محمدجواد ظریف در توییتر نوشت: «امروز ایران به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرد تا آمریکا را به دلیل اعمال مجدد غیرقانونی تحریم‌های یکجانبه پاسخگو کند.»
این رخداد در حالی است که مکانیزم شکایت در سند برجام وجود دارد، مکانیزمی که دولتی‌ها آن را به نفع ایران معرفی می‌کردند و منتقدان از آن با عنوان مکانیزم ماشه یاد می‌کردند که کاملا به ضرر ایران است.
در ایام بررسی برجام در کمیسیون ویژه مجلس، یکی از اصلی‌ترین نقدهای منتقدین دلسوز این بود که طبق مکانیزم حل اختلاف توافق هسته‌ای- بند 36 و 37- اگر آمریکا یا هر کشور دیگری به تعهداتش عمل نکند، ایران حتی نمی‌تواند نسبت به این مسئله شکایت کند چون نهایتا تحریم‌ها علیه خود ایران بر می‌گردد اما تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای این مسئله را رد می‌کرد و در تریبون‌های مختلف با اعتماد به نفس کامل به تمجید از مکانیزم حل اختلاف موجود در برجام می‌پرداخت.
به عنوان یک نمونه از دفاع تیم مذاکره‌کننده از این مکانیزم، می‌توان به اظهارات عباس عراقچی اشاره کرد که بهمن‌ماه سال گذشته در برنامه جهان‌آرا چشم در چشم میلیون‌ها بیننده تلویزیونی حاضر شد و گفت: «در بند 36 اگر ادعا کنیم طرف مقابل نقض تعهدات کرده، مکانیسمی وجود دارد که کمیسیون مشترک را در سطح معاونین و در قدم بعدی در سطح وزرا فعال می‌کنیم و اگر قانع نشدیم دوباره برنامه‌مان را فعال می‌کنیم. به همین آسانی! در صورتی که طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند، ناظر و مجری خودمان هستیم!»
محمدجواد ظریف هم در ادعایی رویایی، به تمجید از مکانیزم شکایت (بخوانید مکانیزم خودزنی ماشه) در برجام پرداخته و گفته بود: «من بر خلاف خیلی‌های دیگر اطمینان دارم که بحث بازگشت‌پذیری، بزرگ‌ترین تضمین اجرای برجام است. چرا که این بند با دیدگاه کاملاً بی‌اعتمادانه نوشته شده است! دو طرف نسبت به هم بی‌اعتماد بودند و بحث اعتماد در هیچ جای مذاکرات وجود نداشت، این را طرف مقابل هم بارها گفته است و ما هم کاملاً به طرف مقابل بی‌اعتماد بودیم. نکته جالب اینجاست که وزنه بازگشت‌پذیری به نفع ماست، چرا که بازگشت‌پذیری برجام برای ما فقط منوط به تصمیم خودمان است. اینکه می‌بینید برجام اجازه می‌دهد که ایران هر زمان که خواست می‌تواند به شرایط گذشته بازگردد اما طرف مقابل باید روندی را طی بکند تا به شرایط گذشته بازگردد به این دلیل است که طرف مقابل برای بازگرداندن آنچه سرمایه خود می‌دانست، یعنی تحریم‌ها، نیاز به یک روند دارد. اما برای ما چنین روندی لازم نیست، ما کافی است تصمیم داخلی بگیریم و برگردیم به شرایط قبل. ایران در بازگشت‌پذیری برجام مزیت دارد و نه مشکل.»
اما گذشت زمان نشان داد که صحبت‌های وزیر خارجه و معاونش کم‌ترین شباهتی به واقعیت ندارد و تکرار افسانه‌های قدیمی است چرا که آمریکا نه‌تنها برجام را نقض و تحریم‌ها را بیشتر کرد بلکه درنهایت به راحتی آب خوردن هم از آن خارج شد! اما در مقابل دولت دوازدهم حتی جرات شکایت از آمریکا بر طبق مکانیزم موجود در برجام را نداشت و اعلام کرد که برجام را بدون آمریکا ادامه می‌دهد!
با این تفاسیر واقعاً جای سؤال دارد که کدام دولتی چنین توافقی را امضا کرده که حتی امکان شکایت از نقض عهد طرف مقابل را هم نداشته باشد؟
