همواره از سوی کارشناسان بر ضرورت فعالیت هایی که پیرو آن ارزش افزوده و سودآوری تولیدات ، فزاینده تر می شود تاکید شده است.
منظور نظر از این سودآوری،اتکای به فناوری های روز و به نوعی اقتصاد دانش بنیان است که در قالب آن،از پدیده خام فروشی فاصله گرفته و از تمامی ظرفیت های موجود،به بهترین نحو ممکن برای ارتقای ارزش افزوده تولیدات، بهره گیری می شود.
یکی از این حوزه ها به فعالیت در بخش صنایع تبدیلی و صنایع تکمیلی معطوف می شود حوزه ای که عمدتا با فعالیت های زراعی،کشاورزی و بعضا دامداری و دامپروری گره خورده و با عملیاتی شدن فرآیند فرآوری بر محصولات باغی و زراعی،ارزش افزوده قابل توجهی حاصل می شود.
به واقع با اتکای به صنایع تکمیلی،آسیب پذیری محصولات و تولیدات کشاورزی به حداقل ممکن کاهش پیدا می کند و با توجه به در معرض فاسد شدن اکثریت قریب به اتفاق محصولات باغی و زراعی این ریسک و خطر برای فعالان عرصه مذکور به میزان قابل توجهی تنزل پیدا می کند،امری که مصداق بارز حرکت در مسیر سیاست های اقتصاد مقاومتی به شمار می رود.
با توجه به این اصل که استفاه حداکثری از ظرفیت های موجود به بهترین نحو ممکن ، از ارکان حصول توسعه اقتصادی به شمار می رود،تحقق این اصل خطیر و تلاش برای حصول آن در حوزه های گوناگون،اقتصاد کشور را با تحولاتی عظیم و ارزنده همراه می سازد.
حمید رضا فراستی،یکی از کشاورزان فعال در استان البرز با اشاره به ضرورت تلاش حداکثری برای ممانعت از فرصت سوزی در عرصه های گوناگون کشور اظهار کرد:یکی از مصادیق بارز این فرصت سوزی در بخش زراعت و باغداری نمود پیدا می کند و متاسفانه سالهاست شاهدیم،دسترنج و کشت بخشی از فعالان عرصه زراعی و باغی در فقدان و خلاء صنایع تبدیلی از بین می رود.
وی افزود:این در شرایطی است که با مطالعه ای دقیق،برنامه ریزی صحیح و هدفمند،می توان نسبت به راه اندازی مراکز و کارخانجات صنایع تبدیلی در بخش های گوناگون اقدام و تمامی یا حداکثر کشت و محصول به دست آمده را با فرآوری به تولیداتی با ماندگاری بالا مبدل و به بازار عرضه کرد .
این فعال در عرصه کشاورزی گفت:به تبع در چنین شرایطی،سطح در آمدی فعالان حوزه زراعت و باغداری افزایش پیدا می کند و ضمن حصول رضایتمندی هر چه بیشتر،می توان در راستای افزایش فرصت های شغلی و جذب جوانان جویای کار در مراکزی که در قالب صنایع تکمیلی مشغول به فعالیت هستند،گام های اثربخش تری برداشت.
فراستی گفت:بسیاری از آبمیوه های بِرَند در جهان با اتکای به صنایع تبدیلی و فرآوری بر روی میوه ها تولید و عرضه می شوند و شرکت های تولیدکننده آن نیز در سایه چنین فعالیت هایی به سودهای بسیاری دست پیدا می کنند.
وی با اشاره به یکی از آبمیوه های برند در ایران(که بنابر ملاحظات و با توجه به جنبه تبلیغاتی آن از ذکر نام و عنوان آن پرهیز می کنیم)در کشور دیگری با اتکای به صنایع تبدیلی تولید و در بازار ایران عرضه می شود و این در شرایطی است که متاسفانه بسیاری از باغداران ایرانی،به دلیل هراس از خرابی و فاسد شدن میوه ها ، ناچار هستند میوه های به دست آمده را زیر قیمت بازار عرضه کنند که بعضا بسیاری از آنها در تناژ های بالا در فرآیند عرضه و نقل و انتقال از بین می روند.
ایجاد صنایع تبدیلی در روستاها راهی برای توسعه
در اوایل عمر دولت یازدهم،مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای هیات دولت،ضمن تاکید بر ضرورت توسعه و تقویت صنایع تبدیلی فرمودند:صنایع مرتبط با عرصه کشاورزی از بخش های راهبردی محسوب می شوند که در تمامی کشورها(در راستای تقویت و توسعه آن)کمک های ویژه ای لحاظ می شود و دولت نیز باید به بخش کشاورزی مساعدت ویژه ای داشته باشد،به واقع راه توسعه روستاها،ایجاد صنایع تبدیلی در روستاهاست.
