در سومین روز هفته، دلار از همان شروع معاملات تمایل زیادی به کاهش قیمت از خود نشان داد. با قیمت ۱۱ هزار تومانی پیشنهادهای فروش آغاز شد و قیمت ظرف ۴۰ دقیقه تا عدد ۱۰ هزار و ۴۰۰ تومان عقب‌نشینی کرد. پس از برخورد به این محدوده، خریداران وارد بازار شدند و قیمت را به سرعت به سوی کانال ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومانی حرکت دادند. براساس گفته‌های معامله‌گران از حدود ساعت یک بعدازظهر قیمت از مرز ۱۱ هزار تومانی عبور کرد. به گفته فعالان، با دستگیری برخی از دلالان سبزه میدان، قیمت‌ها در بازار حالت دلبخواهی گرفت و هر فرد براساس انتظار خود قیمتی را به خریداران اعلام می‌کرد. آخرین خبرها حاکی از آن بود که پس از ساعت ۵ بعدازظهر قیمت‌های بالای ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان در میان معامله‌گران عنوان شده است. با این حال، پس از آنکه معاون اول رئیس‌جمهوری عنوان کرد «بسته جدید ارزی در راه است»، قیمت‌ها در بازار سیر نزولی گرفتند و حتی تا ساعت ۱۷:۳۰ به ۱۱ هزار و ۴۰۰ تومان رسید. در بازار سکه نیز قیمت‌ها در ابتدای روز تا نرخ ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پایین آمد؛ ولی پس از آن عدد ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی نیز برای سکه ثبت شد. بازار سکه در روزهای اخیر بیشتر تابع هیجانات نوسانات خود را تجربه می‌کند و بی‌توجهی روندهای بنیادی زمینه ساز افزایش حباب آن شده است.به گفته فعالان، روز دوشنبه ۴ عامل مهم نوسان‌ساز زمینه‌ساز ادامه صعود قیمت‌ها در بازار ارز و سکه شد. عبور از نقاط مقاومتی و افزایش تحرک نوسان‌گیران، ورود تقاضای خرد به بازار، نبود عرضه‌کننده در بازار و ندادن سیگنال مشخص از سوی سیاست‌گذار به بازارها موجب رفتار افزایشی معامله‌گران بود.
ورود تقاضای خرد به بازار
به گفته فعالان، نوسان‌گیران در روزهای اخیر سعی کرده‌اند با عبور دلار از مرزهای مقاومتی تقاضاهای جدید را وارد بازار کنند. در هفته جاری باعبور دلار از سطح مقاومتی مهم ۱۰ هزار تومانی، بازار به‌دنبال پیدا کردن سقف جدیدی است.به گفته فعالان، با عبور از آن سطح، خریدها در بازار افزایش یافته است و معامله‌گران فنی موقعیت خرید گرفته‌اند. از آن سو، روز دوشنبه بازار در برابر نزول به زیر سطح ۱۰ هزار تومانی مقاومت کرد تا بتواند خود را به‌عنوان کف جدید بازار معرفی کند. در این شرایط اطمینان خرید نیز در میان معامله‌گران بالا رفته است؛ چراکه باور دارند کف حمایتی ۱۰ هزار تومانی سیگنالی از رشد بیشتر قیمت‌هاست. در کنار این، از روز یکشنبه تقاضای خردی وارد بازار شده است که بیشتر شامل خریداران خانگی می‌شود. این تقاضا بسیار سیال است و برای به‌دست آوردن سکه و دلار به شدت تحرک دارد. از آن سو از آن جایی که شانس خرید این دسته بالا نیست، هیجان بازار با تلاش بیشتر آنها بالاتر می‌رود.
بیشتر این متقاضیان نگران از دست دادن ارزش پول خود هستند و بعضا زمانی که دلالان قیمت‌های بسیار بالاتری از نرخ بازار را به آنها پیشنهاد می‌دهند، از خرید استقبال می‌کنند. برخی از آنها آشنایی چندانی با دلار و سکه ندارند؛ ولی تحت‌تاثیر اخبار برای خرید به بازار آمده‌اند.در حالی که در بازار تقاضا روز به روز پیشروی کرده است، میزان عرضه روز به روز کاهش پیدا کرده است. به گفته یکی از فعالان، در روزهای اخیر آن‌چنان دامنه نوسانات بالا رفته است که فروشنده‌ها حاضر نیستند ارز خود را عرضه کنند. یکی از فعالان عنوان کرد: دلار خود را بالای ۱۰ هزار تومان فروخت؛ ولی روز گذشته ناچار بود با ارقام بسیار بالاتری اقدام به خرید کند.
در این شرایط عرضه‌کننده‌ها بیشتر تمایل دارند که دلار خریداری‌شده را دپو کنند. در واقع می‌توان گفت بازار در روزهای اخیر به‌طور کامل از توازن خارج شده و افزایش تقاضا با عقب‌نشینی عرضه مواجه شده است. در این میان، ندادن سیگنال مشخص از سوی بازارساز مبنی‌بر نقشه راه وی در مدیریت نوسانات دیگر عاملی بوده است که جسارت خریداران ارز را با بالاتر برده است.
