف حذف دلار و توسعه روابط تجاری و اقتصادی در دستور کار سه کشور قرار گیرد که طبق پیش‌بینی فعالان اقتصادی، هرگونه حذف دلار از مبادلات کشورها و ایجاد تسهیلات برای ایران و ترکیه و با توجه به اینکه ثبت سفارش بدون انتقال ارز برای بسیاری از تجار صورت گیرد، میزان تبادلات و مروادات تجاری را بهبود می‌بخشد. همچنین با توجه به اینکه ترکیه بیشترین تامین‌کنندگی مواد اولیه تولیدی را برای ایران دارد، گسترش روابط این دو کشور و سهولت در مراودات تجاری، مواد اولیه برای صنعت و تولید را گسترش خواهد داد، در نتیجه صنعت کشور حفظ خواهد شد.
در همین راستا سید جلال ابراهیمی - دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه - در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در حال حاضر ایران با ترکیه، ترکیه با چین و ترکیه با روسیه در یک مبادلات دو به دو از پول ملی رایج کشورشان در مبادلات اقتصادی استفاده می‌کنند. چنانچه این تبادلات اقتصادی به صورت گردشی و ضرب‌دری صورت گیرد یعنی این چهار کشور هم‌زمان بتوانند از پول‌های ملی خود در خرید و فروش استفاده و پیغام مشترکی را به جای سوییفت تعریف کنند، علاوه براینکه سطح مبادلات رشد خواهد کرد، تسهیلات در امر خرید و فروش کالاهای ضروری بین چهار کشور صورت می‌پذیرد.
وی تشریح کرد: قراردارد سوآپ ارزی ایران و ترکیه، سیکلی است که هر دو کشور می‌توانند از پول ملی برای تبادلات تجاری خود استفاده کنند؛ یعنی ایران می‌تواند در ترکیه طبق اسناد بانکی با ریال معاملات تجاری داشته باشد یا در صرافی‌های آنجا ریال خود را به لیر تبدیل کند که در واقع حذف دلار از روابط تجاری کشورهاست.
ابراهیمی با اشاره به اینکه در حال حاضر سوآپ ارزی یا پایاپایی پولی در روابط ایران و ترکیه بصورت ریال و لیر، ترکیه و چین بصورت لیر و یوان، ترکیه و روسیه با لیر و روبل مبادلات مالی خود را انجام می‌دهند، گفت: اگر ایران، چین و ترکیه که هر سه تحت فشار آمریکا هستند (ایران به سبب مسائل پس از برجام، ترکیه به دلیل مسائل آزادی کشیش اندرو براسون و چین بخاطر تعرفه‌های سنگین بر فلزات این کشور) مبادلات تجاری خود را دایره‌وار انجام دهند، نه اینکه فقط دو به دو باشند، به این معنا که تجار ترک بتوانند کالای ایرانی را مستقیم از چین یا روسیه بخرند، با توجه به جمعیت حدود سه میلیاردی، در بهبود روابط تجاری این کشورها تاثیر بسیار خوبی خواهد داشت.
دبیرکل مرکز مطالعات ایران و ترکیه افزود: به لحاظ بانکی باید کشورهای مذکور یکدیگر را تضمین کنند، بدین صورت که یک سوییفت ( پیغامگیر بانکی) وجو داشته باشد تا اگر به فرض مبلغی به حساب یکی از کشورها وارد می‌شود را تایید کند تا از تخلفات و رانت‌ها جلوگیری شود. در گذشته مرکز سوییفت در بلژیک قرار داشت اما جلوی آن گرفته شد؛ لذا لازم است یک پیغامگیر بانکی تعریف شود تا کشورها پیوسته و بصورت گردشی بتوانند با هم فعالیت تجاری داشته باشند.