بصورت طبیعی در شرایطی که یک روستاییِ فعال در حوزه کشاورزی،آنچنان که باید از عایدی و سود کافی برخوردار نمی شود،نه تنها پیشه و شغل خویش را رها می کند بلکه برای برخورداری از رفاه اقتصادی هر چه بیشتر،روستا را نیز ترک و به سمت شهرها و کلانشهرها مهاجرت و عزیمت می کند که به تدریج این پدیده،به عارضه ای جدی در عرصه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور تبدیل می شود آنچنان که در حال حاضر یکی از چالش های اساسی به همین موضوعِ اشاره شده ( حاشیه نشینی و مهاجرتِ از روستاها) معطوف می شود.
با توسعه صنایع تکمیلی در روستاها و سهیم کردن روستانشینان و فعالان عرصه زراعت و باغداری،نه تنها کشاورزی توسعه پیدا می کند،بلکه روند مهاجرت از روستاها به شهرها نیز کُند و کُنترل می شود.
فقدان صنایع تبدیلی،باعث افزایش ضایعات کشاورزی و ضرر و زیانِ تولیدکنندگان می شود
مسعود اسدی،رئیس تشکل های بخش کشاورزی در ارتباط با صنایع تبدیلی مطرح کرد:متاسفانه وضعیت صنایع تبدیلی در کشور مناسب و مطلوب نیست و در واقع،نگاه نامتعارف برخی مسئولانِ ذی ربط به صنایع خُرد،شرایط (نامساعد)فعلی را رقم زده است.
به زعم وی توسعه اقتصادی کشور،منوط به رشد صنایع خُرد است و نگاه ویژه مسئولان به صنایع مادر باعث شده در صنایع تبدیلی توفیق چندان مطلوب و قابل توجهی حاصل نشود.
اسدی گفت:فقدن و خلاء صنایع تبدیلی در حوزه زراعت،باعث بروز مشکلات بسیاری همچون افزایش ضایعات تولیدات کشاورزی و ضرر و زیان تولیدکنندگان(زارعان و باغداران)شده است.
رئیس تشکل های بخش کشاورزی می گوید:همه ساله کشاورزان،در برخی محصولات با مازاد تولید و در برخی دیگر با کاهش و عدم وجود کافی محصولات(متناسب با نیاز بازار)مواجه می شوند که همین عارضه به نوسانات قیمتی و بعضا ایجاد فقر و تنگدستی در جامعه کشاورزی کشور می شود و در صورت توجه بیشتر به صنایع تبدیلی در حوزه تنظیم بازار نیز توفیقات شایسته تری حاصل خواهد شد.
علی خان محمدی،مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی نیز در این خصوص(صنایع تبدیلی) بیان کرد:صنایع تبدیلیِ فعلی فاقد استاندارد کافی است و همین موضوع باعث شده جامعه مصرف کننده،اعتماد کافی به محصولات فرآوری شده تولیدی نداشته باشد و می طلبد با بِرَند سازی محصولات فرآوری شده داخلی و ارتقاء و نوسازی تجهیزات فعال در این عرصه(صنایع تبدیلی)علاوه بر تامین نیاز داخلی،در عرصه بازارهای جهانی و صادرات نیز توانمند تر و قدرتمندتر از گذشته عمل کنیم.
ضرورت جذب و هدایت سرمایه گذاری ها در مسیر توسعه صنایع تکمیلی
در سالیان اخیر،طرح ها و پروژه های متعددی در ارتباط با راه اندازی صنایع تکمیلی در اقصی نقاط کشور،کلنگ زنی و اجرایی شده است،اما ضمن قابل تقدیر بودن تلاش های انجام شده در این خصوص از سوی متولیان امر،نمی توان این واقعیت را از نظر دور داشت که با توجه به ظرفیت های بالقوه موجود در کشور،وسعت اراضی،فرصت های پیش رو و البته تهدیداتی که در فقدان و خلاء صنایع تکمیلی بروز پیدا کرده و همچنان نیز در حال استمرار است،حجم و میزان اقدامات انجام شده،رضایت بخش و کافی نیست.
طرح این موضوع که در صورت اراده جمعی و عزمی جزم،ایران قادر است از حیث اقتصادی در رتبه قدرتمندترین کشورهای جهان قرار گیرد،با حل شدن و تامین چنین معادلات و الزاماتی،قابل حصول خواهد بود،اموری که متاسفانه در سایه کم توجهی ها،غفلت ها و بی برنامگی ها،سالها کشور را دچار خسران و زیان کرده و متاسفانه در ادوار گوناگون ،ظهور و بروز چنین کاستی هایی تجربه شده است.
امید آن می رود،زین پس با برنامه ریزی هوشمندانه هر چه بیشتر،شاهد استفاده حداکثری از تمامی امکانات موجود در کشور باشیم،امکاناتی که گاهی از دایره تنوع و تکثر بسیاری برخوردار است و با تامین زیرساخت ها و طراحی های هدفمند به منظور هدایت و جذب سرمایه گذاری ها،می توان قله های پیشرفت را با سرعت و شتاب هر چه بیشتری فتح کرد و سیاست های موسوم به اقتصاد مقاومتی را به معنای واقعی کلمه،عملیاتی کرد و قطعا حصول این امر،کشور را در حوزه های گوناگون نه تنها در منطقه و قاره آسیا بلکه در جهان،سرآمد و نمونه خواهد کرد.