گذر از سبک اطلاع‌رسانی دهه ۹۰
تمام تجارب سیاست‌گذاری و پژوهش‌ها بر این نکته تاکید دارند که سیاست‌گذار باید به دور از ابهام سخن بگوید. رویکرد سخن در حداقل ممکن و توام با ابهام، بیشتر در دهه ۹۰ میلادی کاربرد داشت و در دنیای کنونی بر این تاکید می‌شود که سیاست‌گذار به گونه شفافی سخن بگوید که به کاهش نااطمینانی منجر شود. با نوسانات شدید روزهای اخیر، کار بانک مرکزی برای مدیریت بازار دشوارتر شده است؛ در نتیجه نباید با دادن سیگنال‌های اشتباه به بازار فضا را سخت‌تر کرد.
به باور تحلیلگران تنها از ابتدای هفته جاری سه سیگنال اشتباه به بازار داده شده است. اولین سیگنال تهدیدهای مالیاتی است که این روزها به خریداران سکه و دلار داده می‌شود. دریافت مالیات از کسانی که در پیش‌فروش سکه خریدهای سنگینی صورت داده‌اند و افرادی که در بازار ارز اقدام به خرید و فروش کرده‌اند، در شرایط کنونی تنها حس نااطمینانی بیشتری را به سرمایه‌گذاران منتقل می‌کند. در مورد پیش‌فروش سکه اعتماد به بازارساز بیش از پیش کاهش خواهد یافت؛ چراکه در زمان تشویق مردم برای شرکت در این طرح عنوان شده بود هیچ‌گونه مالیاتی دریافت نخواهد شد. تحلیلگران باور دارند، سرمایه‌گذاران در شرایط نااطمینانی تمایل بیشتری پیدا می‌کنند که دارایی‌های خود را به ارز و سکه تبدیل کنند. در واقع از نظر آنها، اگر فضای بازارها عادی بود و قیمت‌ها نوسان چندانی نداشتند، خبرهای مربوط به دریافت مالیات شاید چندان اثری بر قیمت‌ها نداشت ولی در شرایط نااطمینانی، خریدهای سکه و دلار را بیشتر می‌کند. به‌عنوان مثال، در ماه‌های اخیر هر بار بحث مالیات در مورد پیش‌فروش سکه مطرح شد، قیمت‌ها در بازار نقدی این بازار صعودی شد و همزمان خریداران جدیدی به بازار وارد شدند.
دومین سیگنالی که نااطمینانی را در بازار افزایش می‌دهد و روز گذشته در بازار صورت گرفت، برخوردهای امنیتی است. به گفته فعالان، روز گذشته در منطقه سبزه‌میدان ماموران لباس شخصی در میان دلالان حاضر بودند و بعضا از آنها فیلم می‌گرفتند. براساس گفته‌های بازیگران حاضر در بازار، برخی از افرادی که اقدام به دادن لفظ یا معامله می‌کردند، از سوی این عده دستگیر شدند. به گفته فعالان، اقدامات این‌چنینی التهابات بازار در روز دوشنبه را بالا برد؛ چراکه معامله‌گران می‌گویند، دستگیری‌ها این سیگنال را به بازار منتقل می‌کند که بازارساز راه اقتصادی برای حل نوسانات ندارد. در گذشته نیز برخوردهای امنیتی در بازار آزمون شده بود، ولی هیچ‌گاه به کاهش نوسانات کمک نکرد.
سومین سیگنال اشتباه به حوزه اطلاع‌رسانی مربوط بود. روابط عمومی بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای عنوان کرد که رویکردهای جدیدی در دست تهیه دارد که در روزهای آینده آنها را عملیاتی خواهد کرد. با این حال، اطلاعیه بانک مرکزی نه‌تنها مورد توجه معامله‌گران قرار نگرفت، بلکه برخی با تاکید بر ادبیات آن خریدهای خود را بالا بردند.یکی از معامله‌گران پیام بانک مرکزی را چنین تفسیر کرد، وقتی عنوان می‌شود در روزهای آینده برنامه داریم، یعنی تا آن موقع بازار همچنان می‌تواند به نوسانات خود ادامه دهد؛ در واقع پیام مخابره شده این‌گونه بود: «تا روزهای آینده بازار در اختیار شماست». در این شرایط، می‌توان گفت چنین پیام‌های کلیشه‌ای و توام با ابهام نه‌تنها کمکی به بازار نمی‌کند، بلکه اثر سیاست‌های درست احتمالی آینده را نیز کاهش می‌دهد.این در حالی است که رئیس‌کل جدید بانک مرکزی با خود سرمایه‌ای به همراه دارد که می‌توان با تکیه به جا‌به‌جایی صورت گرفته در بانک مرکزی، در جهت برگشت انتظارات استفاده کرد. بازار در روزهای اخیر بیشتر از گفتار درمانی به‌دنبال راهکارهای عملی و نقشه‌راه سیاست‌گذار در مورد مدیریت نوسانات است.
