سید مصطفی آذرکیش درباره رشته های کاردانش و میزان پذیرش هنرجو در هر یک از ۱۶۰ رشته این حوزه و میزان اشتغال هنرجو ها گفت: من بحث درباره این موضوع را با مثال آغاز می کنم. ما در کشور ۲۰۰ هنرجو در رشته کشت زعفران داریم و یا تعداد محدودی در رشته پرورش میگو هنرجو داریم. چرا که گسترش این رشته ها در همه مناطق و بیش از این تعداد هنرجو معنا ندارد و نیاز بازار هم نیست. در واقع ما بر اساس نیازسنجی بازار اشتغال، رشته ها را تعیین و میزان هنرجو را نیز معین می کنیم.
وی ادامه داد: در کاردانش در رشته ای مانند تعمیر آسانسور یا پرورش میگو و حتی طراحی دوخت، تقریبا تمام هنرجوهایمان جذب بازار کار می شوند. ولی در رشته های عمومی تر مانند برق صنعتی و یا برق ساختمانی، میانگین جذب بازار کار ۶۴ درصداست. به طور کلی ۷۴ درصد شاغلین بازار کار، از بچه های دیپلم و پیش دانشگاهی ما هستند. به تفکیک هر رشته را تا سال ۹۰ داریم اما دیدگاه من به آمار در این حوزه اینگونه نیست که بگوییم در هر یک از ۱۶۰ رشته چه میزان اشتغال داشته ایم. بلکه شخصا معتقدم باید روی آمار متناسب سازی نیاز بازار و پذیرش هنرجو در فنی حرفه ای و کاردانش کار کنیم. در حال حاضر نیز رویکرد ما همین است. رشته هایی که از نظر شغلی در بازار اشباع شده است از دستور کار توسعه بیرون می آید.
مدیرکل دفتر آموزش های کار و دانش وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: در ۴ سال اخیر تعداد بچه هایی که در مناطق محروم در هنرستان ها تحصیل می کنند از ۱۵ هزار نفر به ۶۰ هزار رسیده است. ما در حال حاضر در تمام مناطق آموزشی کشور یک هنرستان کاردانش داریم. سیستم آموزشی ما منعطف ترین سیستم آموزشی مهارتیاست. به این معنا که هم می توان تمام آموزش داخل مدرسه صورت بگیرد یا تمام آموزش در خارج از محیط مدرسه باشد و یا بینابین باشد.
وی اظهار کرد: در حال حاضر ۵۵ هزار هنرجوی ما در محیط واقعی اشتغال، آموزش می بینند که برای سال جدید تحصیلی این تعداد را به ۷۰ هزار هنرجو خواهیم رساند. البته برای گسترش این شیوه آموزش باید فرهنگ پذیرش این رویکرد در بین خانواده ها تغییر کند. مثلا خانواده ها سخت برای خروج دختران از محیط مدرسه رضایت می دهند. اما ما در حوزه پرورش داروهای گیاهی و آپارتمانی در جهاد کشاورزی آموزش گذاشته ایم و یا ۱۶۰ نفر در یزد در یک شهرک صنعتی آموزش می بینند.
آذرکیش گفت: یکی از دلایلی که برای عدم استقبال از رشته های فنی حرفه ای ذکر می کنند این است که امکانات برای آموزش مهارت در هنرستان ها نیست در حالیکه موضوع اصلی این است که نسل ما کار می کرد اما در حال حاضر خانواده ها می گویند ما دو فرزند داریم و نمی خواهیم سختی که ما در زندگی کشیده ایم را فرزندانمان نیز بکشند و به این بهانه اجازه نمی دهند فرزندانشان در محیط واقعی کار کنند در حالیکه این تفکر غلط است. یا وقتی خانواده ای یک کارگر را می بینند به فرزندشان می گویند ببین اگر کار نکنی باید کارگری کنی! در حالیکه کار کردن برای بچه هم تفریج است و هم تمرین مهارت. در همین سن باید بچه یاد بگیرد یک کارآفرین برای خودش و جامعه باشد.
وی ادامه داد: بنده نمی گویم همه چیز در حال حاضر عالی است اما ما شروع کرده ایم به دادن امتیازاتی به بچه های رشته های فنی. مثلا نشان طلا و نقره و برنز به بچه ها می دهیم و یا مشوق های دیگری را که عمدتا با همکاری بین بخشی آماده شده است را ارائه می دهیم. به طور مثال ما گواهینامه مهارتی به هنرجوها می دهیم. سندی تهیه شده که طبق آن سازمان صنایع دستی و گردشگری به هنرجوهای ما گواهینامه ای می دهد که پس از پایان دوره ۹۵ درصد اشتغالشان تضمین می شود و یا ما گواهینامه مهارتی به هنرجوها می دهیم که طبق قانون صنفی که در مجلس شورای اسلامی مصوب شده است، در ۱۱۰ رشته مهارتی با آن گواهینامه دیگر نیازی نیست فرد جواز کسب بگیرد. المپیاد فرش را هم با مرکز ملی فرش برگزار می کنیم و اتفاقات خوبی در این حوزه رقم خواهد خورد.
مدیرکل دفتر آموزش های کار و دانش وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه باید یک ارده ای برای همکاری بین دستگاهی در راستای توسعه آموزش های مهارتی وجود داشته باشد، بیان کرد: مهمترین نکته برای افزایش مهارت این است که شان و منزلت این رشته ها از سمت جامعه حفظ شود. پیامبر اسلام (ص) فرموده اند عبادت ۷۰ جزء دارد و بالاترین آن کسب روزی حلال است. ما باید به سمت تغییر در فرهنگ جامعه برویم و اینطور نباشد که هر سال تعداد کسانی که در کنکور شرکت می کنند همان یک میلیون نفر باشد. ما همواره گفته ایم آموزش مساوی با اشتغال نیست و برای اشتغال باید دستگاه های دیگر کنار ما باشند.
وی همچنین با این توضیح که مجموعه نهم رشته های کاردانش آماده شده تا در شورای عالی آموزش و پرورش تصویب شود، اظهار کرد: ما ۱۵۳ رشته که سال گذشته ۷ رشته جدید هم به آن اضافه شد را دو سال است که بازنگری کردیم ولی هر دو سال یکبار این بازنگری را انجام می دهیم. اگر بازار نیاز به ۲۵۰ رشته داشته باشد ما شرایط آموزش آن را مهیا می کنیم و اگر رشته ای دیگر مورد نیاز باشد، از دور خارج می شود. تنها جایی در کشور که می توان تولید داخلی را تقویت کرد همین هنرستانهای ماست.
