جزئیات این ابلاغیه حاکی از آن است که در روش نخست ۳ هزار و ۴۷۹ قلم کالایی که دارای کد تعرفه هستند دیگر برای ترخیص نیازی به تاییدیه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان یا تعهدات بانکی نخواهند داشت. در روش دوم که مختص به کالاهایی است که مشمول فهرست معافیت‌ها نیستند، رویه این‌گونه خواهد بود که واردکننده کالا به بانک مراجعه و با ارائه تعهد و اخذ کد رهگیری بانک، نسبت به ترخیص صد درصد کالای خود از گمرکات اقدام می‌کند. اما روش سوم به کالاهایی تعلق دارد که نه در لیست مشمول معافیت‌ها قرار دارند و نه تجار می‌توانند به بانک تعهد و کد رهگیری دریافت کنند و نه حتی امکان اخذ تاییدیه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان فراهم است.
در این شرایط باتوجه به درخواست واردکننده، گمرکات ملزم هستند نسبت به ترخیص ۷۰ درصد کالا اقدام تا صاحب کالا در فرصت مناسب نسبت به پیگیری موضوع مابه‌التفاوت ارز اقدام کند. ۱۶ مردادماه امسال بود که هیات وزیران در مصوبه‌ای تصویب کرد که واردکنندگانی که ارز دولتی از سیستم بانکی دریافت کرده‌اند، از این تاریخ به بعد جهت ترخیص کالا از گمرک باید از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تاییدیه دریافت کنند. این در حالی است که دقیقا در همان زمان فهرست برخی کالاها از سوی هیات وزیران تعیین و به فعالان اقتصادی اعلام شد که بر اساس جزئیات این لیست، کالاهای تعیین شده از پرداخت مابه‌التفاوت ارز معاف شدند. اما این مصوبه چندی بعد از ابلاغ با انتقادات بسیاری از سوی واردکنندگان و به ویژه تولیدکنندگان کشور همراه شد؛ چرا که به اعتقاد فعالان اقتصادی این سازوکار، شرایط ترخیص کالا از گمرکات را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. همزمان با بالا گرفتن انتقادات، این مصوبه نه تنها در هیات وزیران با اصلاحاتی همراه شد، بلکه فهرست کالاهای مشمول معافیت افزایش پیدا کرد و هم اینکه واردکنندگان می‌توانستند با ارائه تعهد به بانک، بدون نیاز به اخذ تاییدیه از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، کالای خود را ترخیص کنند. حال در تازه‌ترین خبرها با ابلاغ مصوبه جدید از سوی گمرک، شرایط ترخیص کالا با سه روش مختلف رونمایی شده است.
سه راه ترخیص
براساس جزئیاتی که از سوی گمرک ایران منتشر شده است در حال حاضر سه روش برای ترخیص کالا از گمرکات وجود دارد. در روش نخست به این موضوع اشاره شده که در حال حاضر ۳ هزار و ۴۷۹ قلم کالا مشمول معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت ارز شده‌اند، بنابراین در زمان ترخیص کالاها که به تفکیک کد تعرفه هر کالا به گمرکات ابلاغ و اطلاع‌رسانی شده است، نیازی به تاییدیه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و با تعهد بانکی نیست. در روش دوم، اگر کالایی مشمول فهرست معافیت‌ها نباشد، واردکننده کالا می‌تواند به بانک مراجعه و با ارائه تعهد و اخذ کد رهگیری بانک، نسبت به ترخیص صد درصد کالای خود از گمرکات اقدام کند. روش سوم هم این‌گونه خواهد بود که در صورتی که کالایی مشمول فهرست معافیت‌ها نیست و واردکننده نمی‌تواند به بانک خود تعهد بدهد و کد رهگیری بانک را ندارد و از سوی دیگر امکان اخذ تاییدیه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان فراهم نیست، می‌تواند موضوع را به گمرک اجرایی اعلام کند. در این شرایط باتوجه به دستور رئیس کل گمرک ایران در صورت درخواست واردکننده و تحت شرایطی، گمرکات ملزم هستند نسبت به ترخیص ۷۰ درصد کالا اقدام کنند تا صاحب کالا در فرصت مناسب نسبت به پیگیری موضوع مابه‌التفاوت ارز از طریق ارائه تعهد به بانک خود یا اخذ تاییدیه از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اقدام کند. به‌گفته متولیان گمرکی، روش سوم به این دلیل در مصوبه جدید جانمایی شده است که بنگاه‌ها و واحدهای تولیدی که دارای مشکلات خاص و ویژه‌ای هستند از گلوگاه برخی چالش‌ها عبور کنند. از سوی دیگر گمرک ایران در این ابلاغیه از واحدهای تولیدی درخواست کرده تا از تسهیلات ترخیص نسیه، ترخیص کالا با نگه‌داشتن بخشی از کالا به ازای حقوق و عوارض گمرکی و مالیات ارزش‌افزوده، ترخیص درصدی کالا و تسهیلات جدید ورود موقت و استرداد حقوق ورودی نهایت استفاده را کنند.
